Henryk Czeczott
| Zagłębiowskie Biogramy | |
| |
| Imię i nazwisko | Henryk Czeczott |
| Data i miejsce urodzenia | 18 czerwca 1875 Petersburg (Rosja) |
| Data i miejsce śmierci | 6 września 1928 Freiburg (Niemcy) |
| Zawód | profesor doktor inżynier górnictwa, działacz społeczny |
Henryk Czeczott - profesor doktor nauk technicznych inżynier górnictwa, działacz społeczny. Urodził się 18 czerwca 1875 r. w Petersburgu.
Wykształcenie
Był synem Ottona dyrektora szpitala i Leontyny z Kubielów. W Petersburgu ukończył w 1894 roku gimnazjum matematyczno-przyrodnicze, a w 1900 roku Instytut Górnictwa. Podczas studiów był członkiem nielegalnych akademickich kół socjalistycznych. Praktykę zawodową odbywał w Zagłębiu Dąbrowskim w kopalniach "Mortimer", "Wiktor", "Saturn" oraz w hucie "Bankowej".
Praca
W latach 1900-1908 pracował w kopalni "Saturn" w Czeladzi jako kierownik robót górniczych, a następnie pomocnik zawiadowcy. Był aktywnym członkiem Sekcji Górniczo-Hutniczej Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu. Współredagował dział "Górnictwo i Hutnictwo" warszawskiego Przeglądu Technicznego, przekształconego w "Przegląd Górniczo-Hutniczy" ukazujący się od X 1903 roku w Dąbrowie Górniczej. Prowadzone przez długie lata badania przez Czeczotta uwieńczone zostały stworzeniem teorii wentylacji kopalni. Zwiedzenie w 1904 roku kopalni amerykańskich zapoczątkowały z kolei badania nad przeróbką mechaniczną kopalin użytecznych, której w Polsce i Rosji był pionierem. Równocześnie rozpoczął działalność społeczno - polityczną. Na łamach "Kuriera Sosnowieckiego" i "Ludzkości" piętnował wyzysk i rabunkową gospodarkę obcego kapitału w zagłębiowskich kopalniach. W Czeladzi założył Towarzystwo Spożywcze (1902), zainicjował budowę Domu Ludowego przy kopalni Saturn oraz był współzałożycielem Stowarzyszenia Spożywczego "Alma" (1903 r.) - zrzeszającego górników tej kopalni. W 1903 roku przystąpił do zagłębiowskich organizacji PPS. W jego mieszkaniu znajdował się skład wydawnictw partyjnych, a także miejsce schronienia ściganych przez policję działaczy PPS, nielegalnie przeprowadzanych przez granicę na Górny Śląsk lub do Galicji. Za działalność społeczno–polityczną, mimo ogromnych zasług dla kopalni (opracowanie systemu eksploatacji grubego pokładu "Szczęsny" nowatorskie metody wentylacji czy wprowadzenie podsadzki suchej), Towarzystwo "Saturn" zwolniło go z pracy. Od 1 stycznia do 1 lipca 1908 roku był głównym inżynierem kopalni "Jan" w Dąbrowie Górniczej. Opracował tu nowoczesną metodę eksploatacji cienkich pokładów węgla. Po opuszczeniu Dąbrowy Górniczej poświęcił się całkowicie pracy naukowo-badawczej.
Wyjazd do Rosji
W 1909 r. Instytut Górnictwa w Petersburgu przyjął jego dysertację doktorską, a w roku następnym w wyniku konkursu powierzył mu stanowisko kierownika nowo utworzonej Katedry Sortowania i Wzbogacania Rud. W zakresie teorii i praktyki wzbogacania kopalin użytecznych był najpoważniejszym autorytetem w Rosji. Przyczynił się do rozwoju kopalnictwa złota w Rosji. Prowadzone przez niego prace geologiczno-poszukiwawcze (Ałtaj, dolina rzek Ob) powiększyły pola eksploatacyjne cennego kruszcu. Był założycielem nowych kopalń, przede wszystkim twórcą metod wyodrębniania czystego złota ze złóż rozsyłowych i autorem publikacji na ten temat. W 1914 roku po powrocie z Kursu Przeróbki Mechanicznej w Bostonie, Czeczott zorganizował w Petersburgu stację doświadczalną, laboratorium przeróbki i biuro projektów, które odegrały olbrzymią rolę w górnictwie rosyjskim zwłaszcza po 1917 roku, kiedy pod kierownictwem Czeczotta przekształcono je w Instytut Przeróbki Mechanicznej Użytecznych Ciał Kopalnych. W 1917 roku Czeczott został profesorem zwyczajnym oraz dziekanem Wydziału Górnictwa Instytutu Górnictwa w Leningradzie. Podczas 11 lat pobytu (1909-1922) w Rosji opracował 65 publikacji naukowo-technicznych.
Powrót do Polski
W 1919 roku władze utworzonej Akademii Górniczo Hutniczej wezwały Czeczotta do Krakowa, powierzając mu kierownictwo katedry górnictwa. Powrót do Polski i objęcie stanowiska nastąpiło dopiero w 1922 r. W akademii zorganizował katedrę obróbki mechanicznej oraz Instytut Doświadczalny Przeróbki Mechanicznej. Miał plany postawienia tej dziedziny górnictwa w Polsce na poziomie światowym. Nie zrealizował ich wobec braku zrozumienia ze strony władz uczelni i kół przemysłowców. Czeczott nie zawężał swej roli do zagadnień teoretycznych. Utrzymywał stałe kontakty z zakładami górniczymi Zagłębia Dąbrowskiego i Górnego Śląska, wykonując szereg ekspertyz i innych opracowań o kluczowym znaczeniu dla poszczególnych kopalń: "Czeladź", "Kazimierz", "Juliusz", "Renard", "Flora", "Jowisz", "Jaworzno", "Michał" i wielu innych. Czeczott w tym czasie był największym autorytetem naukowym w górnictwie polskim. Pracując na AGH odbył kilka zagranicznych podróży w związku z zainteresowaniem kopalnictwem soli potasowych.
Zmarł 6 września 1928 roku we Freibergu (Saksonia) w Niemczech.
