Korzeniec: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
(Korekta.)
 
(Nie pokazano 21 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 3: Linia 3:
|tytuł            = '''Korzeniec'''
|tytuł            = '''Korzeniec'''
|autor            = [[Zbigniew Białas]]
|autor            = [[Zbigniew Białas]]
|liczba stron    =  
|liczba stron    = 384
|format          =  
|format          =  
|rok wydania      = [[2011]]  
|rok wydania      = [[2011]]  
|miejsce wydania  = Warszawa
|miejsce wydania  = Warszawa
|wydawca          =  
|wydawca          = MG
|www              =  
|www              =  
}}   
}}   
== Informacje: ==
'''Korzeniec''' – powieść historyczno-obyczajowa [[Zbigniew Białas|Zbigniewa Białasa]], wydana w [[2011]] roku przez warszawskie Wydawnictwo MG<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.wydawnictwomg.pl/korzeniec/|tytuł=Korzeniec|opublikowany=http://www.wydawnictwomg.pl/|data dostępu=2014-03-26}}</ref>. Kontynuacją ''Korzeńca'' jest ''Puder i pył''.
 
==Informacje==
'''Autor: [[Zbigniew Białas]]'''
'''Autor: [[Zbigniew Białas]]'''


Linia 21: Linia 23:
Ilość stron: 384
Ilość stron: 384


== Czas i miejsce akcji: ==
==Czas i miejsce akcji==
28 czerwca 1913 – 28 czerwca 1914, [[Sosnowiec]], gubernia piotrkowska, Królestwo Polskie.
Czas akcji: 28 czerwca 1913 – 28 czerwca 1914<br>
Miejsce akcji: [[Sosnowiec]] (w: [[Powiat będziński]], [[Gubernia Piotrkowska|Gubernia piotrkowska]], Królestwo Polskie pod zaborem rosyjskim).
 
==Główni bohaterowie==
*'''Walerian Monsiorski''' – redaktor naczelny gazety: [[Iskra]]
''[http://wikizaglebie.pl/wiki/Wiktor_Monsiorski Zobacz biogram: Wiktor Monsiniorski]''
*'''Alojzy Korzeniec''' – przedsiębiorca, właściciel firmy kafelkarskiej w Sosnowcu (wówczas Sosnowicach)
*'''Jadwiga Korzeniec''' (de domo Zimorodzic) – żona Alojzego Korzeńca
*'''Tadeusz Meyerhold'''
*'''Andrzej Neumann'''
*'''Emanuel Appel'''
*'''Antonina Zimorodzic''' - matka Jadwigi Korzeniec
*'''Panna Izabela'''
*'''mieszkańcy Sosnowca i okolic''', wśród nich młodziutki [[Jan Kiepura]]
 
==Spis treści==
'''Część pierwsza: 28-30 czerwca 1913'''
 
strona 05 • A
 
strona 31 • "Iskra"
 
strona 48 • Klandestyn
 
strona 63 • Świniogród
 
strona 89 • Trójkąt Trzech Cesarzy
 
strona 109 • Abisynia
 
'''Część druga: 20-30 września 1913'''
 
strona 119 • Detektyw Monsiniorski
 
strona 157 • Fińska bona
 
strona 174 • Zęby pana Emanuela
 
strona 202 • Voco vivos, plango sepultos
 
strona 222 • B
 
strona 240 • Krzyk pawia
 
'''Część trzecia: 29 grudnia 1913'''
 
strona 247 • Druga śmierć świń
 
'''Część czwarta: 26-28 czerwca 1914'''
 
strona 301 • Karteczki
 
strona 325 • Co to za zabawa?
 
strona 362 • C
 
==Opis==
Główny wątek powieści stanowi dochodzenie w sprawie tajemniczego morderstwa jednego z mieszkańców [[Sosnowiec|Sosnowca]]. Prowadzi je redaktor sosnowieckiej [[Iskra|Iskry]] Walerian Monsiniorski. Wraz z nim czytelnik poznaje zakątki i historię młodego, przemysłowego miasta i jego, tworzących wielokulturową mieszankę, mieszkańców.
 
==Recepcja==
''Całość jest lekko i przystępnie napisana, co stanowi miłą odmianę w dobie awangardowych, nie zawsze udanych eksperymentów [...]. Dodatkowym smaczkiem są rozrzucone w tekście aluzje popkulturowe [...], jak również celne i ironiczne poczucie humoru autora.''<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.miastoslow.pl/wordpress/?p=3444|tytuł=Recenzja – "Korzeniec" Zbigniew Białas|opublikowany=http://www.miastoslow.pl/wordpress/|data dostępu=2014-03-27}}</ref><br>
Michał Pawełczyk, Miasto Słów
 
==Nagrody i wyróżnienia==
Powieść została nagrodzona m.in. Nagroda Artystyczną Miasta Sosnowiec<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.sosnowiec.pl/aktualnosci/id,5697,nagrody_artystyczne_przyznane.html|tytuł=Nagrody Artystyczne przyznane|opublikowany=http://www.sosnowiec.pl/|data dostępu=2014-03-26}}</ref> i Zagłębiowską Nagrodą "Humanitas"<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.humanitas.edu.pl/nagrody/Strony/Nagroda-humanitas.aspx|tytuł=Nagroda Humanitas|opublikowany=http://www.humanitas.edu.pl/Strony/index.aspx|data dostępu=2014-03-26}}</ref>, a w plebiscytach portalu internetowego granice.pl został wybrana "Najlepszą książką na jesień" i "Najlepszą Książką Roku 2011"<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.ksiazkiroku.pl/2011/|tytuł=Najlepsza Książka Roku 2011|opublikowany=|data dostępu=2014-03-31}}</ref>.
 
==Tło historyczne powieści==
[[Plik:Pocztowka sosnowiec 0004.jpg|thumb|150px|right|Widokówka z pozdrowieniami z Sosnowca]]
Najludniejsze miasto Zagłębia: [[Sosnowiec]] prawa miejskie uzyskał zaledwie 11 lat przed wydarzeniami opisanymi w książce. Niemniej stanowił wówczas już kilkudziesięciotysięczną wieś z wieloma fabrykami i kopalniami, a brak praw miejskich był związanymi z opieszałością władz carskich.
 
Rozwój Sosnowca oraz pozostałych miast [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]] powiązany był z wydobywaniem węgla i przemysłem hutniczym. Do Sosnowca, [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowy]], [[Będzin|Będzina]], [[Czeladź|Czeladzi]] i [[Zawiercie|Zawiercia]] przybywają wówczas niezliczone masy ludzi z całej Kongresówki w poszukiwaniu lepszego bytu.<br>
 
[[Plik:Pocztowka sosnowiec ulica modrzejowska 0003.jpg|thumb|150px|right|Widokówka przedstawiająca ulicę Modrzejowską w Sosnowcu]]
Obszar ten, w przededniu I wojny światowej, już od prawie stu lat znajdował się pod zaborem rosyjskim i od czasu upadku Napoleona w 1815 roku wchodził w skład Królestwa Polskiego (potocznie nazywanego Kongresówką) w województwie krakowskim, później guberni krakowskiej. Gubernia ta podlegała dalszym przekształceniom władz carskich, tak iż z momentem wybuchu [[Powstanie Styczniowe w Zagłębiu Dąbrowskim|powstania styczniowego]] znajdował się już w guberni radomskiej. Do historii przeszła wówczas [[Bitwa o Sosnowiec|bitwa o Sosnowiec]], a ściślej o obecny [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworzec główny]], w pobliżu którego, 50 lat później, ma miejsce jedno z pierwszych kluczowych wydarzeń powieści.
 
[[Plik:Mapa Powiatu będzińskiego 1867 - 1914.JPG|thumb|150px|right|Mapa powiatu będzińskiego w guberni piotrkowskiej z lat 1867-1914]]
Po upadku powstania miasta Zagłębia, aż do wybuchu I wojny światowej, wchodziły w skład [[Gubernia Piotrkowska|guberni piotrkowskiej]], na której terenie dzieje się akcja powieści, nie tylko w Sosnowcu, ale też w [[Siewierz|Siewierzu]]. Niektóre epizody mają miejsce w Mysłowicach; bowiem Sosnowiec, jak i inne miasta [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]], od Górnego Śląska, będącego wówczas pod pruskim panowaniem, oddziela tylko rzeka.
[[Plik:Pocztowka sosnowiec trojkat trzech cesarzy 0001.jpg|thumb|150px|left|Widokówka przedstawiająca Trójkąt Trzech Cesarzy na granicy miast: Sosnowca, Jaworzna i Mysłowic]]
To właśnie na styku tych dwóch miast oraz Jaworzna, położonego w Galicji pod zaborem austriackim, znajdował się tzw. [[Trójkąt Trzech Cesarzy|Trójkąt trzech cesarzy]]. Wzdłuż rzek, które oddzielają wymienione miasta, biegły bulwary, które były miejscem spacerów i wycieczek okolicznych mieszkańców i niejednokrotnie występują na łamach książki jako sceneria wydarzeń. Bez zezwolenia poruszać się można było tylko po jednej stronie rzeki, bowiem na mostach ustanowione były patrole graniczne i służby celne. Aby w pełni zrozumieć sytuację jaka wówczas panowała w Sosnowcu trzeba pamiętać, iż niespełna 10 lat przed wydarzeniami z książki mają tu miejsce wystąpienia [[Rewolucja 1905 w Zagłębiu Dąbrowskim|rewolucji 1905 roku]]. Policja carska inwigiluje wielu tutejszych mieszkańców, a działania rosyjskich "służb bezpieczeństwa" odcisną swe piętno na bohaterach książki. Toczy się również gra pomiędzy służbami wywiadowczymi państw zaborczych. Kwitnie szmuglerstwo, a towary przerzucane są przez granicę we wszystkie trzy kierunki: Zagłębie, Galicję i Górny Śląsk.
 
==Adaptacja teatralna==
[[Plik:Ulotka Korzeniec.jpg|thumb|Ulotka Teatru Zagłębia]]
Na podstawie powieści została przygotowana adaptacja teatralna przez [[Teatr Zagłębia]]. Premiera miała miejsce [[26 maja]] [[2012]] roku<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.teatrzaglebia.pl/spektakle/korzeniec/|tytuł=Korzeniec|opublikowany=http://www.teatrzaglebia.pl/|data dostępu=2014-03-26}}</ref>.
 
Reżyseria i scenografia: Remigiusz Brzyk<br>
Adaptacja i dramaturgia: Tomasz Śpiewak<br>
Muzyka: Jacek Grudzień<br>
W premierowej wersji wystąpili:
*Grzegorz Kwas (Alojzy Korzeniec, Walerian)
*Maria Bieńkowska (Jadwiga)
*Agnieszka Okońska (Emma)
*Edyta Ostojak (Ester)
*Wojciech Leśniak (Kerszenblat, Ociepa, Rzeźnik)
*Agnieszka Bieńkowska (Matka)
*Ewa Kopczyńska (Izabela, Pani Doktor)
*Michał Bałaga (Andrzej, Celnik Wilhelm)
*Aleksander Blitek (Sosnowiczanin 1)
*Tomasz Muszyński (Sosnowiczanin 2, Klaja)
*Jarosław Tyran ([[Jan Kiepura|Kiepura]], Ojciec, Policjant)
*Piotr Bułka (Czeladnik Kogut, Lubelski)
*Przemysław Kania (Meyerhold, Celnik Franz)
*Krzysztof Korzeniowski (Emanuel, Celnik Mikołaj)
 
==Odbiór spektaklu==
[...do rozbudowy]
 
==Spektakl telewizyjny==
Wersję telewizyjną na potrzeby Teatru Telewizji zrealizował Remigiusz Brzyk oraz Marcin Koszałka. Premiera telewizyjna odbył się 1 kwietnia 2014 na TVP Kultura<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.twojezaglebie.pl/sosnowcze-kocham-cie-wielka-premiera-teatru-telewizji-korzeniec-w-tvp-kultura-wideozdjecia/|tytuł=Sosnowcze, kocham cię. Wielka premiera Teatru Telewizji - Korzeniec w TVP Kultura|opublikowany=http://www.twojezaglebie.pl|data dostępu=2014-03-31}}</ref>.


== Opis: ==
==Zobacz też==
Korzeniec - powieść historyczno-obyczajowa.
*[[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim]]
*[[Szwarcownicy]]
*[[Galar]]


== Spis treści: ==
==Linki zewnętrzne==
strona 07 •
Książka:<br>
*[http://www.youtube.com/watch?v=RFfGsRa5ABw Krótka relacja ze spotkania promocyjnego z autorem na stronie serwisu youtube.pl]
*[http://sosnart.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=106:sosnowiec-wedug-korzeca&catid=5:wydarzenia&Itemid=10 Sosnowiec według "Korzeńca", artykuł Anny Urgacz]
Spektakl:<br>
*[http://www.teatrzaglebia.pl/spektakle/korzeniec/ Zobacz obsadę i przyznane nagrody spektaklowi na stronie Teatru Zagłębia]
*[https://www.youtube.com/watch?v=4cgu8O4rZ4M Zwiastun spektaklu na stronie youtube.com]
*[http://ninateka.pl/film/wszystko-o-kulturze-18-06-2012-35 Relacja ze spektaklu w programie Wszystko o kulturze]


strona 11 •
== Przypisy ==


strona 16 •
<references/>


strona 29 •


[[Kategoria:Biblioteka Zagłębiaka|Korzeniec]]
[[Kategoria:Biblioteka Zagłębiaka|Korzeniec]]

Aktualna wersja na dzień 06:59, 1 wrz 2015

Biblioteka Zagłębiaka
Korzeniec.JPG
Tytuł Korzeniec
Rok wydania 2011
Miejsce wydania Warszawa
Wydawca MG
Liczba stron 384
Autor
Autor Zbigniew Białas

Korzeniec – powieść historyczno-obyczajowa Zbigniewa Białasa, wydana w 2011 roku przez warszawskie Wydawnictwo MG[1]. Kontynuacją Korzeńca jest Puder i pył.

Informacje

Autor: Zbigniew Białas

Wydawca: MG

ISBN 978-83-7779-006-9

Miejsce i rok wydania: Warszawa, 2011

Ilość stron: 384

Czas i miejsce akcji

Czas akcji: 28 czerwca 1913 – 28 czerwca 1914
Miejsce akcji: Sosnowiec (w: Powiat będziński, Gubernia piotrkowska, Królestwo Polskie pod zaborem rosyjskim).

Główni bohaterowie

  • Walerian Monsiorski – redaktor naczelny gazety: Iskra

Zobacz biogram: Wiktor Monsiniorski

  • Alojzy Korzeniec – przedsiębiorca, właściciel firmy kafelkarskiej w Sosnowcu (wówczas Sosnowicach)
  • Jadwiga Korzeniec (de domo Zimorodzic) – żona Alojzego Korzeńca
  • Tadeusz Meyerhold
  • Andrzej Neumann
  • Emanuel Appel
  • Antonina Zimorodzic - matka Jadwigi Korzeniec
  • Panna Izabela
  • mieszkańcy Sosnowca i okolic, wśród nich młodziutki Jan Kiepura

Spis treści

Część pierwsza: 28-30 czerwca 1913

strona 05 • A

strona 31 • "Iskra"

strona 48 • Klandestyn

strona 63 • Świniogród

strona 89 • Trójkąt Trzech Cesarzy

strona 109 • Abisynia

Część druga: 20-30 września 1913

strona 119 • Detektyw Monsiniorski

strona 157 • Fińska bona

strona 174 • Zęby pana Emanuela

strona 202 • Voco vivos, plango sepultos

strona 222 • B

strona 240 • Krzyk pawia

Część trzecia: 29 grudnia 1913

strona 247 • Druga śmierć świń

Część czwarta: 26-28 czerwca 1914

strona 301 • Karteczki

strona 325 • Co to za zabawa?

strona 362 • C

Opis

Główny wątek powieści stanowi dochodzenie w sprawie tajemniczego morderstwa jednego z mieszkańców Sosnowca. Prowadzi je redaktor sosnowieckiej Iskry Walerian Monsiniorski. Wraz z nim czytelnik poznaje zakątki i historię młodego, przemysłowego miasta i jego, tworzących wielokulturową mieszankę, mieszkańców.

Recepcja

Całość jest lekko i przystępnie napisana, co stanowi miłą odmianę w dobie awangardowych, nie zawsze udanych eksperymentów [...]. Dodatkowym smaczkiem są rozrzucone w tekście aluzje popkulturowe [...], jak również celne i ironiczne poczucie humoru autora.[2]
Michał Pawełczyk, Miasto Słów

Nagrody i wyróżnienia

Powieść została nagrodzona m.in. Nagroda Artystyczną Miasta Sosnowiec[3] i Zagłębiowską Nagrodą "Humanitas"[4], a w plebiscytach portalu internetowego granice.pl został wybrana "Najlepszą książką na jesień" i "Najlepszą Książką Roku 2011"[5].

Tło historyczne powieści

Widokówka z pozdrowieniami z Sosnowca

Najludniejsze miasto Zagłębia: Sosnowiec prawa miejskie uzyskał zaledwie 11 lat przed wydarzeniami opisanymi w książce. Niemniej stanowił wówczas już kilkudziesięciotysięczną wieś z wieloma fabrykami i kopalniami, a brak praw miejskich był związanymi z opieszałością władz carskich.

Rozwój Sosnowca oraz pozostałych miast Zagłębia Dąbrowskiego powiązany był z wydobywaniem węgla i przemysłem hutniczym. Do Sosnowca, Dąbrowy, Będzina, Czeladzi i Zawiercia przybywają wówczas niezliczone masy ludzi z całej Kongresówki w poszukiwaniu lepszego bytu.

Widokówka przedstawiająca ulicę Modrzejowską w Sosnowcu

Obszar ten, w przededniu I wojny światowej, już od prawie stu lat znajdował się pod zaborem rosyjskim i od czasu upadku Napoleona w 1815 roku wchodził w skład Królestwa Polskiego (potocznie nazywanego Kongresówką) w województwie krakowskim, później guberni krakowskiej. Gubernia ta podlegała dalszym przekształceniom władz carskich, tak iż z momentem wybuchu powstania styczniowego znajdował się już w guberni radomskiej. Do historii przeszła wówczas bitwa o Sosnowiec, a ściślej o obecny dworzec główny, w pobliżu którego, 50 lat później, ma miejsce jedno z pierwszych kluczowych wydarzeń powieści.

Mapa powiatu będzińskiego w guberni piotrkowskiej z lat 1867-1914

Po upadku powstania miasta Zagłębia, aż do wybuchu I wojny światowej, wchodziły w skład guberni piotrkowskiej, na której terenie dzieje się akcja powieści, nie tylko w Sosnowcu, ale też w Siewierzu. Niektóre epizody mają miejsce w Mysłowicach; bowiem Sosnowiec, jak i inne miasta Zagłębia Dąbrowskiego, od Górnego Śląska, będącego wówczas pod pruskim panowaniem, oddziela tylko rzeka.

Widokówka przedstawiająca Trójkąt Trzech Cesarzy na granicy miast: Sosnowca, Jaworzna i Mysłowic

To właśnie na styku tych dwóch miast oraz Jaworzna, położonego w Galicji pod zaborem austriackim, znajdował się tzw. Trójkąt trzech cesarzy. Wzdłuż rzek, które oddzielają wymienione miasta, biegły bulwary, które były miejscem spacerów i wycieczek okolicznych mieszkańców i niejednokrotnie występują na łamach książki jako sceneria wydarzeń. Bez zezwolenia poruszać się można było tylko po jednej stronie rzeki, bowiem na mostach ustanowione były patrole graniczne i służby celne. Aby w pełni zrozumieć sytuację jaka wówczas panowała w Sosnowcu trzeba pamiętać, iż niespełna 10 lat przed wydarzeniami z książki mają tu miejsce wystąpienia rewolucji 1905 roku. Policja carska inwigiluje wielu tutejszych mieszkańców, a działania rosyjskich "służb bezpieczeństwa" odcisną swe piętno na bohaterach książki. Toczy się również gra pomiędzy służbami wywiadowczymi państw zaborczych. Kwitnie szmuglerstwo, a towary przerzucane są przez granicę we wszystkie trzy kierunki: Zagłębie, Galicję i Górny Śląsk.

Adaptacja teatralna

Ulotka Teatru Zagłębia

Na podstawie powieści została przygotowana adaptacja teatralna przez Teatr Zagłębia. Premiera miała miejsce 26 maja 2012 roku[6].

Reżyseria i scenografia: Remigiusz Brzyk
Adaptacja i dramaturgia: Tomasz Śpiewak
Muzyka: Jacek Grudzień
W premierowej wersji wystąpili:

  • Grzegorz Kwas (Alojzy Korzeniec, Walerian)
  • Maria Bieńkowska (Jadwiga)
  • Agnieszka Okońska (Emma)
  • Edyta Ostojak (Ester)
  • Wojciech Leśniak (Kerszenblat, Ociepa, Rzeźnik)
  • Agnieszka Bieńkowska (Matka)
  • Ewa Kopczyńska (Izabela, Pani Doktor)
  • Michał Bałaga (Andrzej, Celnik Wilhelm)
  • Aleksander Blitek (Sosnowiczanin 1)
  • Tomasz Muszyński (Sosnowiczanin 2, Klaja)
  • Jarosław Tyran (Kiepura, Ojciec, Policjant)
  • Piotr Bułka (Czeladnik Kogut, Lubelski)
  • Przemysław Kania (Meyerhold, Celnik Franz)
  • Krzysztof Korzeniowski (Emanuel, Celnik Mikołaj)

Odbiór spektaklu

[...do rozbudowy]

Spektakl telewizyjny

Wersję telewizyjną na potrzeby Teatru Telewizji zrealizował Remigiusz Brzyk oraz Marcin Koszałka. Premiera telewizyjna odbył się 1 kwietnia 2014 na TVP Kultura[7].

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Książka:

Spektakl:

Przypisy

  1. ↑ Korzeniec. http://www.wydawnictwomg.pl/.+[dostęp 2014-03-26].
  2. ↑ Recenzja – "Korzeniec" Zbigniew Białas. http://www.miastoslow.pl/wordpress/.+[dostęp 2014-03-27].
  3. ↑ Nagrody Artystyczne przyznane. http://www.sosnowiec.pl/.+[dostęp 2014-03-26].
  4. ↑ Nagroda Humanitas. http://www.humanitas.edu.pl/Strony/index.aspx.+[dostęp 2014-03-26].
  5. ↑ Najlepsza Książka Roku 2011. [dostęp 2014-03-31].
  6. ↑ Korzeniec. http://www.teatrzaglebia.pl/.+[dostęp 2014-03-26].
  7. ↑ Sosnowcze, kocham cię. Wielka premiera Teatru Telewizji - Korzeniec w TVP Kultura. http://www.twojezaglebie.pl.+[dostęp 2014-03-31].
Źródło: „https://wikizaglebie.pl/index.php?title=Korzeniec&oldid=68681”