Katalog Wystawy Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu 3-14 czerwca 1939 r.

Z WikiZagłębie
Wersja z dnia 16:51, 16 gru 2014 autorstwa Loukas (dyskusja | edycje) (→‎Opis: Redakcyjne.)
Biblioteka Zagłębiaka
Katalog Wystawy Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu.jpg
Tytuł Katalog Wystawy Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu 3-14 czerwca 1939 r.
Rok wydania 1939
Miejsce wydania Sosnowiec
Wydawca Komitet Wystawy
Liczba stron 56
Autor
Autor Praca zbiorowa

Informacje:

Autor: Praca zbiorowa

Wydawca: Komitet Wystawy

Druk: Sosnowieckie Zakłady Graficzne

ISBN: brak

Miejsce i rok wydania: Sosnowiec, 1939

Ilość stron: 56

Opis

Katalog opracowany na Wystawę Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu, która odbywała się w dniach 3-14 czerwca w 1939 roku.

Publikacja: Katalog Wystawy Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego

Informacje o artykule:

  • Uwagi: Zachowano oryginalną pisownię
  • Zdjęcia i przypisy: Redakcja WikiZagłębie (fotografie), publikacja źródłowa (reklamy)
  • Pełny tytuł: Katalog Wystawy Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu 3-14 czerwca 1939 r.

Spis treści

strona 03 • Dział oficjalny

strona 08 • Mgr. Kazimierz Gadomski: Słowo wstępne

strona 10 • Inż. Józef Przedpełski: Przemysł węglowy Zagłębia Dąbrowskiego

strona 12 • Paweł Jaguczański: Przemysł Hutniczy Zagłębia Dąbrowskiego

strona 16 • Inż. Mieczysław Zarębski: Rozwój przemysłu cementowego w okresie ostatniego dwudziestolecia na terenie Zagłębia Dąbrowskiego

strona 20 • Inż. Antoni Ziembiński: Zadania techniki cieplnej w budowie kotłów parowych

strona 23 • Wacław Michałowski: Organizacja zbytu, artykułów rolniczych i spółdzielczości w województwie kieleckim

strona 27 • Alfabetyczny spis wystawców

strona 33 • Ogłoszenia (Reklamy)

Dział oficjalny

  • PATRONAT:
    • Generał Stanisław Skwarczyński - szef O. Z. N.
    • Dr Władysław Dziadosz - wojewoda kielecki
  • KOMITET HONOROWY:
    • Wacław Długosz - wicemarszałek Sejmu R. P., szef okręgu kieleckiego O. Z. N.
    • Edward Balcer - prezes Izby Rzemieślniczej w Kielcach
    • Tomasz Kozłowski - prezes Kieleckiej Izby Rolniczej
    • Inż. Zygmunt Sowiński - poseł na Sejm R. P., prezes Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
  • PREZYDIUM KOMITETU:
    • Prezes: Paweł Jaguczański - wiceprezes Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, prezes Towarzystwa Przemysłowców Zagłębia Dąbrowskiego, członek Zarządu i dyrektor Towarzystwa Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza S. A. w Sosnowcu
    • I Wiceprezes: Mgr. Kazimierz Gadomski - dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
    • II Wiceprezes: Inż. Józef Galiot - b. wiceminister Komunikacji, ławnik Zarządu Miejskiego w Sosnowcu
    • Skarbnik: Roman Walewski - starosta grodzki w Sosnowcu
  • KOMITET WYSTAWY:
    • Mgr. Grzegorz Axentowicz - dyrektor Izby Rzemieślniczej w Kielcach
    • Józef Boxa - starosta powiatowy będziński
    • Inż. Marian Czaplicki - dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla S. A., Niemce k/Strzemieszyc
    • Franciszek Czarniecki, kupiec, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Olkuszu
    • pr. Alfred Dąbrowski - dyrektor Towarzystwa Przemysłowców Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu
    • Franciszek Drożdż - poseł na Sejm R. P., Łagisza k. Będzina
    • Aleksander Erbe - prezes Zarządu firmy "Ernest Erbe" S. A. w Zawierciu, radca Izby Przemysłowo- Handlowej w Sosnowcu
    • Bronisław Garliński - kupiec, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Sosnowcu
    • Edmund Gruszczyński - kupiec, wiceprezes Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu
    • Jan Gruszczyński - właściciel zakładu mechanicznego, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Zawiercie
    • Leon de Hagen - prezes Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Częstochowskiego, dyrektor zarządzający firmy Francuska S. A. T-wo Przemysłu Włókienniczego w Częstochowie
    • Jan Jarno - właściciel zakładu mechanicznego w Olkuszu
    • Antoni Kałkowski - kupiec, wiceprezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Dąbrowie Górniczej
    • Euzebiusz Łada - dyrektor Fabryki Naczyń Emaliowanych "Olkusz" S. A. w Olkuszu
    • Władysław Mazur - dyrektor Państwowego Liceum Pedagogicznego w Sosnowcu, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach
    • Adam Musiał - właściciel zakładu stolarskiego, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Częstochowa
    • Zygmunt Nowara - poseł na Sejm R. P., Sosnowiec
    • Czesław Nowicki - kupiec, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, Częstochowa
    • Ludwik Piątkowski - przemysłowiec, Sosnowiec
    • Inż. Jan Rodziewicz - dyrektor Zjednoczonych Zakładów" Modrzejów-Hantke" S. A. w Sosnowcu, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
    • Zenon Salski - kupiec, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Będzinie
    • Mgr. Tadeusz Siekański - wicedyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
    • Wilhelm Schon - prezes Zarządu firmy C. G. Schon S. A. w Sosnowcu, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
    • Inż. Maciej Sieklucki - b. dyrektor Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Ząwierciańskiego w Zawierciu
    • Franciszek Siłuszek - radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach
    • Mgr. Franciszek Soiński - naczelnik wydziału Zarządu Miejskiego w Częstochowie
    • Aleksander Steinhagen - członek zarządu firmy Steinhagen i Saenger S. A. w Myszkowie, wiceprezes Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu, prezes Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Zawierciańskiego, Myszków
    • Zdzisław Szpineter - radny miasta Sosnowca
    • Inż. Ludwik Ślaski - dyrektor Kieleckiej Izby Rolniczej w Kielcach
    • Wincenty Wożniak - przedsiębiorca budowlany, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Dąbrowa Górnicza
    • Edward Zając - przedsiębiorca budowlany, radca Izby Rzemieślniczej w Kielcach, Będzin
    • Wincenty Zdanowicz - ppłk. s. s., dyrektor Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Częstochowskiego
    • Inż. Władysław Żukowski - dyrektor zarządzający Gwarectwa "Hr. Renard" w Sosnowcu, radca Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu
  • SEKCJE:
  • Prasowo-Propagandowa:
    • Przewodniczący: Stefan Arnold - redaktor "Kuriera Zachodniego" w Sosnowcu
    • Zastępca Przewodniczącego: Józef Oskólski - redaktor "Ekspressu Zagłębia" w Sosnowcu
  • Techniczno-Artystyczna:
    • Przewodniczący: Tadeusz Telatycki - inż. architekt, Sosnowiec
    • Zastępca Przewodniczącego: Gustaw Martin - naczelnik Wydziału Zarządu Miejskiego w Sosnowcu
  • Organizacyjno-Finansowa:
    • Przewodniczący: Hugon Almstaedt - wiceprezydent miasta Sosnowca
    • Zastępca Przewodniczącego: Dr. Juliusz Braun - adwokat, radca prawny Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
  • Przemysłowa:
    • Przewodniczący: Inż. Jan Rodziewicz - radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, dyrektor Zjednoczonych Zakładów "Modrzejów Hantke" S. A. w Sosnowcu
    • Zastępca Przewodniczącego: Dr. Alfred Dąbrowski - dyrektor Towarzystwa Przemysłowców Zagłębia Dąbrowskiego w Sosnowcu
  • Kupiecka:
    • Przewodniczący: Edmund Gruszczyński - kupiec, wiceprezes Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu
    • Zastępca Przewodniczącego: Bronisław Garliński - kupiec, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Sosnowcu
    • Zastępca Przewodniczącego: Zenon Salski - kupiec, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich w Będzinie
  • Rolniczo-ogrodnicza:
    • Przewodniczący: Inż. Józef Krajewski - Dobieszowice p. Bobrowniki k Będzina
    • Zastępca Przewodniczącego: Eleonora Boxowa - Będzin
  • Spółdzielcza:
    • Przewodniczący: Ludwik Berbecki - prezes Rady Okręgowej Związku Spółdzielni Spożywców R. P. "Społem", Oddział w Będzinie
    • Zastępca Przewodniczącego: Stanisław Wolf - urzędnik, Czeladź 2
  • Samorządowa i instytucji użyteczności publicznej:
    • Przewodniczący: Mgr. Antoni Izydorczyk - prezydent miasta Będzina,
    • Zastępca Przewodniczącego: Mgr. Franciszek Soiński - naczelnik wydziału Zarządu Miejskiego w Częstochowie
  • KIEROWNICTWO BIURA WYSTAWY:
    • Mgr. Jan Puchalski - b. dyrektor Targów Wschodnich we Lwowie (początkowo)
    • Mgr. Włodzimierz Toczyłowski - referent Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu (następnie)

Słowo wstępne

„

Zagłębie Dąbrowskie stanowi region pod wieloma względami niezmiernie interesujący. Gęste skupienie przemysłu ciężkiego i związanych z nim przemysłów przetwórczych, jak również wiele gałęzi większego, średniego i zupełnie drobnego przemysłu, który usadowił się tu w oparciu o naturalne złoża energii materialnej, jaką są tutejsze kopalnie węgla i elektrownie, oraz energii ludzkiej, jaką stanowi zdolny i zahartowany w trudnej pracy robotnik, liczne warsztaty rzemieślnicze i coraz to wzmagająca się sieć placówek polskiego handlu, składają się na wszechstronny obraz gospodarstwa zagłębiowskiego. Przegląd wartości gospodarczych Zagłębia oraz dorobku osiągniętego polski przemysł, handel i rzemiosło, jak również przedstawienie tego ośrodka w jego całokształcie jako swoistego regionu gospodarczego, kulturalnego i turystycznego ku nauce i pokrzepieniu serc, obudzenie zainteresowania Zagłębiem wśród obcych, a pogłębienie miłości i dumy regionalnej wśród miejscowych - to były założenia, jakie przyświecały organizatorom wystawy sosnowieckiej.

Projekt urządzenia wystawy wysunięty został przez Będziński Obwód Obozu Zjednoczenia Narodowego. Celem wstępnego omówienia zagadnienia powołany został Komitet Organizacyjny pod moim przewodnictwem. Komitet ten określił charakter wystawy i miejsce oraz termin jej urządzenia. Przy ustalaniu miejsca wybór padł na hale pofabryczne firmy "C. G. Schon" dostatecznie rozległe i dogodnie położone, zaś przy wyznaczaniu terminu wystawy wzięto pod uwagę pragnienie dostosowania jej terminu do odbywających się w kraju imprez targowych i wystawowych, tak, by termin wystawy sosnowieckiej nie kolidował z terminem żadnej innej imprezy, jak oparte na poważnej tradycji i otoczone zainteresowaniem i poparciem całej Polski Targi Poznańskie i Targi Wschodnie we Lwowie, czy też targi o charakterze specjalnym lub regionalnym, jak Targi Północne i Futrzarskie w Wilnie, Targi Katowickie i Wołyńskie.

Myślą przewodnią wystawy było, obok chęci zilustrowania dorobku gospodarczego w pierwszym 20-leciu Polski Odrodzonej, dorobku opartego zresztą częstokroć o podwaliny twardej pracy polskiego przedsiębiorcy i robotnika w okresie niewoli, wykazanie związków gospodarczych, łączących Zagłębie Dąbrowskie z terenami sąsiednimi. To też poza Zagłębiem w ścisłym tego słowa znaczeniu, t. j. poza powiatem będzińskim i miastem Sosnowcem oraz powiatami zawierciańskim i olkuskim, objęto zasięgiem wystawy powiat częstochowski. Zwrócić bowiem należy z naciskiem uwagę na bardzo silne gospodarcze i ideowe więzy wiążące nas, Zagłębian, z Częstochową.

Obok obrazu właściwego miastu życia gospodarczego w poszczególnych placówkach przemysłowych, handlowych i rzemieślniczych, jak również ogrodnictwa i rolnictwa oraz związanych z nim zakładów, ma też wystawa za zadanie dać przegląd niektórych, choćby fragmentów, bogatej i bujnej pracy zagłębiowskich samorządów. Wkład pracy samorządu terytorialnego i gospodarczego jest jednym z istotnych czynników, które przyczyniły się do gospodarczego i kulturalnego podniesienia tego okręgu. Po ukończeniu prac przygotowanych przez Komitet Organizacyjny dalsze czynności przejął Komitet Wystawowy, w którym wzięli udział przedstawiciele całego samorządu gospodarczego woj. kieleckiego w osobach reprezentantów izb: przemysłowo-handlowej, rzemieślniczej i rolniczej oraz samorządu terytorialnego w osobach przedstawicieli miast: Sosnowca, Będzina, Czeladzi, Częstochowy, Dąbrowy Górniczej, Olkusza i Zawiercia. Komitet powołał 10 sekcyj, których zadaniem była pomoc organizacyjna fachowo-gospodarcza oraz czuwanie nad przygotowaniem poszczególnych działów wystawy. Dla czynności wykonawczych powołano biuro wystawy. Pierwsza Wystawa Polskiego Przemysłu, Handlu i Rzemiosła w Zagłębiu Dąbrowskim ze sfery zamierzeń i projektów przeszła w okres realizacji i czynu. Nie jest rzeczą organizatorów, którzy poświęcili tej sprawie swój bezinteresowny trud w głębokim przeświadczeniu, że służą dobrej, społecznej sprawie, oceniać wyniki tej próby. Niewątpliwie impreza ta, jak każda praca pionierska, która przebijać się dopiero musi przez gąszcz trudności i doświadczeń, mieć może wiele usterek i niedociągnięć. Jeśli jednak wzmoże ona zainteresowanie Zagłębiem Dąbrowskim i pogłębi jego znajomość, jeśli da zwiedzającym przegląd dorobku polskiego przedsiębiorcy lub polskiego robotnika, pracujących w niezmiernie trudnych warunkach, jeśli wykaże na których odcinkach pracy jesteśmy już odpowiednio zaawansowani, a które dziedziny oczekują jeszcze na inicjatywę polskiego kapitału i pracę polskiego pracownika, jeśli wzmoże ona poczucie własnej siły, a przede wszystkim pobudzi energię do dalszej pracy - cel jej będzie osiągnięty.

”
— Mgr. KAZIMIERZ GADOMSKI, I. Wiceprezes Komitetu Wystawowego, Dyreklor Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu

Przemysł węglowy Zagłębia Dąbrowskiego

„

Zagłębie Dąbrowskie w r. 1913 posiadało 15 dużych głębokich oraz 11 płytkich, odkrywek, które wyprodukowały łącznie 6 833 587 ton węgla. W chwili obecnej pracuje w Zagłębiu Dąbrowskim 14 kopalń dużych głębokich oraz 1 kopalnia mała płytka, które wyprodukowały w r. 1938 łącznie 6 696 245 ton, co wynosiło 17,5% ogólnej produkcji węgla kamiennego w Polsce. Wynika stąd, że Zagłębie Dąbrowskie w r. 1938 wyprodukowało o 2% węgla mniej niż w r. 1913. Należy zaznaczyć, iż w latach 1937 i 1938 produkcja węgla zwiększyła się stosunkowo dość znacznie w stosunku do lat największego kryzysu, t. j. 1932-1936; w r. 1932 produkcja całego Zagłębia Dąbrowskiego wynosiła zaledwie 5 500 387 ton. Rokiem o największej produkcji węgla był rok 1929, w którym Zagłębie Dąbrowskie wydobyło 8 947 128 ton.

Jeżeli porównujemy obecną produkcję węgla z okresem przedwojennym z r. 1913, to należy zaznaczyć, że po roku 1913 zostały zainstalowane i uruchomione w Zagłębiu Dąbrowskim trzy wielkie kopalnie, a mianowicie: "Jowisz", "Juliusz" i "Modrzejów" (w inwestycje ich włożono kilkadziesiąt miljonów złotych), które w r. 1938 wyprodukowały łącznie 1 400 000 ton t.j. 20% całej produkcji Dąbrowy, a które to kopalnie nie brały jeszcze udziału w produkcji 1913 roku.

Przemysł węglowy w wyższym jeszcze stopniu niż inne przemysły odczuł skutki kryzysu lat 1932 do 1935. Wówczas unieruchomiono głównie z powoda braku zbytu 3 duże kopalnie oraz z różnych powodów kilka małych, płytkich kopalń. Od r. 1936 począwszy krzywa wydobycia i zbytu wykazuje wzrost, wyrażający się wskaźnikiem 75 w r. 1938 wobec wskaźnika 60 w r. 1934. Przemysł węglowy w Polsce jako całość, od szeregu już lat pracuje w niezmiernie trudnych warunkach i znaczna większość kopalń nie pokrywa ustawowej amortyzacji, nie mówiąc już o zyskach. Nawet stosunkowo lepszy pod względem koniunktury rok 1937 nie pozwolił na pokrycie pełnej ustawowej amortyzacji niektórym kopalniom. Rok 1938 był już nieco gorszym pod względem rentowności, rok obecny zapowiada się jednak lepiej.

Ogólną charakterystyką polskiego przemysłu węglowego w chwili obecnej, stwierdzoną przez różne komisje rządowe i organizacyj przemysłu węglowego, jest zaniedbanie pod względem urządzeń energetycznych i kapitalnych robót przygotowawczych, co wpływa ujemnie na zdolność produkcyjną kopalni. Przyczyną tego zaniedbania jest oczywiście nierentowność przemysłu węglowego. Przemysł węglowy Zagłębia Dąbrowskiego znajduje się w sytuacji niekorzystnej, zwłaszcza w stosunku do wielkiego śląskiego przemysłu węglowego i to pod wieloma względami. Jak to już wspomniałem wyżej, w ciągu ostatnich dwóch lat znacznie wzrosła produkcja węgla kamiennego w Polsce. Jednak we wzroście produkcji węgla Zagłębie Dąbrowskie przyjmuje znacznie mniejszy udział niż Śląsk. Przyczyna leży w tym, że znaczna większość towarzystw węglowych śląskich posiada ogromne zakłady hutnicze, żelazne czy cynkowe, bądź też koksownie, które to zakłady w ostatnich latach poważnie zwiększyły produkcję, a więc i spożycie węgla, niezaliczanego do kluczy licencyjnych tych towarzystw. Poza tym w ostatnich latach wzrósł znacznie eksport zamorski węgla, z którego to eksportu kopalnie śląskie mają prawo korzystać w znacznie większym stopniu niż kopalnie Zagłębia Dąbrowskiego. Niezależnie od tego ceny na węgiel śląski są wyższe niż ceny na węgiel dąbrowski.

Wszystkie te momenty składają się na znacznie gorsze warunki bytowania kopalń dąbrowskich w stosunku do kopalń śląskich. Pomimo to wszystko kopalnie Zagłębia Dąbrowskiego w ciągu ostatnich dwóch lat, zachęcone poprawą koniunktury w r. 1937 i wierząc w rozwój uprzemysłowienia kraju i związane z tym znaczne zwiększenie spożycia węgla, wszczęły bardzo poważne wielo milionowe inwestycje, częściowo już ukończone, częściowo znajdujące się w wykonaniu.

”
— PAWEŁ JAGUCZAŃSKI, Prezes Komitetu Wystawy, członek Zarządu i Dyrektor Tow. Sosn. Fabryk Rur i Żelaza S. A. w Sosnowcu

Przemysł hutniczy Zagłębia Dąbrowskiego

Rozwój przemysłu cementowego w okresie ostatniego dwudziestolecia na terenie Zagłębia Dąbrowskiego

„

Na terenie Zagłębia Dąbrowskiego, a ściślej powiatu będzińskiego istnieją dwie cementownie: w Grodźcu k/Będzina - własność Zakładów Solvay w Polsce, oraz w Wojkowicach Komornych - własność T-wa Górniczo-Przemysłowego "Saturn". Tak złożyło się, że z dwóch stojących obok siebie cementowni jedna jest najstarszą w Polsce - to cementownia "Grodziec", druga natomiast "Saturn" najmłodszą, wybudowaną już po wojnie w roku 1929.

Właściciel majątku w Grodźcu p. Ciechanowski, zakłada w roku 1857 najstarszą w ówczesnym zaborze rosyjskim cementownię "Grodziec". Cementownia ta należała do pierwszych pięciu cementowni wybudowanych w Europie. Pierwszy rok produkcji tej cementowni dał 490 ton cementu. Wypalanie było prowadzone w piecach szachtowych systemem periodycznym, który zamienia się z biegiem postępu technicznego na proces ciągły, produkując już w roku 1884 do 5000 ton. W roku 1910 cementownia "Grodziec" stawia piec obrotowy długości 50 m. dla metody mokrej o produkcji 150 ton cementu dziennie. W czasie wojny światowej cementownie w Polsce nie rozbudowują się.
Po wojnie w roku 1923 cementownię "Grodziec" wraz z sąsiadującą kopalnią zakupują Zakłady "Solvay" i znacznie ją rozbudowują, wprowadzając w latach 1925, 1927 i 1929 nowoczesne trzy piece systemu "Unax". Równolegle następuje rozbudowa pomocniczych urządzeń produkcyjnych. W roku 1928, kiedy zaczęła się dobra koniunktura dla cementu, T-wo "Saturn" rozpoczęło rozbudowę drugiej cementowni na naszym terenie, stawiając dwa nowoczesne piece obrotowe.

Niestety, zaczynający się kryzys po roku 1930 postawił całe cementownictwo polskie w bardzo ciężkim położeniu. Cementownie nieprzygotowane do ciężkich warunków kryzysowych, pracujące nieekonomicznie, nieposiadające odpowiednich warunków surowcowych i energetycznych, zostały zamknięte. Cementownie: "Grodziec" i "Saturn", dzięki nowoczesnym urządzeniom, pozwalającym na ekonomię pracy, zdołały przez czteroletni okres trwania kryzysu ekonomicznego utrzymać się. Dalszy wzrost zapotrzebowania cementu dzięki polepszeniu się sytuacji gospodarczej po długoletniej stagnacji pociąga za sobą budowę w cementowni "Grodziec" najnowocześniejszego pieca o zdolności produkcyjnej 300 ton dziennie. Nie jest rzeczą przypadku, że pierwsza cementownia na ziemiach polskich powstaje w Zagłębiu Dąbrowskim, jak również nie jest rzeczą przypadku, że po okresie kryzysu pierwszy dotychczas jedyny nowy piec został zbudowany w Grodźcu. Przyczyn należy się dopatrywać w bardzo korzystnym położeniu obu cementowni tak pod względem surowcowym, jak i energetycznym. Cementownie stoją w pobliżu własnych kopalni, posługując się miałem węglowym o większej zawartości popiołu, który jest najekonomiczniejszym źródłem kalorii dla wypału klinkru. Pokłady surowca wapiennego należą do układu triasowego z formacji wapienia falistego, muszlowego. Kamień wapienny nie posiada nadmiernej domieszki szkodliwego dolomitu, glina zaś posiada dużą zawartość tlenków żelaza i odpowiednią ilość krzemionki; dzięki temu, że oba surowce t. zn. kamień wapienny i glina występują w przerostach, nie ma trudności w mieszaniu obu surowców. Zapas surowca dla obu cementowni przy rocznej produkcji 500000 ton, oblicza się na sto lat.

Obydwie cementownie posiadają własną energię elektryczną, która to energia stanowi bardzo poważną pozycję w nowoczesnym systemie produkowania cementu, o czym świadczy cyfra z roku 1938, wykazująca zużycie 45 milionów kilowato-godzin przez obydwie cementownie.

Roczna produkcja "Grodźca 1" który jest największą cementownią w Polsce, wynosi 400 tysięcy ton, "Saturna" - 180 tysięcy ton, dając sumaryczną cyfrę rocznej produkcji Zagłębia, obliczoną na 580 tysięcy ton, co stanowi trzecią część ogólno-polskiego zapotrzebowania z roku 1938. Obie cementownie zdolne są do zamagazynowania około 150 tysięcy ton cementu. Ma to duże znaczenie ze względu na martwy sezon wysyłkowy w ciągu 3-ch do 4-ch miesięcy zimowych, a zwiększoną wysyłkę cementu latem, przekraczającą możliwości produkcyjne fabryk.

Jeżeli chodzi o udział cementowni Zagłębia w eksporcie zagranicznym, to w roku 1938 obie cementownie wysłały około 20 tysięcy ton cementu za granicę, co stanowi 4,3% ich produkcji. Tak niska cyfra eksportowa była podyktowana przede wszystkim zapotrzebowaniem cementu na rynku wewnętrznym, niskimi cenami uzyskiwanymi na rynkach zagranicznych, daleką drogą lądową, wysokimi frachtami morskimi (polskie linie żeglugowe są najdroższe). Eksport podyktowany jest tylko celem poprawy bilansu handlowego przez cementownie zrzeszone w biurze eksportowym, które zobowiązały się wywozić pewien procent za granicę.

Ujemną stroną rozmieszczenia cementowni w południowo-zachodnich województwach Polski jest transport gotowego produktu do odległych dzielnic Polski. Cement jest artykułem bardzo tanim objętościowo, cena za 100 kg. łącznie z opakowaniem wynosi zł 3,50 loco fabryka, dla dostaw rządowych zł 3,05. Przeciętna przewozu, przypadająca na każdą fabrykę, jest wysoka i dochodzi do 250 kilometrów, podnosząc koszt cementu o 30% w hurcie wg. obowiązującej taryfy z dnia 15.III.1926 r. Jest to więc bardzo poważne obciążenie ceny sprzedaży. Brak spławnej rzeki, choćby połączenia z Wisłą czy Wartą, stanowi tu dużą przeszkodę. W tym położeniu więc są cementownie Zagłębia Śląskiego, Dąbrowskiego i Krakowskiego. Cementownie wewnątrz kraju w Zdołbunowie, Wołkowysku, Rejowcu i Wejcherowie leżą znowu zdala od kopalń węgla, który stanowi 30 - 40% zużycia na wagon produkowanego cementu.

Przed Polską stoi bardzo poważne zagadnienie racjonalnego rozmieszczania przemysłu cementowego, ponieważ, ilość cementu przypadająca na głowę mieszkańca w Zagłębiu Dąbrowskim wynosi 120 kg. w całej Polsce 50 kg. (dla orientacji podaję, że średnia w Niemczech wynosi 170 kg.). Zagadnienie to posiada duże trudności, z jednej strony odpowiednia ilość i jakość surowca i miejscowe źródła energii cieplnej, z drugiej - poważna odległość od rynku zbytu produktu. Ze względu jednak na sprawę obronności kraju i wyrównanie współczynnika produkcji na głowę ludności, co w znacznej mierze przyczyni się do racjonalnego budownictwa na całym obszarze kraju, należałoby przystąpić jak najrychlej do budowy nowej cementowni w Centralnym Okręgu Przemysłowym.

”
— Inż. MIECZYSLAW ZARĘBSKI, dyr. Cementowni Zakładów Solvay, Grodziec k/Będzina

Zadania techniki cieplnej w budowie kotłów parowych

Organizacja zbytu, artykułów rolniczych i spółdzielczości w województwie kieleckim

Alfabetyczny spis wystawców

STOISKO NR NAZWA WYSTAWCY ADRES
40 Arct M. Zakłady Wydawnicze S. A. w Warszawie, Okręg Śląski w Katowicach Katowice, ul. Kościuszki 28
140 Banachiewicz J. inż. Wytwórnia Maszyn w Zawierciu S. A. Zawiercie, ul. Paderewskiego 32
109 Belgijska S. A. Południowo Polskich Hut Szklanych w Ząbkowicach i Szczakowie Ząbkowice i Szczakowa
52 Brózda Walenty "Kons. Rapid" Wytwórnia Aparatów do konserwowania owoców i artykułów gospodarstwa domowego Poznań, ul. Małeckiego 23 m. 3
57 Cech Stolarzy w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Piłsudskiego 16
193 Cech Ślusarzy, Kowali, Tokarzy, Pilnikarzy i Kotlarzy w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Piłsudskiego 16
184 Cech Zdunów w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Nowa 10
51 Centrala Handlowa Przemysłu Ludowego i Chałupniczego Sp. z o. o. w Kielcach Kielce, ul. Sienkiewicza 47.
93 Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności Hurtownia w Sosnowcu Sosnowiec, ul. 3 Maja 20
135 Czechowski H. Zakłady Przemysłowe w Sosnowcu Sosnowiec
73 Czechowski Władysław Skład Materiałów Piśmiennych, Ram i Tapet Sosnowiec, ul. 3 Maja 8
162 "Czeladź" Francuska S. A. Bezimiennych Kopalń Węgla Czeladź 2 kolonia Piaski
132 Dietel H. S. A. Przemysłu Włókienniczego w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Żeromskiego 1.
104 Elektrownia Okręgowa w Zagłębiu Dąbrowskim Będzin, ul. Małobądzka 193-149.
106 "Elektryczność" T-wa Akc. Zakłady Elektrochemiczne w Ząbkowicach Ząbkowice
139 Erbe Ernest Fabryka Łączników i Wyrobów Lano-Kutych S. A. w Zawierciu Zawiercie, ul. Pierackiego 2
173a "Expres Zagłębia" Dziennik Sosnowiec, ul. Teatralna 1a.
118 Fabryka Szkła, dawna S. Reich S. A. w Zawierciu Zawiercie
82 Florek Andrzej i S-ka, Polski Samodział Zdobniczy Piotrków Trybunalski, ul. Krakowska 20
124 Aulich B. Wyrób Krawatów i Spinek Zawiercie, ul. Piaskowa 28
186 Grenda Jan Warsztaty Mechaniczne i Miedziano-Kotlarskię Sosnowiec, ul. Grabowa 9
102 "Gródków" Klinkiernia Będzińskiego Powiatowego Związku Samorządowego Gródków, gm. Łagisza, p-ta Będzin
156 Gwarectwo "Hrabia Renard" w Sosnowcu Sosnowiec
38 Hartman Oskar Wytwórnia Szmerglowych Osełek Będzin, ul. Sielecka 55
88 Herllich Bolesław Aparaty do włosów Katowice, ul. Teatralna 12
188 Hesse Adam Przedsiębiorstwo Robót Blacharsko-Dekarskich Sosnowiec, ul. Orla 11
196 Hlawski Józef Materiały Piśmienne, Kolektura Loterii Klasowej, Dzienniki i Czasopisma, Ogłoszenia w Sosnowcu Sosnowiec, ul. 3 Maja 23
156 "Huta Bankowa" Zakłady Hutnicze T-wo Akcyjne w Dąbrowie Górniczej Dąbrowa Górnicza, ul. Sobieskiego 18
114 "Huta Ludwików" S. A. w Kielcach Kielce
76 "Hydro-Termo" Zakłady Przemysłowo-Handlowe Stempkowski Andrzej Sosnowiec, ul. Swobodna 12
48 Izba Rolnicza w Kielcach. Kielce
17 Izba Przemysłowo-Handlowa w Sosnowcu Sosnowiec
190 Jędrysik Emanuel Fabryka Kafli "Wancerzów", Fabryka Wózków i Samochodzików Dziecięcych "Torpedo" Wancerzów, poczta Mstów
112 "Karpaty" Sprzedaż Produktów Naftowych, Oddział w Dąbrowie Górniczej Dąbrowa Górnicza, ul. Sienkiewicza 3
77 Kinderman Edward Wyroby Metalowe Częstochowa, Aleja Wolności 12
85 Klimkiewicz Franciszek "Lactolin" Skład Apteczny w Częstochowie Częstochowa, Al. Wolności 44
110 Kowalczyk Stefan Odlewnia Żeliwa Sosnowiec, ul. Floriańska 42
11 "Kurier Zachodni", Dziennik, Sosnowiec Sosnowiec, ul. Piłsudskiego
6 Kwaśniok Alojzy "Alka" Wytwórnia Soków Owocowych, Karmelów i Musztardy Katowice, ul. Kozielska 79
99 Unierzyski Stefan Wojkowice Komorne Wojkowice Komorne
96 Łuczywo Stefan Skład Futer i Pracownia Kuśnierska Sosnowiec, ul. Piłsudskiego 8
3 Małopolski Związek Mleczarski, Oddział w Sosnowcu Sosnowiec
101 "Merkury" Biuro Techniczno-Handlowe w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Pierackiego 4
109 "Mikavit" Zakłady S-ka z o. o. w Radomiu Radom, ul. Limanowskiego 9
163 Modrzejów-Hantke Zjednoczone Zakłady Górniczo-Hutnicze S. A. w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Francuska 12
129 Myszkowska Fabryka Sztucznego Jedwabiu S. A. Myszków
169 "Olkusz" Fabryka Naczyń Emaliowanych S. A. w Olkuszu Olkusz
84 "Pani" Wytwórnia Kapeluszy Damskich A. Wiżeniówna Sosnowiec, ul. Piłsudskiego 14a
114 Państwowa Wytwórnia Prochu w Pionkach. Pionki
143 "Perun" Francuskie Towarzystwo Akcyjne Dąbrówka Mała, ul. Grażyńskiego 28
172 Poczta i Telegraf, Dyrekcja Okręgowa w Krakowie Kraków
191 "Polfamin" Fabryka Farb Mineralnych w Wołowie Wołów, poczta Stąporków
108 "Radocha" S. A. Fabryk Chemicznych w Sosnowcu Sosnowiec, Kolonia Radocha
192 "Rzemiosło" Spółdzielnia Wytwórcza Rzemieślnicza z o. o. w Radomiu Radom, ul. Traugutta 29a
174 "Saturn" T-wo Górniczo-Przemysłowe S. A. w Sosnowcu Sosnowiec, Kol. Saturn
132 Schon C. G. S. A. Przemysłu Włókienniczego w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Chemiczna
29 Składnica Harcerska; Namioty, mundury, ekwipunek polowy, odzież zawodowa Sosnowiec, ul. Warszawska 1
24 Śliwa Stanisław (Dział Spożywczy) Sosnowiec, Rudna 15a
182 Solvay Zakłady w Polsce z o. o. Kopalnie i Cementownie "Grodziec" Grodziec k/ Będzina
22 Sołtysik Stanisław Wyroby Betonowe Wojkowice Komorne, ul. Cmentarna 18
168 Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza T-wo Akc. w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Nowopogońska 1
151 Sosnowieckie T-wo Kopalń i Zakładów Hutniczych S. A. Sosnowiec, ul. 3 Maja 27
89 "Spójnia" Strzemieszyckie Zakłady Szczotkarskie K. Michalski i S-ka Strzemieszyce, ul. Stacyjna 75
191 Spółdzielnia Szewców "Opatrzność" w Wolbromiu Wolbrom, ul. Krakowska 20
3 Spółdzielnia Ziemiańska z o. o. dla zbytu mleka w Sosnowcu Sosnowiec
60 Spółdzielnia Zjednoczonych Stolarzy w Sosnowcu Sosnowiec, Piłsudskiego 17
127 "Stara Sosnowiczanka" Fabryka Pończoch Jana Gaika Sosnowiec, ul. Warszawska 8
139 Steinhagen Saenger Fabryka Papieru i Celulozy S. A. w Myszkowie. Myszków
124 "Stradom" Częstochowskie Zakłady Wyrobów Włókienniczych S. A. w Częstochowie (Zarząd), Warszawa, pl. Napoleona 9
5 Szczeciński Zdzisław Ogrodnictwo ?
86 Szczerbowski R. Nowości i Wynalazki Gospodarcze Biała k. Bielska, Komorowiec 355
76 Szczurek Jan, Wyroby Metalowe Poznań, ul. Kopczyńskiego 69
130 Szencer August, Myszkowska Przędzalnia S. A. Warszawa, ul. Trębacka 4
78 Taran Zakład Druciany w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Będzińska
81 Tomczyk J. Wytwórnia Mebli Sosnowiec, ul. Pierackiego 1
168a "Torpeda" Dziennik Sosnowiec, ul. Sobieskiego 42a
156 Towarzystwo Akcyjne Przemysłu Metalurgicznego w Polsce Francuska S. A. Radomsko
123 Towarzystwo Eksploatacyjne dla Przemysłu Trykotażowego Sp. z o. o. Sosnowiec, ul. Żeromskiego 1
132 T-owo Przemysłu Włókienniczego Societe Anonyme de L'Industrie Textile Częstochowa, ul. l-go Maja 19
48 T-owo Stałej Wystawy Wyrobów Szkolnych w Sosnowcu Sosnowiec, ul. Warszawska 6
24 Tramwaje Elektryczne w Zagłębiu Dąbrowskim S. A. Katowice, pl. Wolności
191a Trąmpczyńska Józefa, Pracownia Firanek i Kapeluszy Choszczówka k/Warszawy
8 Trąmpczyński Przemysław, Wytwórnia Preparatów i Przetworów Soji i Zielarnia Choszczówka k/Warszawy
90 Trzaska, Evert i Michalski S. A. w Warszawie, oddział w Katowicach Katowice, ul. Mikołowska 15
20 Ubezpieczalnia Społeczna w Sosnowcu Sosnowiec
132 "Union Textile" S-ka Akc. Przędzalnia Wełny Czesankowej w Częstochowie Częstochowa, ul. Narutowicza 80
180 "Wiek" S. A. Przemysłu Cementowego w Ogrodzieńcu Ogrodzieniec k/Zawiercia
27-28 Wilczyński Stefan Wytwórnia Win i Miodów Dąbrowa Górnicza, ul. 3-go Maja 14
87 Witwicki Stefan, Zakład Mechaniczno-Stolarsko-Ciesielski Czeladź, Wjazdowa 6.
115 Wolbrom S. A. Fabryka Wyrobów Gumowych Wolbrom
- Wrzesiński Józef, Artyści Malarze Zagłębia Dąbrowskiego Sosnowiec, ul Czysta 7
178 "Wysoka" Fabryka Portland Cementu Sp. Akc. w Wysokiej Wysoka k/ Zawiercia
6 Zarząd Miejski miasta Będzina Będzin
12 Zarząd Miejski miasta Częstochowy Częstochowa
9 Zarząd Miejski miasta Dąbrowy Górniczej Dąbrowa Górnicza
2 Zarząd Miejski miasta Sosnowca Sosnowiec
43 Żeńska Szkoła Rzemiosł i Gimnazjum Krawieckie im. ks. kan. Fr. Raczyńskiego Sosnowiec, ul. Kaliska 58

Ogłoszenia

Wybrane reklamy zamieszczone w katalogu:

Spis reklam zamieszczonych w katalogu:

  • Huta Bankowa
  • Towarzystwo Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza
  • Gwarectwo "Hrabia Renard"
  • Towarzystwo Bezimienne Kopalń Węgla "Czeladź"
  • Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich
  • Zakłady "Solvay"
  • Towarzystwo Francusko - Włoskie Dąbrowskich Kopalń Węgla
  • Kopalnia "Kazimierz-Juliusz"
  • Modrzejów - B. Hantke Zjednoczone Zakłady Górniczo - Hutnicze
  • Fabryka Wyrobów Gumowych S. A. w Wolbromiu
  • Wytwórnia Maszyn Inż. I. Banachiewicz i S-ka w Zawierciu
  • Spółka Akcyjna Fabryk Chemicznych "Radocha" w Sosnowcu
  • Zakłady Elektromechaniczne w Ząbkowicach
  • "Union Textile" S. A. w Częstochowie
  • Towarzystwo Akcyjne Przemysłu Włóknistego w Częstochowie
  • Zakłady Przemysłu Włókienniczego C. G. Schon S. A. w Sosnowcu
  • H. Dietel Spółka Akcyjna Przemysłu Włókienniczego w Sosnowcu
  • Państwowa Wytwórnia Prochu Pionki
  • Sosnowiecka Kotlarnia Wyrobów Miedzianych i Metalowych Ludwik Piątkowski
  • Elektrownia Okręgowa w Zagłębiu Dąbrowskim
  • Tramwaje elektryczne w Zagłębiu Dąbrowskim S. A.
  • Częstochowskie Zakłady Wyrobów Włókienniczych "Stradom"
  • Cementy Portlandzkie "Wysoka"
  • Spółka Akcyjna Browaru w Częstochowie (dawniej K. Szwede)
  • Papier Józef Hlawski / Losy St. Hlawska
  • Spółka Akcyjna Przemysłu Cementowego "Wiek" w Zawierciu
  • Kieleckie Warsztaty Marmurowe St. Kita
  • Fabryka Łańcuchów, Młotownia i Warsztaty Mechaniczne Fr. Kapuścik Jr w Będzinie
  • Maciejewski i Makowski (dawniej Cemus i S-ka) w Sosnowcu
  • Komunalna Kasa Oszczędności Miasta Sosnowca
  • Huta Ludwików S. A. Kielce
  • Spółka Akcyjna "Perun"
  • Fabryka Pończoch "Stara Sosnowiczanka" Jana Gaika w Sosnowcu
  • Przedsiębiorstwo Robót Blacharsko-Dekarskich Adam Hesse w Sosnowcu
  • Sosnowiecki Zakład Pilnikarski Edward Stacherski
  • Wytwórnia Wyrobów Drucianych "Koliber" w sosnowcu
  • Biuro Sprzedaży Polskich Walcowni Rur
  • Towarzystwo Akcyjne Przemysłu Metalurgicznego "Metal" w Radomsku
  • Laboratorium Kosmetyczne Fr. Klimkiewicz w Częstochowie
  • Szkółki Drzew i Krzewów Owocowych M. B. Hoffmana w Częstochowie
  • Hurtownia Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności w Sosnowcu
  • Firma Br. Garliński z Sosnowca
  • Magazyn Galanteryjny P. Kucharski z Sosnowca
  • Hurtownia Apteczna i Drogeryjna M. Jagiełłowicz i S-ka w Sosnowcu
  • Klinkiernia "Gródków"
  • Restauracja "Savoy"
  • Nowoczesna Wytwórnia Tlenu i Gazów Przemysłowych Józef Włodarski w Częstochowie
  • Zakłady Przemysłowe Odlewnia Żelaza i Emaliernia "Kamienna - Jan Witwicki" w Skarżysku Kamiennej
  • Poznański Magazyn Odzieży Michał Malewski w Sosnowcu
  • Fabryka Radocha (kwas cytrynowy)
  • Skład materiałów Piśmiennych i in. Władysław Czechowski
  • Przedsiębiorstwo Przewozowe "Wygoda" K. Strzelecki i S-ka
  • Skład Broni i Amunicji J. Krawczyk w Sosnowcu
  • Fabryka wózków dziecięcych, mebli żel., rowerów i łyżew w Częstochowie
  • Zakład Malarsko-Dekoracyjny Feliks Zabłocki z Sosnowca
  • Fabryka Naczyń Emaliowanych w Olkuszu
  • Wytwórnia Maszyn i Konstrukcji Żelaznych Karol Nowakowski w Sosnowcu
  • Zakłady Przemysłowo-Handlowe "Hydro-Termo" wł. Andrzej Stemplowski w Sosnowcu
  • Fabryka Rur Ciągnionych i Zakłady Przemysłowo-Handlowe "Metalsprzęt" w Sosnowcu
  • Belgijskie Towarzystwo Akcyjne Myszkowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu Soie Artificielle S. A.
  • Sosnowieckie Zakłady Graficzne
  • Reklama wycieczek po regionie Zagłębia Dąbrowskiego organizowanych przez Biuro Wystawy
  • Gospoda Wystawowa/Piwo Tychy
  • Polskie Zakłady Babcock-Zieleniewski (dawniej Fitzner i Gamper) w Sosnowcu
Źródło: „https://wikizaglebie.pl/index.php?title=Katalog_Wystawy_Polskiego_Przemysłu,_Handlu_i_Rzemiosła_Zagłębia_Dąbrowskiego_w_Sosnowcu_3-14_czerwca_1939_r.&oldid=62885”