Kazimierz Jarża

Zagłębiowskie Biogramy
Kazimierz Jarża
Imię i nazwisko	Kazimierz Jarża
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1893 Zawiercie
Data śmierci	16 października 1930
Przyczyna śmierci	samobójstwo
Miejsce spoczynku	Sosnowiec
Zawód	polityk

Kazimierz Roman Jarża - (ur. 17 lutego 1893 r. Zawierciu, zm. 16 października 1930 r.) działacz socjalistyczny, wiceprezydent Sosnowca.

Rodzina

Był synem Jana, robotnika fabryki włókienniczej Schonów na Środulce, członka PPS, więźnia carskiego (1907 - 1908) i Ludwiki z Kwiecińskich. Z ruchem socjalistycznym (OB PPS) związana była również siostra K. Jarży, Józefa Mieczkawska (więziona w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej). Dwukrotnie żonaty, pozostawił pięcioro dzieci z pierwszego małżeństwa.

Edukacja

Po ukończeniu szkoły podstawowej K. Jarża rozpoczął naukę w Sosnowieckiej Szkole Realnej, którą po czterech latach zmuszony był przerwać z powodu śmierci ojca (1910).

Praca

Pracę zawodową podjął w kopalni „Hr. Renard” („Sosnowiec”), początkowo jako uczeń, a następnie wykwalifikowany ślusarz. Od 1913 r. należał do organizacji sieleckiej PPS i Związku Strzeleckiego.

Okres I wojny światowej

Po wybuchu I wojny światowej, w 1914 r. wstąpił do Legionów. Wkrótce jednak, po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi austriackiemu, wrócił do Sosnowca i do pracy w kopalni „Hr. Renard”.

Okres międzywojenny

Gdy upadała okupacja niemiecka, w listopadzie 1918 r. brał udział w rozbrajaniu żołnierzy niemieckich, a następnie w tworzeniu Milicji Ludowej PPS. Zaangażował się również w odbudowę organizacji partyjnej i Związku Zawodowego Górników. W styczniu 1919 r. górnicy kopalni „Hr. Renard” wybrali go do Rady Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego w której działał jako członek frakcji PPS. Po wyborach samorządowych, od marca 1919 r. wchodził w skład Rady Miejskiej, pełnił funkcje wiceprzewodniczącego Rady oraz prezesa Klubu Radnych PPS.

Powstania śląskie
W latach 1919 - 1921 angażował się w sprawy powrotu Górnego Śląska do Macierzy. Uczestniczył w pracach Robotniczego Komitetu Niesienia Pomocy Górnoślązakom wspierającego powstańców, walczył również zbrojnie w trzecim powstaniu (1921).

Ruch spółdzielczy
Równocześnie był aktywny w zagłębiowskim i ogólnopolskim ruchu spółdzielczym. W maju 1920 r. i czerwcu 1921 r. brał udział w zjazdach Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych w Warszawie, gdzie wybrany został na członka Rady Nadzorczej.

Praca we władzach miasta
W kwietniu 1925 r. ponownie uzyskał mandat do Rady Miejskiej Sosnowca. W opanowanej przez PPS Radzie powierzono mu obowiązki wiceprezydenta, które pełnił do września 1930 r. Jako wiceprezydent był inicjatorem wielu działań zmierzających do likwidacji zaniedbań urbanistycznych Sosnowca. Równocześnie pełnił funkcje przewodniczącego Dzielnicowego Komitetu PPS Sosnowiec-Pogoń i wchodził w skład Egzekutywy Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS Zagłębia Dąbrowskiego.

Działalność kulturalno-oświatowa
Uczestniczył w Kongresie Centrolewu w Krakowie (1930). K. Jarża brał aktywny udział w organizowaniu życia kulturalno-oświatowego w Sosnowcu. Działał w Towarzystwie Uniwersytetów Robotniczych, a także w Domu Ludowym, w którym pełnił funkcje prezesa.

Członkostwo w radach nadzorczych
Był ponadto członkiem Rady Nadzorczej Spółki Tramwaje Elektryczne Zagłębia Dąbrowskiego i członkiem zarządu Piekarni Mechanicznej „Produkcja”.

Śmierć

16 października 1930 r. popełnił samobójstwo z przyczyn osobistych (miało ono związek z problemami małżeńskimi i konfliktami w partii). Kazimierz Jarża w czasie sprzeczki na ulicy, postrzelił swą żonę Annę. Kiedy żona jego zaczęła uciekać. Jarża dał za nią kilka strzałów, raniąc ją ciężko w szyję i piersi, a następnie celnym strzałem w serce Jarża pozbawił się życia. Żonę jego odwieziono do szpitala, gdzie poddano ją prześwietleniu Röntgena. Stan jej jest bardzo ciężki; Jarża pozostawił 5-cioro dzieci. Pochowany został w Sosnowcu na cmentarzu pogońskim przy ul. Będzińskiej.

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom V. Muzeum w Sosnowcu, 2006, s. 28-29. ISBN 978-83-89199-37-9.