Dąbrowa Górnicza

	Dąbrowa Górnicza
	Herb Dąbrowy Górniczej
Województwo	śląskie
Gmina; • rodzaj	Dąbrowa Górnicza; miejska
Prawa miejskie	1916
Prezydent	Zbigniew Podraza
Powierzchnia	188,73 km²
Ludność (2010); • liczba; • gęstość	; 127 tyś ; 681 os./km²
Tablice rejestracyjne	SD
	Strona internetowa miasta

Panorama Dąbrowy Górniczej

Dąbrowa Górnicza - miasto na prawach powiatu, największe pod względem powierzchni miasto Zagłębia Dąbrowskiego.

Położenie historyczno - administracyjne:
Podobnie jak Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza leży na styku dwóch dawnych jednostek administracyjnych I Rzeczypospolitej: województwa krakowskiego i przyległego do niego księstwa siewierskiego biskupów krakowskich. W czasach II RP wraz z całym regionem wchodziła w skład województwa kieleckiego, obecnie w skład województwa śląskiego.

Szybki rozwój miasta nastąpił na przełomie XIX i XX wieku. W XIX wieku Dąbrowa była stolicą Zachodniego Okręgu Górniczego Królestwa Polskiego.

Jest jednym z dziesięciu największych powierzchniowo miast Polski.

Historia

Mapa Zachodniego Okręgu Górniczego z 1844 roku - w jego skład wchodziła zachodnia część województwa krakowskiego oraz południowa część województwa kaliskiego (okolice Częstochowy). Stolicą okręgu była Dąbrowa. Na mapie widoczne fragmenty województw: kaliskiego i krakowskiego w Królestwie Polskim oraz zachodni skrawek Rzeczypospolitej Krakowskiej

Do czasów I wojny światowej Dąbrowa Górnicza była wielką wsią przemysłową. Dopiero podczas I wojny światowej została przez austriackich okupantów przemianowana na miasto. Dąbrowa Górnicza prawa miejskie uzyskała w 1916 roku.

Pierwsza wzmianka na temat wsi Dąbrowa pochodzi z roku 1655. Wieś wymieniona została wówczas w aktach metrykalnych parafii Świętej Trójcy w Będzinie. Powstała kilka lat wcześniej jako Koniecpolska Wola - najstarsza zachowana wzmianka pochodzi z roku 1652. Była to wówczas wieś królewska podlegająca staroście będzińskiemu.

Dąbrowa zanim stała się miastem, była dużym ośrodkiem przemysłowym (głównie wydobywczym). Węgiel kamienny został odkryty przypadkowo w 1785 roku przez grupę chłopców zajmujących się wypasem owiec.

W 1796 roku otwarto jedną z najważniejszych i najstarszych kopalni. Była to Kopalnia „Reden”, która powstała z inicjatywy hrabiego von Redena, dyrektora Głównego Urzędu Górnictwa we Wrocławiu. W tym okresie Dąbrowę "odwiedziło" (w latach 1795 - 1807 znalazła się w pruskim zaborze) wielu specjalistów pruskich. Powstało wówczas wiele kopalń państwowych i prywatnych.

Państwowe kopalnie: Ksawery, Szuman, Hieronim, Łabęcki i Cieszkowski.
Prywatne kopalnie: Kazimierz, Jan, Antoni, Ludwik.

W latach 1833 – 1839 powstał duży zakład przemysłowy „Huta Bankowa”. Inicjatorem budowy huty był wicedyrektor Banku Polskiego Henryk Łubieński.

Ranga Dąbrowy została podwyższona w latach 30-tych XIX wieku kiedy tu usytuowano siedzibę Zarządu Zachodniego Okręgu Górniczego. W tym zarządzie piastowali funkcje naczelnicy górnictwa, wśród nich był Józef Patrycjusz Cieszkowski – twórca pojęcia Zagłębie Dąbrowskie.

W II połowie XIX wieku powstała Dąbrowska Szkoła Górnicza, która kształciła przyszłych sztygarów i majstrów hutniczych. Została powołana 1 lutego 1889 roku przez cara Aleksandra Romanowa.

Do Dąbrowy w tym czasie przybywali wybitni specjaliści z zakresu przemysłu z Francji, Włoch. Do budowy nowych kolonii mieszkalnych przybyli architekci z Włoch lub Francji.

Dąbrowa posiada piękny kościół parafialny, wykonany według planów inż. Pomianowskiego. Kościół ten to dzieło starań i zapobiegliwości ś.p. ks. Grzegorza Augustynika - kapłana o niepospolitych zaletach serca i umysłu. Dzięki ogromnemu wpływowi jaki miał wśród robotników, odegrał wybitną rolę w życiu społecznym Dąbrowy.

Zobacz Dąbrowę Górniczą na dawnej pocztówce (katalog)

Zobacz Dąbrowę Górniczą na dawnej reklamie (katalog)

Kalendarium

Kalendarium Dąbrowy Górniczej (wybór):
I Rzeczpospolita:

XV wiek - obszar dzisiejszego miasta wchodzi w skład dwóch jednostek administracyjnych I Rzeczypospolitej:
- województwa krakowskiego
- Księstwa siewierskiego (istniejącego do 1790, włączone do woj. krakowskiego)
XV wiek - pierwsze wzmianki o osadach (obecnych dzielnicach Dąbrowy Górniczej) w dziele Jana Długosza w Księdze beneficjów diecezji krakowskiej (łac. Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis)

Wiek XIX:

1795 - 1807 - zabór pruski
1807 - 1815 - Dąbrowa w Księstwie Warszawskim (departament krakowski)
1815 - 1914 - Dąbrowa w Królestwie Polskim pod zaborem rosyjskim do czasu wybuchu I wojny światowej. (Dokładna przynależność administracyjna Dąbrowy w Królestwie Polskim taka sama jak Sosnowiec, pominąwszy czteroletni okres okupacji austriacko-niemieckiej podczas I wojny światowej)
1817 - powstaje Korpus Górniczy
lata trzydzieste XIX wieku - Bank Polski tworzy Zachodni Okręg Górniczy. Jego stolicą zostaje Dąbrowa
1834 - rozpoczęcie budowy Huty Bankowej
1845 - rozpoczęcie budowy kolei Warszawsko-Wiedeńskiej przez Ząbkowice i Strzemieszyce

Wiek XX:

Mapa obszaru miasta Dąbrowa Górnicza w latach 1927 - 1939

1916 - uzyskanie praw miejskich

II Rzeczpospolita:

1918 - odzyskanie niepodległości przez Polskę
1919 - 1939 Dąbrowa Górnicza w województwie kieleckim

[...do rozbudowy]]

Galeria dawnych zdjęć

Budowa Bazyliki około 1910 r.
Ulica Królowej Jadwigi 1925 r.
Reden 1919 r.
Widok kopalni "Paryż" z około 1930 r.
Aleja Kościuszki z około 1930 r.
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:

Nazwa

[...]

Dąbrowa Górnicza pośród miast Zagłębia Dąbrowskiego

Dąbrowa Górnicza to największe powierzchniowo miasto Zagłębia Dąbrowskiego, położone w jego centralnej części. Miasto graniczy z miastami powiatu będzińskiego: z Będzinem, gminą Psary, gminą Mierzęcice, Siewierzem, Sławkowem oraz z Łazami w powiecie zawierciańskim a także z miejscowościami województwa małopolskiego: gminą Klucze i gminą Bolesław w powiecie olkuskim oraz z Sosnowcem.

Dzielnice i osiedla

Widok na ul.3 Maja

Panorama miasta

Widok znad ulicy Sobieskiego

Urząd Miasta

Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne

Plik:Dąbrowa Górnicza Kościół p.w. Najświętszej Maryi Panny Anielskiej 001.JPG

Szlaki turystyczne

Imprezy cykliczne

Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka
Dni Dąbrowy Górniczej

VIII Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka - plakat z 2014 roku
Dni Dabrowy Górniczej - plakat z 2014 roku
Opis zdjęcia:

Miejsca pamięci

Miejsca Pamięci - Gmina Dąbrowa Górnicza

Dąbrowskie biogramy

Urodzeni w Dąbrowie Górniczej:

Zobacz wszystkie biogramy ludzi urodzonych w Dąbrowie Górniczej

Związani z Dąbrową Górniczą:

Zobacz wszystkie biogramy osób związanych z Dąbrową Górniczą

Kultura

W Dąbrowie Górniczej - utwór Gabrieli Zapolskiej z 1899 roku (dostępna wersja cyfrowa)

Muzea i placówki kulturalne

Biblioteki

Miejska Biblioteka Publiczna im. Hugona Kołłątaja w Dąbrowie Górniczej

Podania i legendy Dąbrowy Górniczej

Wybrane publikacje zawierające podania i legendy związane z miastem:

Dzieła literackie i filmowe osadzone w Dąbrowie Górniczej

W Dąbrowie Górniczej - utwór dramatyczny Gabrieli Zapolskiej
Miasto uwiecznione jest w wierszu Władysława Broniewskiego pt. Zagłębie Dąbrowskie
Utwór Dym Marii Konopnickiej osadzony jest w Dąbrowie Górniczej