Ulica 3 Maja (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami
| (Nie pokazano 52 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Pocztowka sosnowiec ulica 3 maja 0002.jpg|thumb| | [[Plik:Pocztowka sosnowiec ulica 3 maja 0002.jpg|thumb|550px|]] | ||
[[Plik:Sosnwiec 1907 ulica Główna.jpg|thumb|550px|Ulica Główna na planie miasta z [[1907]] roku]] | |||
'''Ulica 3 Maja w Sosnowcu''' ([[Ulica Główna (Sosnowiec)|dawniej Główna]], Hauptstrasse, Czerwonego Zagłębia) - ta centralnie położona ulica [[Sosnowiec|Sosnowca]] wykształciła się po doprowadzeniu do [[Sosnowiec|Sosnowca]] linii kolejowej - odnogi [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej]] i wybudowaniu [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworca kolejowego]] ([[1859]]). | '''Ulica 3 Maja w Sosnowcu''' ([[Ulica Główna (Sosnowiec)|dawniej Główna]], Hauptstrasse, Czerwonego Zagłębia) - ta centralnie położona ulica [[Sosnowiec|Sosnowca]] wykształciła się po doprowadzeniu do [[Sosnowiec|Sosnowca]] linii kolejowej - odnogi [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej]] i wybudowaniu [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworca kolejowego]] ([[1859]]). | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
Powstała wzdłuż torowiska kolei i obejmowała odcinek od wylotu ul. Starososnowieckiej (obecnie Piłsudskiego) do wylotu [[Ulica Małachowskiego (Sosnowiec)|ul. Fabrycznej (dziś Małachowskiego)]]. Następny, krótki odcinek drogi, prowadzący do [[Ulica Parkowa (Sosnowiec)|ul. Mostowej (dziś Parkowej)]], nosił nazwę ulicy Towarzystwa Sosnowieckiego. Dalszy jej ciąg stanowiła część ulicy | Powstała wzdłuż torowiska kolei i obejmowała odcinek od wylotu [[Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego (Sosnowiec)|ul. Starososnowieckiej (obecnie Piłsudskiego)]] do wylotu [[Ulica Małachowskiego (Sosnowiec)|ul. Fabrycznej (dziś Małachowskiego)]]. Następny, krótki odcinek drogi, prowadzący do [[Ulica Parkowa (Sosnowiec)|ul. Mostowej (dziś Parkowej)]], nosił nazwę ulicy [[Ulica Towarzystwa Sosnowieckiego (Sosnowiec)|'''Towarzystwa Sosnowieckiego''']]. Dalszy jej ciąg stanowiła część [[Ulica Dietlowska (Sosnowiec)|ulicy Dietlowslkiej]] (do zakrętu na [[Pogoń (Sosnowiec)|Pogoń]]). | ||
Ulica Główna pierwotnie zwana była także Kolejową. Nie ustalono jednoznacznie, która z tych nazw jest wcześniejsza i kiedy oficjalnie ulicę biegnącą równolegle do torów kolejowych nazwano Główną. | '''Ulica Główna''' pierwotnie zwana była także '''Kolejową'''. Nie ustalono jednoznacznie, która z tych nazw jest wcześniejsza i kiedy oficjalnie ulicę biegnącą równolegle do torów kolejowych nazwano Główną. | ||
Jako „Główna” figuruje ona w pierwszym skorowidzu [[Sosnowiec|sosnowieckich]] ulic z [[1904]] roku. | Jako „Główna” figuruje ona w pierwszym skorowidzu [[Sosnowiec|sosnowieckich]] ulic z [[1904]] roku. | ||
| Linia 14: | Linia 15: | ||
==Zmiana nazwy ulicy== | ==Zmiana nazwy ulicy== | ||
W [[1916]] roku, dla upamiętnienia 125. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, przemianowano ulicę z Głównej na 3 Maja. Pod tę nazwę podciągnięto również dotychczasową ulicę Towarzystwa Sosnowieckiego. Znacznie później przyłączono do niej część [[Ulica Dietlowska (Sosnowiec)|ulicy Dietlowskiej (Dytlowskiej)]], w którą przechodziła w linii prostej ulica 3 Maja w okolicy skrzyżowania z [[Ulica Parkowa (Sosnowiec)|ulicą Parkową]]. | W [[1916]] roku, dla upamiętnienia 125. rocznicy [https://pl.wikipedia.org/wiki/Święto_Narodowe_Trzeciego_Maja Święto Narodowe Trzeciego Maja uchwalenia Konstytucji 3 Maja], przemianowano ulicę z '''Głównej''' na '''3 Maja'''. Pod tę nazwę podciągnięto również dotychczasową ulicę [[Ulica Towarzystwa Sosnowieckiego (Sosnowiec)|'''Towarzystwa Sosnowieckiego''']]. Znacznie później przyłączono do niej część '''[[Ulica Dietlowska (Sosnowiec)|ulicy Dietlowskiej (Dytlowskiej)]]''', w którą przechodziła w linii prostej ulica '''3 Maja''' w okolicy skrzyżowania z [[Ulica Parkowa (Sosnowiec)|ulicą Parkową]]. | ||
==Okres Międzywojenny== | ==Okres Międzywojenny== | ||
| Linia 23: | Linia 24: | ||
==Okres okupacji hitlerowskiej== | ==Okres okupacji hitlerowskiej== | ||
Okupanci przemianowali ulicę 3 Maja na Hauptstrasse (ul. Główna), a w [[1945]] roku nadano jej nazwę Czerwonego Zagłębia. Do tradycyjnej nazwy - 3 Maja powrócono w [[1990]] roku. | Okupanci przemianowali ulicę 3 Maja na '''Hauptstrasse''' (ul. Główna), a w [[1945]] roku nadano jej nazwę '''Czerwonego Zagłębia'''. Do tradycyjnej nazwy - 3 Maja powrócono w [[1990]] roku. | ||
==Przebudowa== | ==Przebudowa== | ||
W latach 60. i 70. wyburzono część starej zabudowy, m.im. Domy kolejowe, hotel „Victoria” i kompleks budynków z | Po wojnie w [[1945]] ulica przemianowana na '''Czerwonego Zagłębia'''. W tym czasie ulica kończyła się za [[Park Sielecki (Sosnowiec)|Parkiem Sieleckim]] sięgając do przejazdu pod torami kolejowymi [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|magistrali Katowice-Warszawa )(dawnej kolei Warszawsko-Wiedeińskiej)]] przechodząc w ulicę Stolarskiego. Ulicę Czerwonego Zagłębia połączono z [[Ulica Stanisława Staszica (Sosnowiec)|ulicą Staszica]] poprzez wydłużenie [[Ulica Piekarska (Sosnowiec)|ulicy Piekarskiej]]. | ||
W latach 60. i 70. wyburzono część starej zabudowy, m.im. Domy kolejowe, [[Hotel „Victoria” w Sosnowcu|hotel „Victoria”]] i [[Dom Czterech Kupców (Sosnowiec)|kompleks budynków]] z [[Kino „Zagłębie” w Sosnowcu|kinem „Zagłębie”]] i restauracją [[Restauracja „Savoy” w Sosnowcu|„Savoy”]]. Zbudowano nowe obiekty - dom towarowy [[Dom towarowy „Sezam” w Sosnowcu|„Sezam”]] ([[1967]]), [[Pałac Ślubów w Sosnowcu|Pałac Ślubów]] ([[1965]]) i in. Pomiędzy rokiem [[1973]] i [[1974]] przebudowano układ komunikacyjny ulicy powstały dwie odrębne jezdnie dwupasmowe dla ruchu kołowego, dwutorowa linia tramwajowa na wydzielonym torowisku oraz szereg przejść podziemnych dla pieszych". W ścisłym centrum miasta, pod ulicą powstało przejście podziemne, prowadzące do [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworca PKP]], które w ostatnich latach zostało gruntownie przebudowane. | |||
W [[1975]] r. Kieleckie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych rozpoczęło budowę [[Centralny Węzeł Komunikacyjny|''Centralnego Węzła Komunikacyjnego'', popularnie zwanego '''Ślimak''']], wielopoziomowego skrzyżowania w ciągu ulic '''3 Maja''' i [[Ulica Parkowa (Sosnowiec)|Parkowej]], łączącego [[Śródmieście (Sosnowiec)|centrum miasta]] z [[Pogoń (Sosnowiec)|Pogonią]]. Inwestycję oddano do użytku w [[1976]]. Na przełomie lat 70 (1976) i 80 XX wieku, podczas budowy osiedla [[Środula Górna (Sosnowiec)|Środula]] ulicę przedłużono aż do ówczesnej ulicy Autostrada (Aleja Zagłębia Dąbrowskiego) łącząc [[Środula (Sosnowiec)|Środulę]] i [[Zagórze (Sosnowiec)|Zagórze]] ze [[Śródmieście (Sosnowiec)|Śródmieściem]] przebiegiem alternatywnym do ulicy Małe Zagórze. Na odcinku od [[Ulica Stanisława Staszica (Sosnowiec)|ulicy Staszica]] i Waryńskiego (Narutowicza) drogę poprowadzono w wykopanym wąwozie a wszystkie skrzyżowania wykonano jako dwupoziomowe. W okolicach dawnej [[Ulica Piekarska (Sosnowiec)|ulicy Piekarskiej]] wybudowano nowy most na [[Czarna Przemsza|Przemszy]]. | |||
W [[1990]] roku, po zmianie ustroju, ulica otrzymała nazwę 3 Maja. | |||
W [[2002]] roku do użytku oddano podziemny pasaż handlowy 60-metrowej szerokości. Całkowitej zmianie uległ również wygląd „patelni”, która w roku jubileuszowych obchodów [[Sosnowiec|Sosnowca]] otrzymała nazwę [[Plac Stulecia (Sosnowiec)|Placu Stulecia]]. Wznosi się na nim obecnie pomnik [[Pomnik Jana Kiepury w Sosnowcu|Jana Kiepury]], odsłonięty w l00. rocznicę urodzin artysty. | |||
W [[2018]] roku na ulicy wytyczono pierwsze w mieście [https://pl.wikipedia.org/wiki/Buspas buspasy]. W tym samym roku wzdłuż ulicy pojawiły się na większości przebiegu [https://pl.wikipedia.org/wiki/Droga_dla_rowerów drogi rowerowe]. | |||
==Galeria== | ==Galeria== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna modrzejowska 0001.jpg|Ulica Główna i Modrzejowska | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna modrzejowska 0001.jpg|[[Ulica Główna (Sosnowiec)|Ulica Główna]] i [[Ulica Modrzejowska (Sosnowiec)|Modrzejowska]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0001.jpg|Ulica Główna | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0001.jpg|[[Ulica Główna (Sosnowiec)|Ulica Główna]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0002.jpg|Ulica Główna | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0002.jpg|[[Ulica Główna (Sosnowiec)|Ulica Główna]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0003.jpg|Ulica Główna | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0003.jpg|[[Ulica Główna (Sosnowiec)|Ulica Główna]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0004.jpg|Ulica Główna | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0004.jpg|[[Ulica Główna (Sosnowiec)|Ulica Główna]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0006.jpg|Ulica Główna | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica glowna 0006.jpg|[[Ulica Główna (Sosnowiec)|Ulica Główna]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec hotel warszawski ulica glowna 0001.jpg|Hotel Warszawski na ulicy Głównej | Plik:Pocztowka sosnowiec hotel warszawski ulica glowna 0001.jpg|Hotel Warszawski na ulicy Głównej | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica 3 maja 0001.jpg|Ulica 3 maja | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica 3 maja 0001.jpg|Ulica 3 maja | ||
| Linia 49: | Linia 55: | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica kolejowa 0002.jpg|Ulica Kolejowa | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica kolejowa 0002.jpg|Ulica Kolejowa | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec ulica kolejowa 0003.jpg|Ulica Kolejowa | Plik:Pocztowka sosnowiec ulica kolejowa 0003.jpg|Ulica Kolejowa | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec poczta 0001.jpg|Poczta Główna | Plik:Pocztowka sosnowiec poczta 0001.jpg|[[Urząd Pocztowy w Sosnowcu|Poczta Główna]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec kino udzialowe 0001.jpg|Kino Udziałowe (p. Zagłębie) | Plik:Pocztowka sosnowiec kino udzialowe 0001.jpg|[[Kino "Udziałowe" (Sosnowiec)|Kino Udziałowe (p. Zagłębie)]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec hotel victoria 0001.jpg|Hotel Victoria | Plik:Pocztowka sosnowiec hotel victoria 0001.jpg|[[Hotel "Victoria" (Sosnowiec)|Hotel Victoria]] | ||
Plik:Pocztowka sosnowiec kino zaglebie 0001.jpg|Kino Zagłębie | Plik:Pocztowka sosnowiec kino zaglebie 0001.jpg|[[Kino "Zagłębie" (Sosnowiec)|Kino Zagłębie]] | ||
Plik:Restauracja savoy 0001.jpg|Restauracja Savoy | Plik:Restauracja savoy 0001.jpg|[[Restauracja Savoy (Sosnowiec)|Restauracja Savoy]] | ||
Plik:Budowa torowiska w centrum Sosnowca-0002.jpg|Budowa torowiska w centrum Sosnowca | Plik:Budowa torowiska w centrum Sosnowca-0002.jpg|Budowa torowiska w centrum Sosnowca | ||
Plik:Budowa torowiska w centrum Sosnowca-0003.jpg|Budowa torowiska w centrum Sosnowca | Plik:Budowa torowiska w centrum Sosnowca-0003.jpg|Budowa torowiska w centrum Sosnowca | ||
| Linia 61: | Linia 67: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
== | ==Na dawnej reklamie== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Towarzystwo Techniczno-Handlowe Przewodnik Sp. z o.o. 01.jpg|Opis zdjęcia: | Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Towarzystwo Techniczno-Handlowe Przewodnik Sp. z o.o. 01.jpg|Opis zdjęcia: | ||
Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Zakład Stolarski Stanisław Walkowicz 01.jpg|Opis zdjęcia: | Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Zakład Stolarski Stanisław Walkowicz 01.jpg|Opis zdjęcia: | ||
Plik: | Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Warsztaty Reperacji Maszyn B-cia Czajkowscy 01.jpg|Opis zdjęcia: | ||
Plik: | Plik:Reklama-1922-Sosnowiec-Czeladź-Wapno-Bruchowski-Lemkowicz.jpg|Opis zdjęcia: | ||
Plik: | Plik:Reklama-1922-Sosnowiec-Maruszewski-Pędzich-Dom-Techniczno-Handlowy.jpg|Opis zdjęcia: | ||
Plik: | Plik:Reklama-1922-Sosnowiec-Max-Balz-Biuro-Techniczne.jpg|Opis zdjęcia: | ||
Plik:Reklama-1922-Sosnowiec-Przewodnik-Towarzystwo-Teczniczno-Handlowe-0001.jpg | |||
Plik:Reklama-1922-Sosnowiec-Przewodnik-Towarzystwo-Techniczno-Handlowe-0002.jpg | |||
Plik:Reklama-1922-Sosnowiec-Węgiel-Koks-Gostomski.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Sprzedaż Wędlin A. Kędzierski 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Magazyn Galanteryjny P. Kucharski 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Towarzystwo Techniczno-Handlowe Przewodnik Sp. z o.o. 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Skład Broni i Rowerów Władysław Białas 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Drogeria i Perfumeria M. Jagiełłowicz 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Skład Materiałów Piśmiennych Wł. Czechowski 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Skład Materiałów Piśmiennych W. Czechowski 01.jpg | |||
Plik:Skład wędlin Zagłębianka 1933.jpg | |||
Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Sklep Obuwie i Pończochy Del-Ka 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Chrześcijański Skład Materiałów Włókienniczych Władysław Borowiecki 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Restauracja Adria 01.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Restauracja Savoy 01.jpg|''[[1931]]'' | |||
Plik:Reklama Savoy 1 pazdziernika 1938.jpg|[[Restauracja Savoy (Sosnowiec)|Restauracja Savoy]] ''[[1938]]'' | |||
Plik:Reklama 1938 Sosnowiec Restauracja Savoy 01.jpg|[[Restauracja Savoy (Sosnowiec)|Restauracja Savoy]] ''[[1938]]'' | |||
Plik:Sosnowiec Savoy 1939.jpg|[[Restauracja Savoy (Sosnowiec)|Restauracja Savoy]] ''[[1939]]'' | |||
Plik:Reklama 1928 Sosnowiec Cukiernia Warszawska i Restauracja 01.jpg|''[[1931]]'' | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Cukiernia Warszawska i Restauracja 01.jpg|''[[1931]]'' | |||
Plik:Reklama-1922-Sosnowiec-Górnośląski-Bank-Handlowy.jpg | |||
Plik:Reklama 1929 Sosnowiec Przegląd Górniczo Hutniczy.jpg | |||
Plik:Reklama 1931 Sosnowiec Lekarz Dentysta Jan Sulimierski 01.jpg | |||
</gallery> | </gallery> | ||
== Zabytki == | |||
* Kamienica - 3 Maja 5 (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 7 (rejestr gminny) - [https://klubzaglebiowski.wordpress.com/2013/12/27/historia-jednej-kamienicy-sosnowiec-3-maja-7/ dawny dom Potoka (Główna 22)],od 2017 [https://www.facebook.com/cesarska.multitap/ Multitap Pub Cesarska] | |||
* Kamienica - 3 Maja 9 (rejestr gminny) - były budynek Cafe Express (przed wojną), po wojnie siedziba banku PKO. | |||
* Kamienica - 3 Maja 11 (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 13 (rejestr gminny) - "Zielona kamieniczka", dawna kamienica [[:Kategoria:Oppenheimowie|Oppenheimów]] - [https://sosnowiec.online/historia-jednej-kamienicy-sosnowiec-trzeciego-maja-13/ Historia kamienicy] | |||
* [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|Zespół zabudowań Dworca Głównego]] - 3 Maja 16 (A/15/99 z 30.04.1999) | |||
* Kamienica - 3 Maja 17 (rejestr gminny) - dawna kamienica [[:Kategoria:Meyerholdowie|Meyerholdów]] - [https://klubzaglebiowski.wordpress.com/2019/01/21/historia-jednej-kamienicy-sosnowiec-trzeciego-maja-17/ Historia kamienicy] | |||
* Kamienica - 3 Maja 19 (rejestr gminny) - dawny [[Hotel "Warszawski" (Sosnowiec)]] | |||
* [[Parafia p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sosnowcu|Kościółek Kolejowy]] - 3 Maja 20A (A/1642/97 z 17.12.1997) | |||
* [[Urząd Pocztowy w Sosnowcu#Budowa gmachu urzędu pocztowego|Budynek Poczty Głównej]] - 3 Maja 24 (rejestr gminny) | |||
* [[Izba Przemysłowo-Handlowa|Budynek Izby Przemysłowo-Handlowej]] | |||
* Kamienica - 3 Maja 28a (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 29 (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 30 (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 31 (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 32 (rejestr gminny) | |||
* [[Ubezpieczalni Społecznej w Sosnowcu|Budynek Ubezpieczalni Społecznej]] - 3 Maja 33 (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 34 (rejestr gminny) | |||
* Kamienica - 3 Maja 35 (rejestr gminny) | |||
* [[Park Sielecki (Sosnowiec)|Park Sielecki]] | |||
* [[Osiedle patronackie Dietla (Sosnowiec)|Osiedle patronackie Dietla]] - 3 Maja nr 42, 44, 45-45a, 46 | |||
== Charakterystyczne miejsca == | |||
* [[Park Środula (Sosnowiec)|Park Środula]] | |||
** [[Stok Środula|Kompleks narciarski Górka Środulska]] - 3 Maja 51 | |||
* [[Dom Towarowy "SEZAM" (Sosnowiec)|Dom Towarowy "SEZAM"]] - 3 Maja 14 | |||
* [[Sala widowiskowo-koncertowa MUZA w Sosnowcu|Sala widowiskowo-koncertowa MUZA]] (dawne [[Kino "Muza" (Sosnowiec)|Kino "Muza"]], właściwie [[Ulica Warszawska (Sosnowiec)|ul. Warszawska]]) | |||
== Historyczne miejsca == | |||
* [[Kino "Zagłębie" (Sosnowiec)|budynek Kina Zagłębie]] (wyburzony w latach 70-tych XX w), | |||
* [[Restauracja Savoy (Sosnowiec)|budynek Restauracji Savoy]] (wyburzony w latach 70-tych XX w), | |||
* [[Dom Czterech Kupców (Sosnowiec)|Dom Czterech Kupców]] | |||
* [[Osiedle patronackie "Domy Kolejowe" (Sosnowiec)|Osiedle patronackie "Domy Kolejowe" - część przy ul. 3 Maja]] | |||
* [[Pałac Ślubów w Sosnowcu|Dawny Pałac Ślubów]] - ul. 3 Maja 39 (budynek istnieje, ale zatracił pierwotny unikalny charakter) | |||
* [[Pomnik Czynu Rewolucyjnego]] | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Aktualna wersja na dzień 08:31, 22 lip 2022
Ulica 3 Maja w Sosnowcu (dawniej Główna, Hauptstrasse, Czerwonego Zagłębia) - ta centralnie położona ulica Sosnowca wykształciła się po doprowadzeniu do Sosnowca linii kolejowej - odnogi Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej i wybudowaniu dworca kolejowego (1859).
Historia
Powstała wzdłuż torowiska kolei i obejmowała odcinek od wylotu ul. Starososnowieckiej (obecnie Piłsudskiego) do wylotu ul. Fabrycznej (dziś Małachowskiego). Następny, krótki odcinek drogi, prowadzący do ul. Mostowej (dziś Parkowej), nosił nazwę ulicy Towarzystwa Sosnowieckiego. Dalszy jej ciąg stanowiła część ulicy Dietlowslkiej (do zakrętu na Pogoń).
Ulica Główna pierwotnie zwana była także Kolejową. Nie ustalono jednoznacznie, która z tych nazw jest wcześniejsza i kiedy oficjalnie ulicę biegnącą równolegle do torów kolejowych nazwano Główną. Jako „Główna” figuruje ona w pierwszym skorowidzu sosnowieckich ulic z 1904 roku.
Rozbudowa ulicy
Powstanie gmachu dworca kolejowego stało się impulsem do rozbudowy najbliższej jego okolicy. Przed 1873 rokiem przy ul. Głównej wybudowano dwa hotele: „Poznański” (późniejszy „Victoria”) i „Warszawski”. W końcu XIX w. po obu stronach ulicy, w południowej jej części, zaczęto wznosić murowane domy kolejowe, przeznaczone dla sprowadzanych licznie do Sosnowca kolejarzy. Posiadały one, podobnie jak i zlokalizowane tutaj budynki mieszczańskie, niewielkie, przylegające do jezdni ogródki. Swe siedziby miały tutaj banki, kantory i inne instytucje usługowe. Funkcje handlowe pełnił także dzisiejszy Plac Stulecia (do niedawna popularnie zwany „patelnią”), na którym usytuowane były różnego rodzaju budki i kramy.
Zmiana nazwy ulicy
W 1916 roku, dla upamiętnienia 125. rocznicy Święto Narodowe Trzeciego Maja uchwalenia Konstytucji 3 Maja, przemianowano ulicę z Głównej na 3 Maja. Pod tę nazwę podciągnięto również dotychczasową ulicę Towarzystwa Sosnowieckiego. Znacznie później przyłączono do niej część ulicy Dietlowskiej (Dytlowskiej), w którą przechodziła w linii prostej ulica 3 Maja w okolicy skrzyżowania z ulicą Parkową.
Okres Międzywojenny
Intensywna rozbudowa ulicy 3 Maja nastąpiła w okresie międzywojennym. W końcu lat 20. przeprowadzono tutaj linię tramwajową. Z krajobrazu znikły malownicze ogródki, bowiem jezdnia i chodniki uległy poszerzeniu. Powstały wówczas nieistniejące dziś zdroje uliczne.
W latach 30. przy ulicy 3 Maja stanęły budynki użyteczności publicznej: gmach Izby Przemysłowo-Handlowej (obecnie siedziba Banku
Przemysłowo-Handlowego), Poczty i Telegrafów oraz Szpital Ubezpieczalni Społecznej
(Szpital nr 2 im. Karola Zahorskiego). Plac przed dworcem kolejowym, na którym umieszczono płytę Nieznanego Żołnierza (zniszczoną prze Niemców w czasie okupacji), otrzymał nazwę Placu 11 Listopada. W czasie drugiej wojny światowej nazwa ta przestała obowiązywać i nigdy już jej nie przywrócono.
Okres okupacji hitlerowskiej
Okupanci przemianowali ulicę 3 Maja na Hauptstrasse (ul. Główna), a w 1945 roku nadano jej nazwę Czerwonego Zagłębia. Do tradycyjnej nazwy - 3 Maja powrócono w 1990 roku.
Przebudowa
Po wojnie w 1945 ulica przemianowana na Czerwonego Zagłębia. W tym czasie ulica kończyła się za Parkiem Sieleckim sięgając do przejazdu pod torami kolejowymi magistrali Katowice-Warszawa )(dawnej kolei Warszawsko-Wiedeińskiej) przechodząc w ulicę Stolarskiego. Ulicę Czerwonego Zagłębia połączono z ulicą Staszica poprzez wydłużenie ulicy Piekarskiej. W latach 60. i 70. wyburzono część starej zabudowy, m.im. Domy kolejowe, hotel „Victoria” i kompleks budynków z kinem „Zagłębie” i restauracją „Savoy”. Zbudowano nowe obiekty - dom towarowy „Sezam” (1967), Pałac Ślubów (1965) i in. Pomiędzy rokiem 1973 i 1974 przebudowano układ komunikacyjny ulicy powstały dwie odrębne jezdnie dwupasmowe dla ruchu kołowego, dwutorowa linia tramwajowa na wydzielonym torowisku oraz szereg przejść podziemnych dla pieszych". W ścisłym centrum miasta, pod ulicą powstało przejście podziemne, prowadzące do dworca PKP, które w ostatnich latach zostało gruntownie przebudowane. W 1975 r. Kieleckie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych rozpoczęło budowę Centralnego Węzła Komunikacyjnego, popularnie zwanego Ślimak, wielopoziomowego skrzyżowania w ciągu ulic 3 Maja i Parkowej, łączącego centrum miasta z Pogonią. Inwestycję oddano do użytku w 1976. Na przełomie lat 70 (1976) i 80 XX wieku, podczas budowy osiedla Środula ulicę przedłużono aż do ówczesnej ulicy Autostrada (Aleja Zagłębia Dąbrowskiego) łącząc Środulę i Zagórze ze Śródmieściem przebiegiem alternatywnym do ulicy Małe Zagórze. Na odcinku od ulicy Staszica i Waryńskiego (Narutowicza) drogę poprowadzono w wykopanym wąwozie a wszystkie skrzyżowania wykonano jako dwupoziomowe. W okolicach dawnej ulicy Piekarskiej wybudowano nowy most na Przemszy. W 1990 roku, po zmianie ustroju, ulica otrzymała nazwę 3 Maja. W 2002 roku do użytku oddano podziemny pasaż handlowy 60-metrowej szerokości. Całkowitej zmianie uległ również wygląd „patelni”, która w roku jubileuszowych obchodów Sosnowca otrzymała nazwę Placu Stulecia. Wznosi się na nim obecnie pomnik Jana Kiepury, odsłonięty w l00. rocznicę urodzin artysty. W 2018 roku na ulicy wytyczono pierwsze w mieście buspasy. W tym samym roku wzdłuż ulicy pojawiły się na większości przebiegu drogi rowerowe.
Galeria
Hotel Warszawski na ulicy Głównej
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica 3 maja
Ulica Kolejowa
Ulica Kolejowa
Ulica Kolejowa
Budowa torowiska w centrum Sosnowca
Budowa torowiska w centrum Sosnowca
Budowa torowiska w centrum Sosnowca
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Na dawnej reklamie
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Zabytki
- Kamienica - 3 Maja 5 (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 7 (rejestr gminny) - dawny dom Potoka (Główna 22),od 2017 Multitap Pub Cesarska
- Kamienica - 3 Maja 9 (rejestr gminny) - były budynek Cafe Express (przed wojną), po wojnie siedziba banku PKO.
- Kamienica - 3 Maja 11 (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 13 (rejestr gminny) - "Zielona kamieniczka", dawna kamienica Oppenheimów - Historia kamienicy
- Zespół zabudowań Dworca Głównego - 3 Maja 16 (A/15/99 z 30.04.1999)
- Kamienica - 3 Maja 17 (rejestr gminny) - dawna kamienica Meyerholdów - Historia kamienicy
- Kamienica - 3 Maja 19 (rejestr gminny) - dawny Hotel "Warszawski" (Sosnowiec)
- Kościółek Kolejowy - 3 Maja 20A (A/1642/97 z 17.12.1997)
- Budynek Poczty Głównej - 3 Maja 24 (rejestr gminny)
- Budynek Izby Przemysłowo-Handlowej
- Kamienica - 3 Maja 28a (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 29 (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 30 (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 31 (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 32 (rejestr gminny)
- Budynek Ubezpieczalni Społecznej - 3 Maja 33 (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 34 (rejestr gminny)
- Kamienica - 3 Maja 35 (rejestr gminny)
- Park Sielecki
- Osiedle patronackie Dietla - 3 Maja nr 42, 44, 45-45a, 46
Charakterystyczne miejsca
- Park Środula
- Kompleks narciarski Górka Środulska - 3 Maja 51
- Dom Towarowy "SEZAM" - 3 Maja 14
- Sala widowiskowo-koncertowa MUZA (dawne Kino "Muza", właściwie ul. Warszawska)
Historyczne miejsca
- budynek Kina Zagłębie (wyburzony w latach 70-tych XX w),
- budynek Restauracji Savoy (wyburzony w latach 70-tych XX w),
- Dom Czterech Kupców
- Osiedle patronackie "Domy Kolejowe" - część przy ul. 3 Maja
- Dawny Pałac Ślubów - ul. 3 Maja 39 (budynek istnieje, ale zatracił pierwotny unikalny charakter)
- Pomnik Czynu Rewolucyjnego
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom II. : Muzeum w Sosnowcu, 2003, s. 19-20. ISBN 83-89199-03-3.
