Powiat olkuski

Powiat olkuski w województwie małopolskim. Jego siedzibą jest miasto Olkusz. W XIX wieku został z niego wyodrębniony powiat będziński, który wówczas obejmował również obszar dzisiejszych miast: Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza i wielu innych.

Historia

Dawny plan Powiatu olkuskiego rok 1903

W 1903 r. powiat miał powierzchnię 25,54 mil kw. Ludności 140,887. Ziemi 230,580 m., a ornej 122,981 m., łąk 5,096 m., pastwisk 16,220 m., lasów 63,023 m., reszta to były budynki i nieużytki. Dzielił się na 34 parafie i 14 gmin. Graniczył od zachodu z gubernią piotrkowską, od południa z Galicją, ze wschodu miał powiaty: miechowski i jędrzejowski, z północy powiat włoszczowski.

Obszar powiatu przedstawił wyżynę z dwoma pochyleniami: północnym i południowym. Południowe ku dolinie Wisły z bystrym strumieniem Prądnikiem, uprowadzającym wody doliny Ojcowa. Pochyłość północna daje początek trzem rzekom: Warcie, Pilicy i Białej Przemszy. Wynioślejsze punkty tej części powiatu dochodziły do 1,204 st. Wzgórze Smoleń na południo-wschód od Pilicy, ma 1,536 st. Taras na południe od Ogrodzieńca ma do 1,600 st. Okolica Olkusza przedstawia wzniesienie tarasowate, bezleśne, kamieniste i nieurodzajne, z jedyną rzeczką Babą która zalała kopalnie srebra tu istniejące. Południowo-wschodnia część powiatu obniżała się szybko ku dolinie Wisły. Spływające tu wody wyżłobiły w wapiennej skale wiele jarów i dolin i przez naniesiony muł użyźniły je. Ta część powiatu odznacza się bujną roślinnością, malownicze położeniem i fantastycznymi kształtami skał i ścian skalistych. Najważniejszymi z dolin tych są: Ojcowska, Bentkowicka i Racławicka. Ubóstwo gleby na wyżynach wynagradzają pokłady kopalniane, znajdujące się w ich i wnętrzu jak: kopalnie galmanu, rudy żelaznej i srebra. Przemysł górniczy i fabryczny jest przeważnie w ręku Niemców, którzy nie wyrzekają się swoich germanizacyjnych dążeń.^[1].