Ulica Stanisława Staszica (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami
Z WikiZagłębie
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| (Nie pokazano 11 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Droga Katarzyńska, Konstantynów.png|thumb|250px]]'''Ulica Stanisława Staszica w Sosnowcu''' – ulica na [[Środula (Sosnowiec)|Środuli]]-[[Konstantynów (Sosnowiec)|Konstanynowie]], będąca główną arterią Konstantynowa. Przechodzi na południu w ul. Narutowicza w miejscu skrzyżowania z [[Ulica 3 Maja (Sosnowiec)|ul. 3 Maja]] a na północy w ul. Piotrkowską w miejscu w którym przez przejazd łączy się z [[Ulica Chemiczna (Sosnowiec)|ul. Chemiczną]]. Posiada połączenie z [[Ulica Cypriana Kamila Norwida (Sosnowiec)|ul. Norwida]] poprzez drogi wewnętrzne [[Centrum Handlowe "Plejada"|CH Plejada]]. Ulica posiada stosunkowo mało połączeń z innymi ulicami. Przesuwając się od południa w kierunku północnym pierwszą ulicą odchodzącą od Staszica jest ulica Fabryczna (była Gampera) a po drugiej stronie ulica Fitznera-Gampera (była Kamienna potem Szewczyka). Kolejnymi i zarazem ostatnimi odnogami są ulice [[Ulica Stefana Okrzei (Sosnowiec)|Okrzei]] i Piotrkowska | [[Plik:Droga Katarzyńska, Konstantynów.png|thumb|250px]]'''Ulica Stanisława Staszica w Sosnowcu''' – ulica na [[Środula (Sosnowiec)|Środuli]]-[[Konstantynów (Sosnowiec)|Konstanynowie]], będąca główną arterią [[Konstantynów (Sosnowiec)|Konstantynowa]]. Przechodzi na południu w ul. Narutowicza w miejscu skrzyżowania z [[Ulica 3 Maja (Sosnowiec)|ul. 3 Maja]] a na północy w ul. Piotrkowską w miejscu w którym przez przejazd łączy się z [[Ulica Chemiczna (Sosnowiec)|ul. Chemiczną]]. Posiada połączenie z [[Ulica Cypriana Kamila Norwida (Sosnowiec)|ul. Norwida]] poprzez drogi wewnętrzne [[Centrum Handlowe "Plejada"|CH Plejada]]. Ulica posiada stosunkowo mało połączeń z innymi ulicami. Przesuwając się od południa w kierunku północnym pierwszą ulicą odchodzącą od '''ulicy Staszica''' jest [[Ulica Fabryczna (Sosnowiec)|ulica Fabryczna (była Przodowników Pracy / Gampera)]], a po drugiej stronie [[Ulica Wilhelma Fitznera i Konrada Gampera (Sosnowiec)|ulica Fitznera-Gampera]] (była Kamienna potem Szewczyka). Kolejnymi i zarazem ostatnimi odnogami są ulice [[Ulica Stefana Okrzei (Sosnowiec)|Okrzei]] i Piotrkowska | ||
Zarysy drogi stanowiącej dzisiaj ul. Staszica pojawiają się na planach i mapach z XIX w. a od samego początku XX w widoczny jest rozwój urbanistyczny wzdłuż tej drogi. Dawniej zwana '''Katarzyńska''' ( Droga Katarzyńska) (część południowa), '''Konstantynowska''' (część północna). Nazwa '''Staszyca''' pierwszy raz pojawa się na planach w latach 30-tych XX w. i obowiązywała jedynie dla fragmentu zwanego '''Drogą Katarzyńską''', od ul. Zamkowej do drogi na Pekin Zagórski. Cześć północną stanowiły ulice Perla Feliksa (część północna), Pstrowskiego (część północna). W czasie drugiej wojny światowej '''Muave Strasse'''. | Zarysy drogi stanowiącej dzisiaj ul. Staszica pojawiają się na planach i mapach z XIX w. a od samego początku XX w widoczny jest rozwój urbanistyczny wzdłuż tej drogi. Dawniej zwana '''Katarzyńska''' ( Droga Katarzyńska) (część południowa), '''Konstantynowska''' (część północna). Nazwa '''Staszyca''' pierwszy raz pojawa się na planach w latach 30-tych XX w. i obowiązywała jedynie dla fragmentu zwanego '''Drogą Katarzyńską''', od ul. Zamkowej do drogi na [[Pekin Zagórski (Sosnowiec)|Pekin Zagórski]]. Cześć północną stanowiły ulice '''Perla Feliksa''' (część północna), '''Wincentego Pstrowskiego''' (część północna). W czasie drugiej wojny światowej '''Muave Strasse'''. | ||
Przez krótki czas w okolicach lat 50 i 60 XX w. w całości widoczna na planach jako ul. Pstrowskiego. | Przez krótki czas w okolicach lat 50 i początku 60 XX w. w całości widoczna na planach jako ul. Pstrowskiego. Na planie z 1963 oraz na planach z lat 70-tych i 80-tych część północna od ulicy Fabrycznej (dawnej: Przodowników Pracy / Gampera ) występuje jako ulica '''Pstrowskiego''' a południowa jako '''Stanisława Staszica'''. Dopiero w latach 90-tych XX w. całość ulicy zyskała jednego patrona: Stanisława Staszica. | ||
Przy tej ulicy znajdowało się wejście główne do [[Huta | Przy tej ulicy znajdowało się wejście główne do [[Huta Katarzyna, potem Buczek, Sosnowiec, 1881-2010|Huty Buczek (dawnej Katarzyna)]] oraz biurowców [[Fabryka Kotłów Parowych W. Fitzner i K. Gamper|FaKoP (byłej Fitzner i Gamper)]]. Znajdują się tutaj także osiedla:[[Osiedle patronackie Huty "Katarzyna" (Sosnowiec)|osiedle patronackie Katarzyna]], osiedle Staszica, osiedle Baraki (Baraki Pawlika). W czasach PRL w willi dyrektorskiej na przeciw Huty Buczek mieścił się komisariat milicji. Na przeciw [[Huta Katarzyna, potem Buczek, Sosnowiec, 1881-2010|Huty Katarzyna]], w miejscu obecnego centrum handlowego znajdowała się [[Hałda huty "Katarzyna" w Sosnowcu - Konstantynowie|Hałda Katarzyńska]], a ulica była przecięta torami kolejki hutniczej. W [[2001]] roku na ternach po byłej hałdzie wybudowano [[Centrum Handlowe Plejada]] | ||
==Komunikacja== | |||
Linię tramwajową ulica zyskała w [[22 grudnia]] [[1935]] roku. Prowadziła ona z [[Milowice (Sosnowiec)|Milowic]] przez [[Sielec (Sosnowiec)|Sielec]] do [[Konstantynów (Sosnowiec)|Konstantynowa]] i na obrzeża [[Środula (Sosnowiec)|Środuli]] (ul. Perla). [3] W drugiej połowie lat 70-tych XX wieku linia tramwajowa została wyłączona z użycia w związku z przedłużeniem [[Ulica Główna (Sosnowiec)|ulicy Czerwonego Zagłębia]] w kierunku nowo budowanego osiedla bloków [[Środula Górna (Sosnowiec)|Środula]] oraz osiedli bloków na [[Zagórze (Sosnowiec)|Zagórzu]]. W tym czasie linia tramwajowa nr 24 dojeżdżała do okolicy [[Ulica Zamkowa (Sosnowiec)|ulicy Zamkowej]]. | |||
W [[2019]] krakowska firma ''Tor-Krak'' za kwotę 8.4 mln pln przeprowadziła remont i modernizację torowiska. Wymienione został torowisko. Nowe zostało umieszone na betonowych płytach<ref>{{Cytuj stronę|url=https://sosnowiec.wyborcza.pl/sosnowiec/7,93867,25283029,tramwaje-wrocily-na-staszica-w-sosnowcu-panattoni-europe-ma.html|tytuł=Tramwaje wróciły na ul. Staszica w Sosnowcu. Panattoni Europe ma zapłacić za remont części drogi}}</ref>. Przy okazji został przeprowadzony remont wodociągów<ref>{{Cytuj stronę|url=https://otososnowiec.pl/20190326155156/um-sosnowiec-rewitalizacja-ulicy-staszica-po-wodociagach-czas-na-torowisko-tramwajowe1553558585|tytuł=UM Sosnowiec: Rewitalizacja ulicy Staszica. Po wodociągach czas na torowisko tramwajowe}}</ref>. | |||
==Zabytki== | ==Zabytki== | ||
* [[Osiedle patronackie Huty "Katarzyna" (Sosnowiec)|Kolonia robotnicza - Osiedle patronackie Huty "Katarzyna"]] | * [[Osiedle patronackie Huty "Katarzyna" (Sosnowiec)|Kolonia robotnicza - Osiedle patronackie Huty "Katarzyna"]] (Osiedle Staszica) [2] | ||
** Bydynki mieszkalne przy ul. Staszica pod numerami: 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 17, 19, 21, 23 | ** Bydynki mieszkalne przy ul. Staszica pod numerami: 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 17, 19, 21, 23 [2] | ||
* Bydynek mieszkalny - Staszica 4 | * Bydynek mieszkalny - Staszica 4 ([[Kolonia patronacka "Renardowska" przy ulicy Staszica (Sosnowiec)|Kolonia patronacka "Renardowska"]]) [2] | ||
* Budynek administracyjny, dawna siedziba Komitetu Wykonawczego Rad Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego - Staszica 6 | * Budynek administracyjny, dawna siedziba Komitetu Wykonawczego Rad Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego - Staszica 6 [2] | ||
* Dawny budynek Resursy Obywatelskiej, była Komenda Policji - Staszica 10 | * Dawny budynek Resursy Obywatelskiej, była Komenda Policji - Staszica 10 [2] | ||
* Budynek administracyjny [[Fabryka Kotłów Parowych W. Fitzner i K. Gamper|Fabryki Kotłów Parowych W. Fitzner i K. Gamper]] | * Budynek administracyjny [[Fabryka Kotłów Parowych W. Fitzner i K. Gamper|Fabryki Kotłów Parowych W. Fitzner i K. Gamper]] [2] | ||
==Istotne budynki i miejsca== | ==Istotne budynki i miejsca== | ||
* [[Centrum Handlowe "Plejada"|Centrum Handlowe Plejada]], Staszica 8A, 8B | * [[Centrum Handlowe "Plejada"|Centrum Handlowe Plejada]], Staszica 8A, 8B | ||
* [[Budynek Staszica 62 w Sosnowcu|Dawny budynek]] I Liceum Ogólnokształcące im. Walentego Roździeńskiego, od 2020 Centrum Usług | * [[Budynek Staszica 62 w Sosnowcu|Dawny budynek]] I Liceum Ogólnokształcące im. Walentego Roździeńskiego, od 2020 Centrum Usług Wspólnych | ||
==Historyczne miejsca== | |||
* Zabudowania [[Huta Katarzyna, potem Buczek, Sosnowiec, 1881-2010|Huty Buczek (wcześniej Huta Katarzyna)]], Staszica 29 | |||
* [[Hałda huty "Katarzyna" w Sosnowcu - Konstantynowie|Hałda huty "Katarzyna"]] | |||
==Ważne wydarzenia== | ==Ważne wydarzenia== | ||
* [[Krwawe stłumienie wystąpień robotniczych pod Hutą "Katarzyna" w Sosnowcu - 9 luty 1905]] | * [[Krwawe stłumienie wystąpień robotniczych pod Hutą "Katarzyna" w Sosnowcu - 9 luty 1905]] | ||
==Galeria== | |||
<gallery> | |||
Plik:Katarzyna Plan miasta Sosnowca.jpg|Zasięg ulicy Staszyca | |||
Plik:1950 Halda huty Katarzyna, poł. XX w. Grzegorz Onyszko.jpg|Widok na Hałdę Huty Katarzyna z ulicy Staszica w 1950 roku | |||
Plik:Pocztowka sosnowiec fabryka fitzner i gamper 0001.jpg|Budynek fabryki Fitzner & Gamper przy ul. Staszica | |||
Plik:Sosnowiec Kolonia Renardowska przy ul. Staszica 04.JPG|Dom Kolonii Renardowskiej przy ul. Staszica | |||
Plik:Sosnowiec Osiedle Huty Katarzyna 10.JPG|Kolonia robotnicza Katarzyna | |||
</gallery> | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
# H. Rechowicz (praca zbiorowa), Sosnowiec, zarys rozwoju miasta, PWN, Warszawa, Kraków 1977 | |||
# Ewidencja zabytków nieruchomych z terenu Gminy Sosnowiec (WKS) | |||
# Bernard Szczech, Z dziejów komunikacji tramwajowej i autobusowej na Górnym Śląsku do połowy XX wieku, Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach, Katowice 2013 | |||
# D. Pliszka (red.). Plan Miasta Sosnowca. Wyd. I. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Warszawa 1963. | |||
# A. Kajoch (red.). Sosnowiec. Plan miasta. Wyd. II. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Warszawa 1979. | |||
# A. Kajoch, G. Wysocki (red.). Sosnowiec. Plan miasta. Wyd. I. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera. Warszawa, Wrocław 1987. | |||
==Zobacz także== | |||
Patroni ulicy: | |||
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Wincenty_Pstrowski Wincenty Pstrowski w polskiej Wikipedii] | |||
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Staszic Stanisław Staszic w polskiej Wikipedii] | |||
* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Feliks_Perl Feliks Perl w polskiej Wikipedii] | |||
* [[Ludwik Mauve|Ludwik Mauve w WikiZagłębie]] | |||
Nazwy lokalne związane z ulicą Staszica: | |||
* [[Konstantynów (Sosnowiec)|Konstantynów w WikiZagłębie]] | |||
* [[Katarzyna (Sosnowiec)|Katarzyna w WikiZagłębie]] | |||
==Przypisy== | |||
<references /> | |||
[[Kategoria: Środula]] | [[Kategoria: Środula]] | ||
[[Kategoria: Ulice|Staszica Stanisława, Sosnowie]] | [[Kategoria: Ulice|Staszica Stanisława, Sosnowie]] | ||
[[Kategoria: Ulice Sosnowca|Staszica Stanisława]] | [[Kategoria: Ulice Sosnowca|Staszica Stanisława]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:29, 15 lis 2023
Ulica Stanisława Staszica w Sosnowcu – ulica na Środuli-Konstanynowie, będąca główną arterią Konstantynowa. Przechodzi na południu w ul. Narutowicza w miejscu skrzyżowania z ul. 3 Maja a na północy w ul. Piotrkowską w miejscu w którym przez przejazd łączy się z ul. Chemiczną. Posiada połączenie z ul. Norwida poprzez drogi wewnętrzne CH Plejada. Ulica posiada stosunkowo mało połączeń z innymi ulicami. Przesuwając się od południa w kierunku północnym pierwszą ulicą odchodzącą od ulicy Staszica jest ulica Fabryczna (była Przodowników Pracy / Gampera), a po drugiej stronie ulica Fitznera-Gampera (była Kamienna potem Szewczyka). Kolejnymi i zarazem ostatnimi odnogami są ulice Okrzei i Piotrkowska
Zarysy drogi stanowiącej dzisiaj ul. Staszica pojawiają się na planach i mapach z XIX w. a od samego początku XX w widoczny jest rozwój urbanistyczny wzdłuż tej drogi. Dawniej zwana Katarzyńska ( Droga Katarzyńska) (część południowa), Konstantynowska (część północna). Nazwa Staszyca pierwszy raz pojawa się na planach w latach 30-tych XX w. i obowiązywała jedynie dla fragmentu zwanego Drogą Katarzyńską, od ul. Zamkowej do drogi na Pekin Zagórski. Cześć północną stanowiły ulice Perla Feliksa (część północna), Wincentego Pstrowskiego (część północna). W czasie drugiej wojny światowej Muave Strasse. Przez krótki czas w okolicach lat 50 i początku 60 XX w. w całości widoczna na planach jako ul. Pstrowskiego. Na planie z 1963 oraz na planach z lat 70-tych i 80-tych część północna od ulicy Fabrycznej (dawnej: Przodowników Pracy / Gampera ) występuje jako ulica Pstrowskiego a południowa jako Stanisława Staszica. Dopiero w latach 90-tych XX w. całość ulicy zyskała jednego patrona: Stanisława Staszica.
Przy tej ulicy znajdowało się wejście główne do Huty Buczek (dawnej Katarzyna) oraz biurowców FaKoP (byłej Fitzner i Gamper). Znajdują się tutaj także osiedla:osiedle patronackie Katarzyna, osiedle Staszica, osiedle Baraki (Baraki Pawlika). W czasach PRL w willi dyrektorskiej na przeciw Huty Buczek mieścił się komisariat milicji. Na przeciw Huty Katarzyna, w miejscu obecnego centrum handlowego znajdowała się Hałda Katarzyńska, a ulica była przecięta torami kolejki hutniczej. W 2001 roku na ternach po byłej hałdzie wybudowano Centrum Handlowe Plejada
Komunikacja
Linię tramwajową ulica zyskała w 22 grudnia 1935 roku. Prowadziła ona z Milowic przez Sielec do Konstantynowa i na obrzeża Środuli (ul. Perla). [3] W drugiej połowie lat 70-tych XX wieku linia tramwajowa została wyłączona z użycia w związku z przedłużeniem ulicy Czerwonego Zagłębia w kierunku nowo budowanego osiedla bloków Środula oraz osiedli bloków na Zagórzu. W tym czasie linia tramwajowa nr 24 dojeżdżała do okolicy ulicy Zamkowej. W 2019 krakowska firma Tor-Krak za kwotę 8.4 mln pln przeprowadziła remont i modernizację torowiska. Wymienione został torowisko. Nowe zostało umieszone na betonowych płytach[1]. Przy okazji został przeprowadzony remont wodociągów[2].
Zabytki
- Kolonia robotnicza - Osiedle patronackie Huty "Katarzyna" (Osiedle Staszica) [2]
- Bydynki mieszkalne przy ul. Staszica pod numerami: 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 17, 19, 21, 23 [2]
- Bydynek mieszkalny - Staszica 4 (Kolonia patronacka "Renardowska") [2]
- Budynek administracyjny, dawna siedziba Komitetu Wykonawczego Rad Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego - Staszica 6 [2]
- Dawny budynek Resursy Obywatelskiej, była Komenda Policji - Staszica 10 [2]
- Budynek administracyjny Fabryki Kotłów Parowych W. Fitzner i K. Gamper [2]
Istotne budynki i miejsca
- Centrum Handlowe Plejada, Staszica 8A, 8B
- Dawny budynek I Liceum Ogólnokształcące im. Walentego Roździeńskiego, od 2020 Centrum Usług Wspólnych
Historyczne miejsca
- Zabudowania Huty Buczek (wcześniej Huta Katarzyna), Staszica 29
- Hałda huty "Katarzyna"
Ważne wydarzenia
Galeria
Zasięg ulicy Staszyca
Widok na Hałdę Huty Katarzyna z ulicy Staszica w 1950 roku
Budynek fabryki Fitzner & Gamper przy ul. Staszica
Dom Kolonii Renardowskiej przy ul. Staszica
Kolonia robotnicza Katarzyna
Bibliografia
- H. Rechowicz (praca zbiorowa), Sosnowiec, zarys rozwoju miasta, PWN, Warszawa, Kraków 1977
- Ewidencja zabytków nieruchomych z terenu Gminy Sosnowiec (WKS)
- Bernard Szczech, Z dziejów komunikacji tramwajowej i autobusowej na Górnym Śląsku do połowy XX wieku, Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach, Katowice 2013
- D. Pliszka (red.). Plan Miasta Sosnowca. Wyd. I. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Warszawa 1963.
- A. Kajoch (red.). Sosnowiec. Plan miasta. Wyd. II. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Warszawa 1979.
- A. Kajoch, G. Wysocki (red.). Sosnowiec. Plan miasta. Wyd. I. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera. Warszawa, Wrocław 1987.
Zobacz także
Patroni ulicy:
- Wincenty Pstrowski w polskiej Wikipedii
- Stanisław Staszic w polskiej Wikipedii
- Feliks Perl w polskiej Wikipedii
- Ludwik Mauve w WikiZagłębie
Nazwy lokalne związane z ulicą Staszica:
