Ostrowy Górnicze (Sosnowiec)

Ostrowy Górnicze dzielnica [[Sosnowiec|Sosnowca]]
Status	dzielnica
W granicach Sosnowca	od
Kod pocztowy	41-

Na dawnej fotografii

Na dawnej fotografii

Na dawnej fotografii

Ostrowy Górnicze - dzielnica Sosnowca, dawniej nazywana Niemce.

Historia

Wieś Niemce

Osada o pierwotnej nazwie Niemce utworzona w puszczy nadprzemszańskiej w bliżej nieokreślonym czasie. Pierwsze wiadomości pisane o tej miejscowości pochodzą z 1590 roku (archiwum miasta Mysłowice).

Wieś została ulokowana za wschodnią granicą Porąbki; Należała wraz z nią do klucza sławkowskiego, będącego w posiadaniu biskupów krakowskich. W 1790 roku, po konfiskacie dóbr biskupich tereny te przeszły na własność skarbu państwa.

Od 1795 roku wchodziły w skład pruskiego Nowego Śląska (powiat siewierski), a po utworzeniu Księstwa Warszawskiego (1807) stały się własnością marszałka Jana Lannesa księcia Montebello. W 1812 roku rząd Księstwa skonfiskował je na rzecz skarbu państwa. Po kongresie wiedeńskim wieś znalazła się w granicach Królestwa Polskiego, w gminie olkusko-siewierskiej,

Właściwy rozwój osady wiąże się z przypadkowym odkryciem na jej terenie pokładów węgla kamiennego. Pierwszą, odkrywkową kopalnię założył tutaj w 1814 roku Feliks Walezjusz hr. Łubieński, minister sprawiedliwości i spraw zagranicznych w Księstwie Warszawskim, naddzierżawca ekonomii sławkowskiej po konfiskacie dóbr biskupich. Od jego imienia została nazwana "Feliksem"'. Łubieński posiadał w Niemcach pałacyk myśliwski. Z tego okresu Znane są nazwiska sołtysów wsi: Chwat i Galot.

W 1823 roku odkrywkową kopalnię przekształcono w głębinową. Węgiel wydobywany w kopalni "Feliks" dostarczany był do huty cynku "Joanna" założonej w Niemcach w 1822 roku przez Konstantego Wolickiego i Piotra Steinkellera, przejętej przez rząd dwa lata później. Wskutek dużego popytu na cynk (eksportowano go do Azji Środkowej, Rosji i innych krajów) w pierwszych latach istnienia huta osiągała bardzo dobre wyniki produkcyjne.

Spadek cen cynku w drugiej połowie lat 20. XIX wieku, związany z załamaniem koniunktury, spowodował ograniczenie produkcji, a następnie zamknięcie huty, w grudniu 1829 roku. Kopalnia "Feliks" zaopatrująca hutę w węgiel zmniejszyła z tego powodu wydobycie ze 150.000 cetnarów w 1818 roku do 24.000 cetnarów w 1830 roku. Znacznie spadło również zatrudnienie. Hutę uruchomiono ponownie w 1834 roku, lecz nie osiągnęła ona wielkości produkcji sprzed kryzysu. W latach 1836-1840, gdy cynkownie i kopalnie galmanu w Królestwie Polskim dzierżawił P. Steinkeller, nie prowadzono w nich inwestycji. Do upadku [[huty "Joanna" przyczyniły się również huragan i pożary w 1843 roku - przejściowo wstrzymano produkcję, a w 1846 roku wygaszono hutę.

Robotnicy w kopalni i hucie rekrutowali się z chłopów pańszczyźnianych z miejscowych i z okolicznych wsi. Z czasem wykształciła się grupa robotników wolnonajemnych. W 1836 roku w Niemcach zatrudnionych było 102 górników i 113 hutników. W sąsiedztwie huty cynku i kopalni "Feliks" w latach 20. XIX wieku zaczęto budować domy dla robotników. Powstała pierwsza w Niemcach kolonia robotnicza, która nie dotrwała jednak do naszych czasów.

Od 1874 roku działalność w Niemcach prowadziło Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych - spółka akcyjna reprezentująca kapitał krajowy, której głównymi udziałowcami byli profesor Jakub Natanson i przemysłowiec baron Leopold Kronenberg. Decyzją dyrektora naczelnego Towarzystwa Juliana Teofila Strasburgera biura Zarządu Spółki ulokowano w Niemcach. Towarzystwo wydzierżawiło nieczynną [[|kopalnię "Feliks" wraz z sąsiednimi polami górniczymi. Uruchomiło ją w 1876 roku pod nazwą "Feliks I". Do 1886 roku, kiedy została zatopiona, wydobyto tu 530.000 ton węgla. Kolejna kopalnia Towarzystwa otwarta w osadzie - "Feliks II", pracowała w latach 1886-1910 (przez ten czas wyprodukowano 3,7 mln ton węgla) oraz w latach 20-tych XX wieku.

Na rozwój osady znaczący wpływ miała również kopalnia "Kazimierz" uruchomiona w sąsiedniej Porąbce w 1884 roku oraz "Juliusz", wybudowana w latach 1902-1914. Rozwijające się górnictwo węglowe w Niemcach i okolicy przyciągało ludzi z innych terenów, którzy znajdowali tu pracę. Aby zaspokoić ich potrzeby mieszkaniowe i inne zarząd Towarzystwa podjął działalność inwestycyjną na dużą skalę. Z inicjatywy wspomnianego wyżej dyrektora J. Strasburgera w końcu XIX wieku wybudowano tzw. kolonię mieszkaniową Ostrowy. Wzdłuż dzisiejszej ulicy Gałczyńskiego stanęło kilkanaście domów robotniczych i urzędniczych. Były to budynki dwukondygnacyjne o czteroosiowych, jednoklatkowych fasadach oraz typowe koszarowe obiekty trzykondygnacyjne o dziewięcioosiowej i trzyklatkowej fasadzie, przykryte dwuspadowymi dachami.

W 1892 roku wybudowano szpital na 25 łóżek - budynek na planie podkowy, w znacznej części parterowy, tylko od strony północnej piętrowy, ogrodzony i otoczony parkiem. Na parterze znajdowały się sale chorych, gabinet lekarski, gabinety zabiegowe, sanitariaty, a na piętrze dwa mieszkania dwuizbowe, przedpokój i ubikacja. W obszernym przyziemiu mieściły się: kuchnia, magazyn żywności, pralnia, magiel, mieszkanie dla służby. W ogrodzie przyszpitalnym postawiono pawilon chorób zakaźnych, a na granicy założenia znajdowała się kostnica. Pierwszym lekarzem obsługującym szpital był dr Górecki z Granicy. Do około 1905 roku pracowało tutaj dwóch lekarzy oraz dwóch felczerów. Do ich obowiązków należała również obsługa ambulatorium, które [[|Towarzystwo wybudowało w 1904 roku, w sąsiedztwie szpitala. Budowlę tę zaprojektowali architekci warszawscy Franciszek Lilipop i Kazimierz Jankowski. Na parterze znajdowała się poczekalnia, pokoje przyjęć oraz apteka, a na piętrze pięciopokojowe mieszkanie lekarza, pokój służbowy i pokój gościnny. W 1900 roku Towarzystwo wybudowało szkołę według projektu Kazimierza Loewe: dwa pawilony utrzymane w konwencji historyzmu. Pierwszy pomieścił klasy szkolne, drugi mieszkani: dla nauczycieli i sale pomocnicze. Kierownikiem szkoły został S. Iżycki, a po jego śmierci funkcje te przejęła i sprawowała do 1919 roku jego żona Waleria Iżycka. Organizacyjnie z tą placówką były związane szkoły dwuklasowe: "Pod lasem", "U Galota", na Feliksie i w Grabocinie.

Towarzystwo założyło również szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt. Z 1900 roku pochodzi willa dyrektora Warszawskiego Towarzystwa, usytuowana przy dzisiejszej ul. Gałczyńskiego. Największym i najciekawszym budynkiem zespołu patronackiego jest gospoda, reprezentująca styl zakopiański, zwana również klubem lub domem ludowym, wybudowana w 1903 roku według projektu wspomnianych wyżej znakomitych architektów F. LilIpopa i K. Jankowskiego. Mieściły się w niej m.in. sale restauracyjne, z których większa przeznaczona była na koncerty i odczyty, balowa, bilardowa, czytelnia. W przyszłości miała powstać również duża sala teatralna, co nie zostało jednak zrealizowane.

W gospodzie koncentrowało się życie towarzyskie i kulturalne osady oraz jego najbliższej okolicy. Celom wypoczynkowo-rekreacyjnym służył ponadto 2-hektarowy park rozciągający się wokół budowli. W okresie letnim odbywały się tutaj festyny, pikniki, zawody sportowe, koncertowała orkiestra dęta kopalni "Kazimierz". W parku stała "zakopiańska" altana i było duże oczko wodne, zwane sadzawką. Towarzystwo założyło ochronkę dla dzieci, łaźnię, straż pożarną, sklep spożywczy. W trosce o załogi kopalń utworzyło kasy wsparć dla robotników i urzędników. W 1906 roku powstało w Niemcach Stowarzyszenie Spółdzielcze Spożywców "Robotnik" (od 1909 roku miało siedzibę w Porąbce). Po kilku latach zostało przemianowane na Spółdzielnię Spożywców "Robotnik". Spółdzielnia dysponowała sporym majątkiem, swoje sklepy posiadała również w Niemcach.

Od końca XIX wieku docierały do osady idee socjalistyczne rozpowszechniane przez uczniów dąbrowskiej sztygarki, które trafiały tutaj na podatny grunt. Niemce stanowiły jeden z trzech głównych ośrodków w Zagłębiu Dąbrowskim odrodzonej w 1904 roku PPS (obok Dąbrowy Górniczej i Sielca). W styczniu 1905 roku dzielnica ta miała 100 członków, a w lecie tego roku już 700. Silna była tu Organizacja Bojowa PPS. Górnicy z Niemców i pobliskiej Porąbki brali udział w strajkach i wystąpieniach robotniczych lat 1905-1907. Do rewolucji przyłączyli się również uczniowie i nauczyciele miejscowej szkoły na czele z jej kierownikiem S. Iżyckim. Przeprowadzili strajk, podczas którego niszczyli portrety cara, domagali się wprowadzenia języka polskiego do szkół, uczestniczyli w manifestacjach.

Rewolucja została zdławiona, a jej uczestników spotkały surowe represje. W nocy z 7 na 8 kwietnia 1908 roku przeprowadzono w Niemcach masowe aresztowania, które zdziesiątkowały partię socjalistyczną. Podczas I wojny światowej Niemce znalazły się w austriackiej strefie okupacyjnej. Kopalnie ograniczyły produkcję i zwalniały pracowników, nastąpił zastój w handlu, panowała drożyzna, rozwijała się spekulacja. Powszechnym zjawiskiem była bieda. Po odzyskaniu niepodległości, gdy formowały się lokalne ośrodki władzy, w Niemcach utworzono polską milicję ludową.

W latach międzywojennych teren ten należał do gminy olkusko-siewierskiej w powiecie będzińskim, województwie kieleckim. W życiu społeczno-gospodarczym osady znaczącą rolę odgrywały kopalnie "Kazimierz" i "Juliusz" (od 1938 roku jeden zakład produkcyjny - "Kazimierz-Juliusz").

W 1921 roku Warszawskie Towarzystwo ponownie uruchomiło kopalnię "Feliks II", która już w 1925 roku zaprzestała produkcji. Przez dwa lata (1923-1924) działalność wydobywczą prowadziła kopalnia "Henryk" należąca do tej spółki. Pozostałe funkcjonujące tu zakłady górnicze eksploatowali: Henryk Koralewski, a następnie spółka: Grodecki, Konopka i in. (kopalnię "Lilit" czynną w latach 1913-1924 na polach górniczych dzierżawionych od Towarzystwa); inż. Stanisław Knothe i jego wspólnicy - córki, Irena Knothe i Maria Skotnicka oraz Władysław Jentys (kopalnię "Dorota" uruchomioną w 1933 roku). W latach międzywojennych Warszawskie Towarzystwo kontynuowało działalność inwestycyjną w Niemcach, w 1924 roku wybudowało dla urzędników dwa domy w stylu dworkowym, przy dzisiejszej ul. Klubowej.

Od najdawniej szych czasów mieszkańcy osady należeli do parafii w Gołonogu (utworzona w 1675 roku), a od 1911 roku w Strzemieszycach. W 1924 roku erygowano parafie w Maczkach i Porąbce, do których włączono ten teren. Samodzielną placówkę duszpasterską, tzw. ekspozyturę utworzono w 1935 roku na mocy dekretu biskupa częstochowskiego, ks. Teodora Kubiny. W jej skład wchodziły Niemce z koloniami Ostrowy, Bory, Feliks i rejonem kopalni "Dorota". Na kaplicę (pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy) zaadaptowano salę byłego kina "zagłoba". Pierwszym administratorem placówki został ks. Jan Brodziński. Przygotowania do budowy kościoła (Warszawskie Towarzystwo przekazało na ten cel działkę) przerwał wybuch II wojny światowej.

W Niemcach aktywnie działał oddział Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. Organizował odczyty, przedstawienia teatralne, wycieczki krajoznawcze, zabawy taneczne. Życie kulturalne i oświatowe skupiało się nadal w klubie Warszawskiego Towarzystwa, przy którym działały amatorskie zespoły artystyczne. W miejscowej szkole, która nosiła imię Adama Mickiewicza (prawdopodobnie od końca lat 20. XX wieku) aktywną działalność prowadziły drużyny harcerskie, funkcjonowały tu także koła PCK, Ligi Obrony Kraju i innych organizacji społecznych. W 1931 roku szkoła otrzymała sztandar, który w czasie okupacji hitlerowskiej przechowywał administrator kaplicy ks. Stanisław Kowalski. W latach międzywojennych placówką kierowali: Waleria Iżycka, Władysław Jabłoński (1920-1923), Feliks Żak (1923-1932), Franciszek Szeleźnik (1932-1938), p. Kurek.

1 czerwca 1939 roku uruchomiono linię autobusową, która połączyła Niemce z Sosnowcem i sąsiednimi miejscowościami - Porąbką, Kazimierzem i Maczkami. Podczas okupacji hitlerowskiej osada podzieliła los innych zagłębiowskich miejscowości. Została wcielona do Rzeszy Niemieckiej, była częścią rejencji katowickiej. Kopalnię "Dorota" przejął koncern Prussiche Bergwerks und Hutten Preussag, który w 1944 roku, po wyczerpaniu się zasobów węgla, unieruchomił ją. W 1945 roku jej pole włączono do kopalni "Kazimierz-Ju- liusz".

Podobnie jak w Porąbce i Kazimierzu, na tym terenie przetrzymywano jeńców angielskich, zatrudnionych w miejscowym górnictwie., Na obóz dla nich przeznaczono szkołę, którą wraz z ogrodem i podwórzem otoczono drutem kolczastym. Później mieściły się w niej koszary dla oddziałów armii niemieckiej. Dzieci, które podjęły naukę w 1940 roku, przeniesiono do szkoły w Maczkach, a potem w Kazimierzu.

Wśród mieszkańców osady byli aktywni uczestnicy antyhitlerowskiego ruchu oporu. Do tajnej Organizacji Orła Białego, utworzonej na początku okupacji należało wielu starszych harcerzy z Niemców, m.in. Marian Waliński (pełnił funkcje redaktora biuletynu informacyjnego), który od kwietnia 1940 roku do końca wojny był więziony w różnych obozach. Największą ofiarę za udział w działalności konspiracyjnej złożyła rodzina Flaczyków. Maria Flaczyk zginęła w obozie w Ravensbruck, a jej syn Mieczysław został zamordowany w więzieniu na Radosze w Sosnowcu. W obozie przetrzymywano także drugiego syna, Kazimierza, a syn Stanisław i córka Felicja musieli ukrywać się. W uznaniu zasług za działalność mieszkańców w ruchu oporu Kazimierz Górniczy, w skład którego wchodziły omawiane tereny, został w 1971 roku odznaczony Krzyżem Partyzanckim.

Po wyzwoleniu Niemce znalazły się razem z Zagłębiem Dąbrowskim w województwie śląsko-dąbrowskim. W 1948 roku zmieniły nazwę na Ostrowy Górnicze (od kolonii Ostrowy). Do 1950 roku należały do gminy olkusko-siewierskiej w powiecie będz.ińskim, a następnie weszły wraz z Kazimierzem, Porąbką i Maczkami w skład nowoutworzonej gminy Kazimierz. W 1955 roku powołano w Ostrowach Gromadzką Radę Narodową, którą w następnym roku przekształcono w Radę Narodową Osiedla. Funkcje przewodniczących Prezydium Rady pełnili m.in.: Stanisław Gacoń, Jakub Górecki, Irena Sałęga, Tadeusz Kajdrowicz. Do ważnych inwestycji należała instalacja wodociągów. W latach 1948-1949 zakładano je w kolonii Feliks. Kolejne inwestycje tego typu prowadzono w latach 50. i 60. m.in. na ulicach Maczkowskiej, Niecałej i Topolowej. Sprawą doprowadzenia wody do mieszkań zajmowano się przez długi okres. W niekorzystnej sytuacji byli zwłaszcza mieszkańc~ ówczesnej ulicy Wiejskiej, którzy jeszcze w 1955 roku czerpali wodę ze studni położonej w odległości 0,5 km od swoich domostw. Z prośbą o wybudowanie wodociągu - bezskutecznie zwracali się do władz w 1956 roku mieszkańcy kilku ulic. W 1957 roku wodociąg zaprowadzono na ulicy Klubowej. Realizację instalacji wodnych na ulicach Leśnej, Czerpakowej, Jasnej, Krótkiej, Słonecznej, Bocznej i in. ujęto w planie rozwoju gospodarczego osiedla przyjętym przez jego władze w połowie 1959 roku. Plan ten dotyczył także budowy no;rych dróg (m.in. ulic Górnej i Topolowej) przebudowy starych (ul. Boczna), ułożenia twardych nawierzchni na ulicach Juliuszowskiej, Obwodowej, Maczkowskiej, Klubowej, założenia kanalizacji, oświetlenia niektórych ulic, zainstalowania hydrantów przeciwpożarowych i in. Od połowy lat 50. prowadzono elektryfIkację ulic. Plany w tym zakresie realizowano stopniowo.

W kosztach inwestycji podejmowanych w osiedlu partycypowała kopalnia "Kazimierz-Juliusz". Z funduszy kopalni założono m.in. oświetlenie wzdłóż ówczesnych ulic Szpitalnej, Waryńskiego, Wąskiej, Obwodowej, prowadzono remonty budynków i in. Kopalnia wspierała także materialnie szkołę. W 1945 roku wykonała remont budynku z przebudową klatki schodowej z drewnianej na betonową włącznie.

W dawnym klubie, wybudowanym przez Warszawskie Towarzystwo, po II wojnie światowej mieścił się Dom Kultury i Szkoła Przysposobienia Przemysłowego Górnictwa utworzona przy kopalni "Kazimierz-Juliusz", którą wykwaterowano w latach 50. Budynek pozostał siedzibą Domu Kultury. Od kopalni wydzierżawiło go Prezydium Rady Narodowej Osiedla. We wrześniu 1957 roku, po wyremontowaniu świetlicy i innych pomieszczeń, nastąpiło uroczyste otwarcie placówki. Działały tutaj sekcje: szachowa, pingpongowa, : muzyczna (mandolinowa), bilardowa, baletowa. Dom Kultury w Ostrowach Górniczych funkcjonował do 1966 roku. Był siedzibą Koła Gospodyń Wiejskich, Klubu Sportowego "zew", amatorskich zespołów artystycznych.

W 1958 roku władze osiedla wystąpiły z inicjatywą uporządkowania i rozbudowania parku przy Domu Kultury. Na ten cel pozyskano dotacje z funduszy wojewódzkich. Zaplanowano szeroki front robót - doprowadzenie do należytego stanu sadzawki, wykonanie kręgu tanecznego, zainstalowanie ławek. W tym okresie nie podejmowano inwestycji w zakresie budownictwa mieszkaniowego. Wskutek tego, jak informowały sprawozdania Prezydium RNO, wiele rodzin mieszkało w budynkach o złym stanie technicznym, przeznaczonych do rozbiórki. Mieszkania były ponadto nad miernie zagęszczone.

Inną bolączką mieszkańców Ostrów był brak szpitala (poprzedni został zlikwidowany przed II wojną światową, w jego pomieszczeniach od 1945 roku znajdowało się przedszkole i harcówka, później i obecnie tylko przedszkole) oraz brak należytej opieki lekarskiej. Wielokrotnie podejmowano starania u władz wojewódzkich o wybudowanie w Ostrowach Górniczych placówki medycznej.

W marcu 1957 roku biskup częstochowski Zdzisław Go1iński erygował w osiedlu parafię pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Kościołem parafialnym pozostała dotychczasowa kaplica. Pierwszym proboszczem był ks. Franciszek Piwowarski. W latach 1969-1972 wybudowano plebanię. Budowę nowej świątyni rozpoczęto w 1987 roku. Do końca 1990 roku urządzono dolny kościół - 25 października 1992 roku poświęcił go biskup pomocniczy diecezji sosnowieckiej ks. Piotr Skucha. Budowę ukończono w 2000 roku. Aktu poświęcenia kościoła Qokonał, w dniu 27 czerwca 2000 roku, ordynariusz diecezji sosnowieckiej, ks. biskup Adam Śmigieiski. Budowniczym świątyni był ks. Jerzy Kuchciński, proboszcz parafii w latach 1987 - 2002. W styczniu 1967 roku z osiedli Kazimierz i Ostrowy Górnicze utworzono miasto Kazimierz Górniczy. 1 stycznia 1973 roku włączono do niego Porąbkę, która utraciła prawa miejskie oraz osiedle Maczki.

W wyniku reformy administracyjnej kraju, z dniem 1 lipca 1975 roku Kazimierz Górniczy wszedł w skład Sosnowca. W granicach Sosnowca miejscowa szkoła funkcjonuje jako Szkoła Podstawowa nr 33. Od września 2001 roku tworzy ze szkołą specjalną Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 6. Do 1964 roku mieściła się w budynku postawionym przez Warszawskie Towarzystw~opalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Nowy gmach wzniesiono w ramach realizacji programu ,,1000 szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego". Jego przekazanie uczniom odbyło się bardzo uroczyście, uczestniczyli w nim m.in. przedstawiciele wojewódzkich władz partyjnych na czele z ówczesnym I sekretarzem KW PZPR w Katowicach, Edwardem Gierkiem. Od 1986 roku rozszerzono rejon szkoły o osiedle Wagowa II. Najwięcej dzieci - blisko 800 - uczęszczało tutaj w latach 90. (dla porównania - w 1986 roku naukę pobierało niespełna 400 osób). Podczas obchodów jubileuszu szkoły w marcu 1996 roku nadano jej imię Adama Mickiewicza (poprzednim patronem szkoły, od 1955 roku był Marceli Nowotko). Szkoła ma bogate tradycje harcerskie. W 1980 roku np. aktywnie działało tu 5 drużyn harcerskich i 3 dru2yny zuchowe. Od 1978 roku w szkole mieści się Izba Tradycji i Pamięci. W latach 1945 - 2008 funkcje dyrektorów szkoły sprawowali: Stanisława Kwiatek, Władysław Bachowski (1945-1948), Franciszek Domagała (1948-1970), Natalia Domagała (1950-1951), Helena Kabat (1970 -1973), Adam Budzowski (1973-1992), Anna Woszczek (1992-nadal). W dawnym budynku szkoły od 2008 roku mieszczą się Niepubliczna Szkoła Podstawowa nr 7i Niepubliczne Gimnazjum nr 14.

Górnictwo

Kopalnię odkrywkową o nazwie "Feliks" przekształconą w 1823 r. w głębinową, założył tutaj Feliks hr. Łubieński, dzierżawca wsi. W 1824 r. uległa ona pożarowi. Pożar strawił także następną kopalnię, o tej samej nazwie, założoną w pobliżu pierwszej, unieruchomioną w 1843 r. Oprócz kopalni czynna była w Niemcach także huta cynku "Joanna" (do 1849 r.). Górnictwo węglowe zaczęło pomyślnie rozwijać się tutaj po przejęciu w 1874 r. nieczynnej kopalni i sąsiednich pól górniczych przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Uruchomiono i zmodernizowano wówczas kopalnię "Feliks", wydrążono nowe szyby, założono kopalnię w kolonii Ostrowy i przysiółku Grabocin.

Inwestycje

Warszawskie Towarzystwo prowadziło ożywioną działalność inwestycyjną na terenie osady. Powstały domy mieszkalne dla urzędników i robotników, szkoły, ochronka, gospoda z salą balową, bilardową i czytelnią, sala teatralna, biblioteka publiczna, szpital, ambulatorium. Najciekawszym i największym obiektem tego zespołu jest stylowa gospoda wybudowana w 1903 r. według projektu znanych architektów warszawskich, Franciszka Lillpopa i Kazimierza Jankowskiego. W podobnym zakopiańskim stylu wybudowano ambulatorium. W 1948 r. zmieniono nazwę osady na Ostrowy Górnicze, które w 1967 r. połączono z Kazimierzem, tworząc miasto Kazimierz Górniczy (od 1975 r. dzielnica Sosnowca).

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom I. Muzeum w Sosnowcu, 2002, s. 34-35. ISBN 83-915173-5-7. 
• Juliusz - Kazimierz Górniczy - Maczki - Ostrowy - Porąbka. Od tradycji do współczesności