Dąbrowa Górnicza: Różnice pomiędzy wersjami
(Przeniesienie / zmniejszenie mapy.) |
(→Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne: Konkurs Spisak.) |
||
Linia 140: | Linia 140: | ||
==Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne== | ==Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne== | ||
===Szlaki turystyczne== | |||
*[[Szlak VIA REGIA - Droga św. Jakuba]] | *[[Szlak VIA REGIA - Droga św. Jakuba]] | ||
*[[Szlak Metalurgów]] | *[[Szlak Metalurgów]] | ||
===Imprezy cykliczne=== | |||
*Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka | |||
<gallery> | |||
Plik:VIII Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka.jpg|VIII Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka - plakat z 2014 roku | |||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | |||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | |||
</gallery> | |||
==Miejsca pamięci== | ==Miejsca pamięci== |
Wersja z 21:26, 7 wrz 2014
Dąbrowa Górnicza | |||
| |||
Województwo | śląskie | ||
Gmina • rodzaj |
Dąbrowa Górnicza miejska | ||
Prawa miejskie | 1916 | ||
Prezydent | Zbigniew Podraza | ||
Powierzchnia | 188,73 km² | ||
Ludność (2010) • liczba • gęstość |
127 tyś 681 os./km² | ||
Tablice rejestracyjne | SD | ||
Strona internetowa miasta |
Dąbrowa Górnicza - miasto na prawach powiatu, największe pod względem powierzchni miasto Zagłębia Dąbrowskiego.
Historia
Do czasów I wojny światowej Dąbrowa Górnicza była wielką wsią przemysłową. Dopiero podczas I wojny światowej została przez austriackich okupantów przemianowana na miasto. Dąbrowa Górnicza prawa miejskie uzyskała w 1916 r.
Pierwsza wzmianka na temat wsi Dąbrowa pochodzi z roku 1655. Wieś wymieniona została wówczas w aktach metrykalnych parafii Świętej Trójcy w Będzinie. Powstała kilka lat wcześniej jako Koniecpolska Wola - najstarsza zachowana wzmianka pochodzi z roku 1652. Była to wówczas wieś królewska podlegająca staroście będzińskiemu.
Dąbrowa zanim stała się miastem, była dużym ośrodkiem przemysłowym (głównie wydobywczym). Węgiel kamienny został odkryty przypadkowo w 1785 r. przez grupę chłopców zajmujących się wypasem owiec.
W 1796 r. otwarto jedną z najważniejszych i najstarszych kopalni. Była to Kopalnia „Reden”, która powstała z inicjatywy hrabiego von Redena, dyrektora Głównego Urzędu Górnictwa we Wrocławiu. W tym okresie Dąbrowę "odwiedziło" (w latach 1795 - 1807 znalazła się w pruskim zaborze) wielu specjalistów pruskich. Powstało wówczas wiele kopalń państwowych i prywatnych.
- Państwowe kopalnie: Ksawery, Szuman, Hieronim, Łabęcki i Cieszkowski.
- Prywatne kopalnie: Kazimierz, Jan, Antoni, Ludwik.
W latach 1833 – 1839 powstał duży zakład przemysłowy „Huta Bankowa”. Inicjatorem budowy huty był wicedyrektor Banku Polskiego Henryk Łubieński.
Ranga Dąbrowy została podwyższona w latach 30-tych XIX wieku kiedy tu usytuowano siedzibę Zarządu Zachodniego Okręgu Górniczego. W tym zarządzie piastowali funkcje naczelnicy górnictwa, wśród nich był Józef Patrycjusz Cieszkowski – twórca pojęcia Zagłębie Dąbrowskie.
W II połowie XIX wieku powstała Dąbrowska Szkoła Górnicza, która kształciła przyszłych sztygarów i majstrów hutniczych. Została powołana 1 lutego 1889 r. przez cara Aleksandra Romanowa.
Do Dąbrowy w tym czasie przybywali wybitni specjaliści z zakresu przemysłu z Francji, Włoch. Do budowy nowych kolonii mieszkalnych przybyli architekci z Włoch lub Francji.
Dąbrowa posiada piękny kościół parafialny, wykonany według planów inż. Pomianowskiego. Kościół ten to dzieło starań i zapobiegliwości ś.p. ks. Grzegorza Augustynika, kapłana o niepospolitych zaletach serca i umysłu. Kapłan ten dzięki ogromnemu wpływowi jaki miał wśród robotników, odegrał wybitną rolę w życiu społecznym Dąbrowy.
Kalendarium
Kalendarium Dąbrowy Górniczej (wybór):
I Rzeczpospolita:
- XV wiek - obszar dzisiejszego miasta wchodzi w skład dwóch jednostek administracyjnych I Rzeczypospolitej:
- województwa krakowskiego
- Księstwa siewierskiego (istniejącego do 1790, włączone do woj. krakowskiego)
- XV wiek - pierwsze wzmianki o osadach (obecnych dzielnicach Dąbrowy Górniczej) w dziele Jana Długosza w Księdze beneficjów diecezji krakowskiej (łac. Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis)
Wiek XIX:
- 1795 - 1807 - zabór pruski
- 1807 - 1815 - Dąbrowa w Księstwie Warszawskim (departament krakowski)
- 1815 - 1914 - Dąbrowa w Królestwie Polskim pod zaborem rosyjskim do czasu wybuchu I wojny światowej. (Dokładna przynależność administracyjna Dąbrowy w Królestwie Polskim taka sama jak Sosnowiec, pominąwszy czteroletni okres okupacji austriacko-niemieckiej podczas I wojny światowej)
- 1817 - powstaje Korpus Górniczy
- lata trzydzieste XIX wieku - Bank Polski tworzy Zachodni Okręg Górniczy. Jego stolicą zostaje Dąbrowa
- 1834 - rozpoczęcie budowy Huty Bankowej
- 1845 - rozpoczęcie budowy kolei Warszawsko-Wiedeńskiej przez Ząbkowice i Strzemieszyce
Wiek XX:
- 1916 - uzyskanie praw miejskich
II Rzeczpospolita:
- 1918 - odzyskanie niepodległości przez Polskę
- 1919 - 1939 Dąbrowa Górnicza w województwie kieleckim
[...do rozbudowy]]
Nazwa
[...]
Dąbrowa Górnicza pośród miast Zagłębia Dąbrowskiego
Dąbrowa Górnicza to największe powierzchniowo miasto Zagłębia Dąbrowskiego, położone w jego centralnej części. Miasto graniczy z miastami powiatu będzińskiego: z Będzinem, gminą Psary, gminą Mierzęcice, Siewierzem, Sławkowem oraz z Łazami w powiecie zawierciańskim a także z miejscowościami województwa małopolskiego: gminą Klucze i gminą Bolesław w powiecie olkuskim oraz z Sosnowcem.
Dzielnice i osiedla
- Łosień
- Łęka
- Działki
- Strzemieszyce Wielkie
- Marianki
- Łęknice
- Legionowo
- Babia Ława
- Jedlina
- Ujejsce
- Tworzeń
- Łazy
- Nowa Kuźniczka
- Korzeniec
- Błędów
- Szałasowizna
- Smugi
- Pogoria
- Bugaj
- Podbuczyny
- Ząbkowice
- Trzydziesty
- Okradzionów
- Strzemieszyce Małe
- Zakawie
- Anna
- Ciernice
- Dębnik
- Lipówka
- Piła Ujejska
- Krasowa
- Szatanówka
- Piekło
- Ratanice
- Malinowe Górki
- Gródki
- Tucznawa
- Zając
- Podrowce
- Kazdębie
- Laski
- Świerczyna
- Sikorka
- Podbagienko
- Kawa
- Zielona
- Wypaleniska
- Podlesie
- Glinianki
- Starosiedle
- Gołonóg
- Cegielniana
- Niepiekło
Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne
=Szlaki turystyczne
Imprezy cykliczne
- Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka
Miejsca pamięci
Dąbrowskie biogramy
- Urodzeni w Dąbrowie Górniczej:
- Związani z Dąbrową Górniczą:
Kultura
Muzea i placówki kulturalne
Biblioteki
Podania i legendy Dąbrowy Górniczej
Wybrane publikacje zawierające podania i legendy związane z miastem:
- Legendy Dąbrowy Górniczej
- Historie i Legendy Ziemi Będzińskiej (dostępna wersja cyfrowa)
- Zagłębiowskie bajanie - Opowiadania i legendy z historii Zagłębia Dąbrowskiego
- Podania i opowieści z Zagłębia Dąbrowskiego
Dzieła literackie i filmowe osadzone w Dąbrowie Górniczej
- W Dąbrowie Górniczej - utwór dramatyczny Gabrieli Zapolskiej
Edukacja
Uczelnie wyższe:
- Wyższa Szkoła Biznesu
- Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego
Religia
Kościół rzymsko-katolicki
Dekanaty dąbrowskie wchodzą w skład diecezji sosnowieckiej w metropolii częstochowskiej.
- Dekanat dąbrowski (Najświętszego Serca Pana Jezusa)
- Dekanat dąbrowski (Najświętszej Maryi Panny Anielskiej)
- Dekanat dąbrowski (Świętego Antoniego z Padwy)
Kościoły protestanckie
Judaizm
Inne gminy wyznaniowe
Sport
Kluby sportowe
- Centrum Dąbrowa Górnicza
- MKS Dąbrowa Górnicza
- Pionier Ujejsce
- Promień Strzemieszyce Małe
- Przemsza Okradzionów
- Tęcza Błędów
- Unia Strzemieszyce
- Unia Ząbkowice
- Zagłębiak Dąbrowa Górnicza
- Zagłębianka Dąbrowa Górnicza
- Zagłębie Dąbrowa Górnicza
Obiekty sportowe
- Hala Widowiskowo-Sportowa "Centrum"
- Hala Sportowa Swobodna
- Stadion Komunalny
- Centrum Sportów Letnich i Wodnych w Parku Zielona
- Centrum Sportów Letnich i Wodnych Pogoria przy zbiorniku Pogoria III
Imprezy sportowe
[...]
Rekreacja
Prasa i portale społecznościowe
Portale społecznościowe
- dabrowa-gornicza.org - Forum Mieszkańców Dąbrowy Górniczej
Prezydenci Dąbrowy
Miasta partnerskie
Ciekawostki
[...]
Bibliografia
Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim (1939) str. 85-86
Od Dąbrowy do Dąbrowy Górniczej 1755 - 1916 (1996) Włodzimierz Starościak
Państwowe górnictwo galmanu na terenie Dąbrowy Górniczej w XIX wieku. (2002) Pod red. Arkadiusza Rybaka
Wczesnośredniowieczne odważniki i ciężarki ołowiane z Dąbrowy Górniczej-Łośnia (2007) Robert Bodnar, Dariusz Rozmus, Bartłomiej Szmoniewski
Archeologiczne i historyczne ślady górnictwa i hutnictwa na terenie Dąbrowy Górniczej i okolic (2004) Pod red. Dariusza Rozmusa
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Miasta partnerskie. dabrowa-gornicza.pl. [dostęp 2014-01-04].
- ↑ Dąbrowa Górnicza współpracuje z Medias. twojezaglebie.pl. [dostęp 2014-01-04].