Maczki (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
}} | }} | ||
'''Maczki''' | '''Maczki''' - jedna z czterech dzielnic [[region "Wschód" Sosnowca|regionu "Wschód" Sosnowca]]. Jest niewielka i otoczona zewsząd lasami, posiada głębokie tradycje kolejarskie wynikające z historycznie strategicznego położenia na mapie Europy - leżała bowiem na granicy dwóch rozbiorów (końcowa [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki|stacja Granica]] [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej]]). Dzielnica ta to zielone płuca [[Sosnowiec|Sosnowca]]. | ||
Dzielnica leży niemal na granicy Sosnowca z Jaworznem, nad rzeką [[Biała Przemsza|Białą Przemszą]]. | Dzielnica leży niemal na granicy [[Sosnowiec|Sosnowca]] z Jaworznem, nad rzeką [[Biała Przemsza|Białą Przemszą]]. | ||
Z '''Maczkami''' związane są stare osiedla (przysiółki): | Z '''Maczkami''' związane są stare osiedla (przysiółki): | ||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
* [[Węgroda (Sosnowiec)|Węgroda]] (ul. Kolonia Wągródka) | * [[Węgroda (Sosnowiec)|Węgroda]] (ul. Kolonia Wągródka) | ||
* [[Wodociągi (Sosnowiec)|Wodociągi]] | * [[Wodociągi (Sosnowiec)|Wodociągi]] | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
Osada Maćki znana była już w XVIII wieku, choć właściwe znaczenie uzyskała dopiero w połowie XIX wieku dzięki wybudowaniu tu stacji kolejowej na trasie Warszawa - Wiedeń oraz komory celnej, a następnie linii kolejowej do Iwangrodu ([[1884]]). Przygraniczne położenie i powstałe tu centrum ruchu granicznego zadecydowało o nazwie osady - Granica. | Osada Maćki znana była już w XVIII wieku, choć właściwe znaczenie uzyskała dopiero w połowie XIX wieku dzięki wybudowaniu tu [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki|stacji kolejowej]] na trasie [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|Warszawa - Wiedeń]] oraz komory celnej, a następnie linii kolejowej do Iwangrodu ([[1884]]). Przygraniczne położenie i powstałe tu centrum ruchu granicznego zadecydowało o nazwie osady - Granica. | ||
Granica rozwinęła się w duży ośrodek kolejowy. W latach 1848-1859 była jedyną stacją nadgraniczną Cesarstwa Rosyjskiego. Krzyżowały się tu drogi Rosji, Prus i Austro-Węgier. W okolicy dworca kolejowego wybudowanego w [[1848]] roku w pewnym oddaleniu od wioski Maćki zaczęła kształtować się osada. | Granica rozwinęła się w duży ośrodek kolejowy. W latach [[1848]] - [[1859]] była jedyną stacją nadgraniczną Cesarstwa Rosyjskiego. Krzyżowały się tu drogi Rosji, Prus i Austro-Węgier. W okolicy dworca kolejowego wybudowanego w [[1848]] roku w pewnym oddaleniu od wioski Maćki zaczęła kształtować się osada. | ||
Pierwszymi jej mieszkańcami byli kolejarze z rodzinami, funkcjonariusze straży granicznej, urzędnicy obsługujący komorę celną, wojsko rosyjskie i żandarmeria. Powstawały tu domy mieszkalne, hotele (1852, 1864), poczta, koszary, cerkiew prawosławna. W [[1857]] roku postawiono kaplicę rzymskokatolicką, w której msze odprawiał ksiądz z Zagórza, a w [[1893]] roku zbudowano kościół (przez 30 lat należał do parafii zagórskiej). | Pierwszymi jej mieszkańcami byli kolejarze z rodzinami, funkcjonariusze straży granicznej, urzędnicy obsługujący komorę celną, wojsko rosyjskie i żandarmeria. Powstawały tu domy mieszkalne, hotele ([[1852]], [[1864]]), poczta, koszary, [[Cerkiew prawosławna p.w. św. Aleksandra Newskiego w Sosnowcu-Maczkach|cerkiew prawosławna]]. W [[1857]] roku postawiono kaplicę rzymskokatolicką, w której msze odprawiał ksiądz z [[Zagórze (Sosnowiec)|Zagórza]], a w [[1893]] roku zbudowano [[Parafia p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Sosnowcu|kościół]] (przez 30 lat należał do [[Parafia p.w. św. Joachima w Sosnowcu|parafii zagórskiej]]). | ||
Pierwsza szkoła powszechna powstała w Granicy w [[1886]] roku. Podczas Powstania Styczniowego w okolicy osady doszło do starć oddziałów polskich z wojskiem rosyjskim. Przejściowo udało się powstańcom opanować stację. | Pierwsza szkoła powszechna powstała w Granicy w [[1886]] roku. Podczas [[Powstanie Styczniowe w Zagłębiu Dąbrowskim|Powstania Styczniowego]] w okolicy osady doszło do starć oddziałów polskich z wojskiem rosyjskim. Przejściowo udało się powstańcom opanować stację. | ||
Znaczenie osady jako ważnego węzła komunikacyjnego osłabło po odzyskaniu niepodległości w [[1918]] roku i zlikwidowaniu granicy z Austrią. | Znaczenie osady jako ważnego węzła komunikacyjnego osłabło po odzyskaniu niepodległości w [[1918]] roku i zlikwidowaniu granicy z Austrią. | ||
Wtedy także aktualność straciła nazwa miejscowości. Zmieniono ją na Uroczysko, a w [[1925]] roku nadano jej obecną nazwę - Maczki. W okresie międzywojennym następował dalszy rozwój osady. Z inicjatywy prezydenta RP Gabriela Narutowicza wybudowano w Maczkach zakłady wodociągowe, które już od 1930 roku zaopatrywały Sosnowiec w wodę. | Wtedy także aktualność straciła nazwa miejscowości. Zmieniono ją na Uroczysko, a w [[1925]] roku nadano jej obecną nazwę - Maczki. W okresie międzywojennym następował dalszy rozwój osady. Z inicjatywy prezydenta RP Gabriela Narutowicza wybudowano w Maczkach [[zakłady wodociągowe]], które już od [[1930]] roku zaopatrywały [[Sosnowiec]] w wodę. | ||
W [[1919]] roku powstało Gimnazjum Realne - pierwsza szkoła średnia w Maczkach. W jego miejsce, w budynku dawnej komory celnej, utworzono w [[1926]] roku Szkołę Rzemieślniczo-Przemysłową, w której chemii uczył znany pisarz Leon Kruczkowski. Po II wojnie światowej w tym miejscu działała do lat 70. XX wieku Zasadnicza Szkoła Zawodowa. | W [[1919]] roku powstało Gimnazjum Realne - pierwsza szkoła średnia w Maczkach. W jego miejsce, w budynku dawnej komory celnej, utworzono w [[1926]] roku Szkołę Rzemieślniczo-Przemysłową, w której chemii uczył znany pisarz [[Leon Kruczkowski]]. Po II wojnie światowej w tym miejscu działała do lat 70. XX wieku Zasadnicza Szkoła Zawodowa. | ||
W Maczkach istniały kolonie: Wodociągi, Cieśle, Wągródka, Stare Maczki (dawna wieś Maćki) - o czym przypominają obecnie nazwy ulic. Pierwotnie Maczki były gminą, od [[1955]] roku gromadą, w [[1958]] roku stały się osiedlem w powiecie będzińskim, a w [[1973]] roku weszły w skład miasta Kazimierz Górniczy. Włączone z nim w obręb administracyjny Sosnowca stanowią jego "zieloną dzielnicę". | W Maczkach istniały kolonie: Wodociągi, Cieśle, Wągródka, Stare Maczki (dawna wieś Maćki) - o czym przypominają obecnie nazwy ulic. Pierwotnie Maczki były gminą, od [[1955]] roku gromadą, w [[1958]] roku stały się osiedlem w [[Powiat będziński|powiecie będzińskim]], a w [[1973]] roku weszły w skład miasta [[Kazimierz Górniczy (Sosnowiec)|Kazimierz Górniczy]]. Włączone z nim w obręb administracyjny Sosnowca stanowią jego "zieloną dzielnicę". | ||
== Instytucja wyznaniowa == | == Instytucja wyznaniowa == | ||
[[Parafia p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Sosnowcu|Kościół]] wybudowany został w stylu neogotyckim według projektu inż. Artura Goebla i wzniesiony u schyłku XIX wieku. Powstał on z inicjatywy mieszkańców Granicy. | |||
Kościół wybudowany został w stylu neogotyckim według projektu inż. Artura Goebla | W marcu [[1925]] roku na mocy decyzji Kurii Biskupiej w Kielcach [[Parafia p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Sosnowcu|parafia]] nazwana została: pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła. | ||
W marcu 1925 roku na mocy decyzji Kurii Biskupiej w Kielcach parafia nazwana została: | |||
pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła. | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
W Maczkach działają takie instytuje oświatowe: | W Maczkach działają takie instytuje oświatowe: | ||
* Przedszkole Miejskie nr 36 | * Przedszkole Miejskie nr 36 | ||
| Linia 76: | Linia 70: | ||
== Instytucje i firmy w Maczkach == | == Instytucje i firmy w Maczkach == | ||
W dzielnicy funkcjonują: | W dzielnicy funkcjonują: | ||
* Miejski Klub Maczki | * [[Miejski Klub Maczki]] | ||
* Filia nr 13 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Gustawa Daniłowskiego w Sosnowcu (mieszcząca się w budynku Klubu Maczki) | * [[Filia nr 13 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Gustawa Daniłowskiego w Sosnowcu]] (mieszcząca się w budynku Klubu Maczki) | ||
* Obwód Lecznictwa Kolejowego, Rejonowa Przychodnia Lekarska (ul. Kadłubka 16) | * Obwód Lecznictwa Kolejowego, Rejonowa Przychodnia Lekarska (ul. Kadłubka 16) | ||
* Poczta Polska - Urząd Pocztowy, AP Sosnowiec 15 Oddział Maczki | * Poczta Polska - Urząd Pocztowy, AP Sosnowiec 15 Oddział Maczki | ||
| Linia 91: | Linia 84: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
Do zachowanych obiektów architektonicznych zaliczyć należy: | Do zachowanych obiektów architektonicznych zaliczyć należy: | ||
* Most graniczny na [[Biała Przemsza|Białej Przemszy]] z 1848 r. | * Most graniczny na [[Biała Przemsza|Białej Przemszy]] z [[1848]] r. | ||
* Dworzec kolejowy zbudowany w neorenesansowym stylu wg projektu Henryka Marconiego z 1848 r. | * [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki|Dworzec kolejowy]] zbudowany w neorenesansowym stylu wg projektu Henryka Marconiego z [[1848]] r. | ||
* Komorę celną tego samego projektanta z 1848 r. (ulega dewastacji) | * Komorę celną tego samego projektanta z [[1848]] r. (ulega dewastacji) | ||
* Kaplicę rzymskokatolicką z 1857 r. | * Kaplicę rzymskokatolicką z [[1857]] r. | ||
* Wieżę ciśnień z 1880 r. | * Wieżę ciśnień z [[1880]] r. | ||
* Kościół rzymskokatolicki wg projektu inżyniera Artura Goebla z 1892 r. | * [[Parafia p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Sosnowcu|Kościół rzymskokatolicki]] wg projektu inżyniera Artura Goebla z [[1892]] r. | ||
* Cały kompleks budynków mieszkalnych zbudowanych dla pracowników Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej pod koniec XIX wieku. | * Cały kompleks budynków mieszkalnych zbudowanych dla pracowników Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej pod koniec XIX wieku. | ||
* Plebanię wybudowaną w latach 1897- 1900 | * Plebanię wybudowaną w latach [[1897]] - [[1900]] | ||
* Pomnik T. Kościuszki w parku | * Pomnik T. Kościuszki w parku | ||
* Cmentarz w Starych Maczkich - z początku był cmentarzem prawosławnym, jednak po pewnym czasie staraniem władz kościelnych na początku XX wieku przeszedł pod zarząd kościoła rzymsko-katolickiego, a jego poświęcenia dokonał ks. Józef Niewiarowski w dniu 19 lipca 1907 roku. | * Cmentarz w Starych Maczkich - z początku był cmentarzem prawosławnym, jednak po pewnym czasie staraniem władz kościelnych na początku XX wieku przeszedł pod zarząd kościoła rzymsko-katolickiego, a jego poświęcenia dokonał ks. Józef Niewiarowski w dniu [[19 lipca]] [[1907]] roku. | ||
== Dojazd == | == Dojazd == | ||
Wersja z 10:50, 17 sie 2012
| |||
 | |||
| Status | dzielnica | ||
| W granicach Sosnowca | od 1975 | ||
| Kod pocztowy | 41-217 | ||
Maczki - jedna z czterech dzielnic regionu "Wschód" Sosnowca. Jest niewielka i otoczona zewsząd lasami, posiada głębokie tradycje kolejarskie wynikające z historycznie strategicznego położenia na mapie Europy - leżała bowiem na granicy dwóch rozbiorów (końcowa stacja Granica Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej). Dzielnica ta to zielone płuca Sosnowca.
Dzielnica leży niemal na granicy Sosnowca z Jaworznem, nad rzeką Białą Przemszą.
Z Maczkami związane są stare osiedla (przysiółki):
- Cieśle
- Stare Maczki
- Palestyna(zamieszkiwana była przez Żydów, dziś ul. Spacerowa)
- Węgroda (ul. Kolonia Wągródka)
- Wodociągi
Historia
Osada Maćki znana była już w XVIII wieku, choć właściwe znaczenie uzyskała dopiero w połowie XIX wieku dzięki wybudowaniu tu stacji kolejowej na trasie Warszawa - Wiedeń oraz komory celnej, a następnie linii kolejowej do Iwangrodu (1884). Przygraniczne położenie i powstałe tu centrum ruchu granicznego zadecydowało o nazwie osady - Granica.
Granica rozwinęła się w duży ośrodek kolejowy. W latach 1848 - 1859 była jedyną stacją nadgraniczną Cesarstwa Rosyjskiego. Krzyżowały się tu drogi Rosji, Prus i Austro-Węgier. W okolicy dworca kolejowego wybudowanego w 1848 roku w pewnym oddaleniu od wioski Maćki zaczęła kształtować się osada.
Pierwszymi jej mieszkańcami byli kolejarze z rodzinami, funkcjonariusze straży granicznej, urzędnicy obsługujący komorę celną, wojsko rosyjskie i żandarmeria. Powstawały tu domy mieszkalne, hotele (1852, 1864), poczta, koszary, cerkiew prawosławna. W 1857 roku postawiono kaplicę rzymskokatolicką, w której msze odprawiał ksiądz z Zagórza, a w 1893 roku zbudowano kościół (przez 30 lat należał do parafii zagórskiej).
Pierwsza szkoła powszechna powstała w Granicy w 1886 roku. Podczas Powstania Styczniowego w okolicy osady doszło do starć oddziałów polskich z wojskiem rosyjskim. Przejściowo udało się powstańcom opanować stację.
Znaczenie osady jako ważnego węzła komunikacyjnego osłabło po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku i zlikwidowaniu granicy z Austrią.
Wtedy także aktualność straciła nazwa miejscowości. Zmieniono ją na Uroczysko, a w 1925 roku nadano jej obecną nazwę - Maczki. W okresie międzywojennym następował dalszy rozwój osady. Z inicjatywy prezydenta RP Gabriela Narutowicza wybudowano w Maczkach zakłady wodociągowe, które już od 1930 roku zaopatrywały Sosnowiec w wodę.
W 1919 roku powstało Gimnazjum Realne - pierwsza szkoła średnia w Maczkach. W jego miejsce, w budynku dawnej komory celnej, utworzono w 1926 roku Szkołę Rzemieślniczo-Przemysłową, w której chemii uczył znany pisarz Leon Kruczkowski. Po II wojnie światowej w tym miejscu działała do lat 70. XX wieku Zasadnicza Szkoła Zawodowa.
W Maczkach istniały kolonie: Wodociągi, Cieśle, Wągródka, Stare Maczki (dawna wieś Maćki) - o czym przypominają obecnie nazwy ulic. Pierwotnie Maczki były gminą, od 1955 roku gromadą, w 1958 roku stały się osiedlem w powiecie będzińskim, a w 1973 roku weszły w skład miasta Kazimierz Górniczy. Włączone z nim w obręb administracyjny Sosnowca stanowią jego "zieloną dzielnicę".
Instytucja wyznaniowa
Kościół wybudowany został w stylu neogotyckim według projektu inż. Artura Goebla i wzniesiony u schyłku XIX wieku. Powstał on z inicjatywy mieszkańców Granicy. W marcu 1925 roku na mocy decyzji Kurii Biskupiej w Kielcach parafia nazwana została: pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła.
Edukacja
W Maczkach działają takie instytuje oświatowe:
- Przedszkole Miejskie nr 36
- Szkoła Podstawowa nr 37 im. Henryka Sienkiewicza
- Gimnazjum nr 4 im. Tadeusza Kościuszki
współtworzące razem Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 11.
Instytucje i firmy w Maczkach
W dzielnicy funkcjonują:
- Miejski Klub Maczki
- Filia nr 13 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Gustawa Daniłowskiego w Sosnowcu (mieszcząca się w budynku Klubu Maczki)
- Obwód Lecznictwa Kolejowego, Rejonowa Przychodnia Lekarska (ul. Kadłubka 16)
- Poczta Polska - Urząd Pocztowy, AP Sosnowiec 15 Oddział Maczki
- Apteka "Maczki", Marcin Szubel (ul. Krakowska 13)
- Pikuła Danuta, Zakład Fryzjerski (ul. Kadłubka 20)
- PPH VARIA Sp. z o.o. (ul. Stacyjna 18) - producent wyrobów leczniczych, preparatów dietetycznych oraz środków kosmetycznych do pielęgnacji ciała
- Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. - Stacja Uzdatniania Wody Maczki (ul. Wodociągi 2)
- Alex. Wielobranżowe przedsiębiorstwo usługowo - handlowo - transportowe. Export, import. Figiel J. (Kolonia Wągródka 24)
- AUDIO COMPUTER ELECTRONICS Łukasz Pikuła (Ul. Krakowska 18/12)
- Rajwo-Trans-Tour (ul. Krakowska 4/2)
Zabytki
Do zachowanych obiektów architektonicznych zaliczyć należy:
- Most graniczny na Białej Przemszy z 1848 r.
- Dworzec kolejowy zbudowany w neorenesansowym stylu wg projektu Henryka Marconiego z 1848 r.
- Komorę celną tego samego projektanta z 1848 r. (ulega dewastacji)
- Kaplicę rzymskokatolicką z 1857 r.
- Wieżę ciśnień z 1880 r.
- Kościół rzymskokatolicki wg projektu inżyniera Artura Goebla z 1892 r.
- Cały kompleks budynków mieszkalnych zbudowanych dla pracowników Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej pod koniec XIX wieku.
- Plebanię wybudowaną w latach 1897 - 1900
- Pomnik T. Kościuszki w parku
- Cmentarz w Starych Maczkich - z początku był cmentarzem prawosławnym, jednak po pewnym czasie staraniem władz kościelnych na początku XX wieku przeszedł pod zarząd kościoła rzymsko-katolickiego, a jego poświęcenia dokonał ks. Józef Niewiarowski w dniu 19 lipca 1907 roku.
Dojazd
Do Maczek można się dostać autobusami: 220 221 622 28
Maczki (Granica) na dawnej pocztówce
Granica Most
Komora celna i hotel
Most, Dworzec, Kościół
Dworzec na Granicy
Wnętrze Dworca na Granicy
Peron Dworca na Granicy
Dworzec na Granicy
Dworzec na Granicy
Dworzec na Granicy
Kościół
Maczki współcześnie
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 11 w Maczkach - Szkoła Podstawowa nr 37 i Gimnazjum nr 4
- Oficjalna strona Przedszkola Miejskiego nr 36 w Maczkach
- Oficjalna strona Miejskiego Klubu Maczki
- Oficjalna strona Parafii w Maczkach
