Zawiercie: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
(→Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne: dodano kapliczkę MB Prządki) |
||
| (Nie pokazano 44 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
| rodzaj_gminy = miejska | | rodzaj_gminy = miejska | ||
| zarządzający = Prezydent | | zarządzający = Prezydent | ||
| prezydent = [[ | | prezydent = [[Witold Grim]] | ||
| miejska = tak | | miejska = tak | ||
| powierzchnia = 85,25 | | powierzchnia = 85,25 | ||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
Historia Zawiercia jako organizmu miejskiego rozpoczyna się zasadniczo dopiero w drugiej połowie XIX wieku, gdy w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]] rozpoczął się wielki ruch przemysłowy. To też dzieje Zawiercia są zarazem dziejami części przemysłu [[Zagłębie Dąbrowskie|zagłębiowskiego]]. Nie należy jednak zapominać że historia współczesnych dzielnic Zawiercia jest często znacznie starsza niż XIX wieczna. | Historia Zawiercia jako organizmu miejskiego rozpoczyna się zasadniczo dopiero w drugiej połowie XIX wieku, gdy w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]] rozpoczął się wielki ruch przemysłowy. To też dzieje Zawiercia są zarazem dziejami części przemysłu [[Zagłębie Dąbrowskie|zagłębiowskiego]]. Nie należy jednak zapominać że historia współczesnych dzielnic Zawiercia jest często znacznie starsza niż XIX wieczna o czym może świadczyć wzmianka w dokumentach z 1193 roku o Kromołowie, 1220 r. o Żerkowicach, 1327 r. o Skarżycach czy 1335 r. o Blanowicach. | ||
''[http://wikizaglebie.pl/wiki/Zawiercie_na_dawnej_poczt%C3%B3wce_%28katalog%29 Zobacz Zawiercie na dawnej pocztówce (katalog)]'' | |||
''[http://wikizaglebie.pl/wiki/Zawiercie_na_dawnej_fotografii_%28katalog%29 Zobacz Zawiercie na dawnej fotografii (katalog)] | |||
''[http://wikizaglebie.pl/wiki/Zawiercie_na_dawnej_reklamie_%28katalog%29 Zobacz Zawiercie na dawnej reklamie (katalog)] | |||
''[http://wikizaglebie.pl/wiki/Zawiercie_na_dawnym_dokumencie_%28katalog%29 Zobacz Zawiercie na dawnym dokumencie (katalog)] | |||
===Czasy Piastów=== | ===Czasy Piastów=== | ||
| Linia 33: | Linia 41: | ||
===I Rzeczpospolita=== | ===I Rzeczpospolita=== | ||
W czasach I Rzeczypospolitej teren obecnego miasta wchodził w skład województwa krakowskiego i był częścią pilickich dóbr majątkowych znajdujących się w [[Małopolska|Małopolsce]]. | |||
===Czasy zaborów=== | ===Czasy zaborów=== | ||
| Linia 41: | Linia 49: | ||
====Zrywy niepodległościowe==== | ====Zrywy niepodległościowe==== | ||
W czasie trwania Powstania Styczniowego w 1863 roku w okolicach Zawiercia miała miejsce potyczka pod Kuźnicą Masłońską. Natomiast w obecnej dzielnicy Zawiercia Kromołowie znajdował się lokalny ośrodek władzy podziemnego państwa w okresie Powstania, a funkcję komisarza pełnił Edmund Zachert, właściciel dóbr kromołowskich. | W czasie trwania Powstania Styczniowego w 1863 roku w okolicach Zawiercia miała miejsce potyczka pod Kuźnicą Masłońską. Natomiast w obecnej dzielnicy Zawiercia Kromołowie znajdował się lokalny ośrodek władzy podziemnego państwa w okresie Powstania, a funkcję komisarza pełnił [[Edmund Zachert|Edmund Zachert]], właściciel dóbr kromołowskich. | ||
===Przemysł=== | ===Przemysł=== | ||
[[Plik:Zawiercie na dawnej pocztówce 001.jpg|thumb|350px|right|]] | |||
Na rozwój przemysłu w Zawierciu i okolicach duży wpływ miało usytuowanie tego terenu w pobliżu szlaków handlowych ze Śląska do Krakowa oraz występowanie surowców mineralnych w postaci węgla brunatnego, rudy żelaza, kamienia wapiennego, czy glinki ogniotrwałej. Najszybszy jednak rozwój przemysłu przypadł na drugą połowę XIX wieku w wyniku przeprowadzenia przez teren Zawiercia linii [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|Kolejowej Warszawsko-Wiedeńskiej]]. | Na rozwój przemysłu w Zawierciu i okolicach duży wpływ miało usytuowanie tego terenu w pobliżu szlaków handlowych ze Śląska do Krakowa oraz występowanie surowców mineralnych w postaci węgla brunatnego, rudy żelaza, kamienia wapiennego, czy glinki ogniotrwałej. Najszybszy jednak rozwój przemysłu przypadł na drugą połowę XIX wieku w wyniku przeprowadzenia przez teren Zawiercia linii [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|Kolejowej Warszawsko-Wiedeńskiej]]. | ||
[[Plik:Mapa Zachodni Okreg Górniczy Królestwa Polskiego.jpg|thumb|250px|right|Mapa [[Zachodni Okręg Górniczy|Zachodniego Okręgu Górniczego]] z 1844 roku, na mapie widoczny Kromołów]] | [[Plik:Mapa Zachodni Okreg Górniczy Królestwa Polskiego.jpg|thumb|250px|right|Mapa [[Zachodni Okręg Górniczy|Zachodniego Okręgu Górniczego]] z 1844 roku, na mapie widoczny Kromołów]] | ||
| Linia 54: | Linia 63: | ||
W 1890 roku do użytku oddano stacje i dworzec II klasy, natomiast obecny budynek dworca pochodzi z 1914 roku, a jego projektantem był inż. Czesław Domaniewski, będący architektem na kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. | W 1890 roku do użytku oddano stacje i dworzec II klasy, natomiast obecny budynek dworca pochodzi z 1914 roku, a jego projektantem był inż. Czesław Domaniewski, będący architektem na kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. | ||
W latach 2011-2012 przeprowadzono generalny remont dworca. | W latach 2011-2012 przeprowadzono generalny remont dworca. | ||
[[Plik:Panorama_Zawiercia_z_Blanowic._Foto_G._Onyszko._01.JPG|thumb|400px|right|Zdjęcie panoramy Zawiercia z [[Blanowice (Zawiercie)|Blanowic]] dzielnicy miasta. Foto: Grzegorz Onyszko]] | |||
[[Plik:Panorama_Zawiercia_z_Blanowic._Foto_G._Onyszko._02.JPG|thumb|400px|right|Zdjęcie panoramy Zawiercia z [[Blanowice (Zawiercie)|Blanowic]] dzielnicy miasta. Foto: Grzegorz Onyszko]] | |||
===Wiek XX=== | ===Wiek XX=== | ||
| Linia 63: | Linia 75: | ||
==Dzielnice i osiedla== | ==Dzielnice i osiedla== | ||
[[Plik:Zawiercie Ernest Erbe Widok zakładu.jpg|thumb|400px|Ogólny widok zakładu: [[Fabryka Łączników i Wyrobów Lano-Kutych "Ernest Erbe" (Zawiercie)|Fabryka Łączników i Wyrobów Lano-Kutych "Ernest Erbe"]]]] | |||
*[[Blanowice (Zawiercie)|Blanowice]] | *[[Blanowice (Zawiercie)|Blanowice]] | ||
*[[Borowe Pole (Zawiercie)|Borowe Pole]] | *[[Borowe Pole (Zawiercie)|Borowe Pole]] | ||
| Linia 78: | Linia 91: | ||
==Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne== | ==Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne== | ||
[[Plik:Dawny_Dom_Udziałowy.jpg|thumb|right|Dawny Dom Udziałowy tzw."Złoty Róg"]] | |||
* [[Parafia p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Zawierciu|Kościół zawierciański]] w stylu neogotyckim, zbudowany w końcu zeszłego wieku i na początku bieżącego wieku, należy do najokazalszych w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]]. | * [[Parafia p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Zawierciu|Kościół zawierciański]] w stylu neogotyckim, zbudowany w końcu zeszłego wieku i na początku bieżącego wieku, należy do najokazalszych w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]]. | ||
* [[Kościół pw. św. Mikołaja w Zawierciu-Kromołowie]] | * [[Kościół pw. św. Mikołaja w Zawierciu-Kromołowie]] | ||
| Linia 89: | Linia 103: | ||
* [[Cmentarz żydowski w Zawierciu]] | * [[Cmentarz żydowski w Zawierciu]] | ||
* [[Dawna Synagoga]] | * [[Dawna Synagoga]] | ||
* [[Kapliczka p.w. Matki Boskiej Prządki w Zawierciu]] | |||
===Szlaki turystyczne=== | ===Szlaki turystyczne=== | ||
*Szlak czerwony "Szwajcarii Zagłębiowskiej" Zawiercie-Sławków | *Szlak czerwony [[Szlak Szwajcarii Zagłębiowskiej|"Szwajcarii Zagłębiowskiej"]] Zawiercie-Sławków | ||
*Szlak żółty Zawiercie-Poręba | *Szlak żółty Zawiercie-Poręba | ||
*Szlak żółty Borowe Pole-Piaseczno | *Szlak żółty Borowe Pole-Piaseczno | ||
| Linia 101: | Linia 116: | ||
===Imprezy cykliczne=== | ===Imprezy cykliczne=== | ||
* | *"Jarmark Kromołowski" - lipiec | ||
* | *"Dni Zawiercia" - wrzesień | ||
* | *"Międzynarodowy Turniej Tańca Towarzyskiego" - listopad | ||
*"Zawitały anioły" - przedświąteczny kiermasz w Pałacyku nad Wartą - grudzień | |||
==Miejsca Pamięci== | ==Miejsca Pamięci== | ||
| Linia 113: | Linia 129: | ||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
*Miejski Ośrodek Kultury | *[[Miejski Ośrodek Kultury "Centrum" im. Adama Mickiewicza w Zawierciu|Miejski Ośrodek Kultury "Centrum" im. Adama Mickiewicza]] | ||
===Muzea i galerie=== | ===Muzea i galerie=== | ||
| Linia 124: | Linia 140: | ||
42-400 Zawiercie ul. Polska 35 | 42-400 Zawiercie ul. Polska 35 | ||
* | *Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Zawierciu | ||
Wypożyczalnia Centralna ul. Szymańskiego 2 | Wypożyczalnia Centralna ul. Szymańskiego 2 | ||
| Linia 137: | Linia 153: | ||
===Podania i legendy z Zawiercia=== | ===Podania i legendy z Zawiercia=== | ||
* | *"Legenda o grodzisku na Wałach"- W jednej z najstarszych dzielnic miasta [[Blanowice (Zawiercie)|Blanowicach]] zachowała się legenda mówiąca że w okolicach obecnego miejsca usytuowania Sanktuarium Miłosierdzia Bożego na tzw. "Wałach" istniało średniowieczne grodzisko obronne, po którym została tylko nazwa miejscowa. Najstarsi mieszkańcy wspominają o fascynujących opowieściach swoich przodków nie tylko o grodzisku ale także o rycerzach którzy kochali się w pięknej szlachciance. | ||
==Edukacja== | ==Edukacja== | ||
| Linia 163: | Linia 177: | ||
===Szkoły podstawowe=== | ===Szkoły podstawowe=== | ||
. | *Miejska Szkoła Podstawowa nr 4 ul. Powstańców Śląskich 18 | ||
*Miejska Szkoła Podstawowa nr | *Miejska Szkoła Podstawowa nr 5 ul. Paderewskiego 49 | ||
*Miejska Szkoła Podstawowa nr 6 | *Miejska Szkoła Podstawowa nr 6 ul. Wierzbowa 4 | ||
*Miejska Szkoła Podstawowa nr 7 | *Miejska Szkoła Podstawowa nr 7 ul. Oświatowa 55 | ||
*Miejska Szkoła Podstawowa nr 8 | *Miejska Szkoła Podstawowa nr 8 ul. Wojska Polskiego 55 | ||
*Miejska szkoła Podstawowa nr 9 ul. Piłsudskiego 117 | |||
*Miejska Szkoła Podstawowa nr 11 ul. Zarzecze 2 | |||
*Miejska Szkoła Podstawowa nr 14 ul. Harcerska 46 | |||
==Kościół katolicki== | ==Kościół katolicki== | ||
| Linia 174: | Linia 191: | ||
==Inne wyznania== | ==Inne wyznania== | ||
*Kościół Zielonoświątkowy | |||
*Świadkowie Jehowy | |||
==Sport== | ==Sport== | ||
| Linia 181: | Linia 199: | ||
*[[Warta Zawiercie]] | *[[Warta Zawiercie]] | ||
*[[Źródło Kromołów]] | *[[Źródło Kromołów]] | ||
*[[Viret Zawiercie]] | |||
===Obiekty sportowe=== | ===Obiekty sportowe=== | ||
| Linia 188: | Linia 207: | ||
*Hala sportowa przy ul. Blanowskiej 40 | *Hala sportowa przy ul. Blanowskiej 40 | ||
*Rolkowisko przy ul. Wierzbowej | *Rolkowisko przy ul. Wierzbowej | ||
*Tzw. hala | *Tzw. hala wymiennikownia ul. Piłsudskiego 73a | ||
*Boisko Sportowe w Blanowicach | *Boisko Sportowe w Blanowicach | ||
*Boisko Sportowe w Kromołowie | *Boisko Sportowe w Kromołowie | ||
===Imprezy sportowe=== | ===Imprezy sportowe=== | ||
===Rekreacja=== | ===Rekreacja=== | ||
. | *Park im. Adama Mickiewicza | ||
*Basen sezonowy w Blanowicach | |||
==Prasa i portale społecznościowe== | ==Prasa i portale społecznościowe== | ||
| Linia 205: | Linia 224: | ||
===Portale społecznościowe=== | ===Portale społecznościowe=== | ||
.... | *www.zawiercianin.pl - portal aktywności społecznej | ||
*www.zawiercie.info - serwis informacyjny | |||
*www.otozawiercie.blogspot.com - zdjęcia z życia miasta | |||
==Prezydenci Zawiercia== | ==Prezydenci Zawiercia== | ||
*[[Prezydenci Zawiercia]] | |||
==Miasta partnerskie== | ==Miasta partnerskie== | ||
| Linia 221: | Linia 242: | ||
==Materiały filmowe== | ==Materiały filmowe== | ||
....[do rozbudowy] | ....[do rozbudowy] | ||
==Galeria== | |||
<gallery> | |||
Plik:Zawiercie BBWR w Zagłębiu Dąbrowskim.jpg | |||
Plik:Zawiercie Mrzygłód Myszków otwarcie drogi.jpg | |||
</gallery> | |||
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
... | Na terenie Zawiercia w dzielnicy [[Marciszów (Zawiercie)|Marciszów]] w okolicach wysypiska śmieci naukowcy i studenci Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu odnaleźli szczątki dinozaura m.in. ząb oraz kręgi gada ssakokształtnego. | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 234: | Linia 261: | ||
*Praca zbiorowa pod redakcją Zdzisława Jagodzińskiego: Monografia Zawiercia,. Zawiercie: 2003, s. 627. ISBN 83-905651-5-3. | *Praca zbiorowa pod redakcją Zdzisława Jagodzińskiego: Monografia Zawiercia,. Zawiercie: 2003, s. 627. ISBN 83-905651-5-3. | ||
*Praca zbiorowa " Powiat Zawierciański w Powstaniu Styczniowym 1863-1864", Zawiercie 2013, s. 192. ISBN 978-83-61652-36-6 | *Praca zbiorowa " Powiat Zawierciański w Powstaniu Styczniowym 1863-1864", Zawiercie 2013, s. 192. ISBN 978-83-61652-36-6 | ||
*Stanisław Klisiak:"Blanowice-dzieje i ludzie"-Wybrane karty z historii, Zawiercie 2013, s. 256. ISBN 978-83-61652-56-4 | |||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
*[[Powiat zawierciański]] | *[[Powiat zawierciański]] | ||
| Linia 243: | Linia 272: | ||
*[http://www.dawne-zawiercie.pl/# Strona prezentująca dzieje i fotografie Zawiercia] | *[http://www.dawne-zawiercie.pl/# Strona prezentująca dzieje i fotografie Zawiercia] | ||
*[https://www.youtube.com/watch?v=LSYpkcNy_Cc Zawiercie na starych zdjęciach w serwisie youtube.com] | *[https://www.youtube.com/watch?v=LSYpkcNy_Cc Zawiercie na starych zdjęciach w serwisie youtube.com] | ||
*[http://www.zawiercianin.pl/ Portal aktywności społecznej: zawiercianin.pl] | |||
*[http://www.zawiercie.info/ Niezależny serwis informacyjny miasta Zawiercie] | |||
*[http://www.otozawiercie.blogspot.com/ Blog poświęcony Zawierciu] | |||
== Przypisy == | == Przypisy == | ||
| Linia 252: | Linia 284: | ||
[[Kategoria:Miasta Regionu|Zawiercie]] | [[Kategoria:Miasta Regionu|Zawiercie]] | ||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z powiatem zawierciańskim|Zawiercie]] | [[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z powiatem zawierciańskim|Zawiercie]] | ||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe|Zawiercie]] | [[Kategoria:Nazwy miejscowe w Zagłębiu Dąbrowskim|Zawiercie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 18:54, 21 kwi 2021
| Zawiercie | |||
| |||
| Województwo | śląskie | ||
| Gmina • rodzaj |
Zawiercie miejska | ||
| Prawa miejskie | 1915 | ||
| Prezydent | Witold Grim | ||
| Powierzchnia | 85,25 km² | ||
| Ludność • liczba |
51 tysięcy | ||
| Tablice rejestracyjne | SZA | ||
| Strona internetowa miasta | |||
Zawiercie-miasto na prawach powiatu w północnej części Zagłębia Dąbrowskiego.
Historia
Historia Zawiercia jako organizmu miejskiego rozpoczyna się zasadniczo dopiero w drugiej połowie XIX wieku, gdy w Zagłębiu rozpoczął się wielki ruch przemysłowy. To też dzieje Zawiercia są zarazem dziejami części przemysłu zagłębiowskiego. Nie należy jednak zapominać że historia współczesnych dzielnic Zawiercia jest często znacznie starsza niż XIX wieczna o czym może świadczyć wzmianka w dokumentach z 1193 roku o Kromołowie, 1220 r. o Żerkowicach, 1327 r. o Skarżycach czy 1335 r. o Blanowicach.
Zobacz Zawiercie na dawnej pocztówce (katalog)
Zobacz Zawiercie na dawnej fotografii (katalog)
Zobacz Zawiercie na dawnej reklamie (katalog)
Zobacz Zawiercie na dawnym dokumencie (katalog)
Czasy Piastów
....[do rozbudowy]
I Rzeczpospolita
W czasach I Rzeczypospolitej teren obecnego miasta wchodził w skład województwa krakowskiego i był częścią pilickich dóbr majątkowych znajdujących się w Małopolsce.
Czasy zaborów
Przynależność administracyjna
Teren na którym powstało Zawiercie należał w XVI wieku do części pilickich dóbr majątkowych, które usytuowane były w Małopolsce w województwie krakowskim, powiecie lelowskimi i do 1795 roku pozostawały w granicach Rzeczypospolitej. Na skutek trzeciego rozbioru Polski zachodni skrawek województwa krakowskiego razem z księstwem siewierskim (wówczas już znajdującym się w granicach woj. krakowskiego) został zajęty przez Prusy. Ustanowiono tutaj wtedy okręg administracyjny nazwany Nowy Śląsk. Wraz z sukcesami armii Napoleona nastąpiło wyzwolenie i dzięki temu wieś Zawiercie i miasto Kromołów w 1807 roku znalazło się w Księstwie Warszawskim, departamencie krakowskim, powiecie lelowskim. Od 1815 do 1915 roku Zawiercie należało do Królestwa Polskiego w zaborze rosyjskim.
Zrywy niepodległościowe
W czasie trwania Powstania Styczniowego w 1863 roku w okolicach Zawiercia miała miejsce potyczka pod Kuźnicą Masłońską. Natomiast w obecnej dzielnicy Zawiercia Kromołowie znajdował się lokalny ośrodek władzy podziemnego państwa w okresie Powstania, a funkcję komisarza pełnił Edmund Zachert, właściciel dóbr kromołowskich.
Przemysł
Na rozwój przemysłu w Zawierciu i okolicach duży wpływ miało usytuowanie tego terenu w pobliżu szlaków handlowych ze Śląska do Krakowa oraz występowanie surowców mineralnych w postaci węgla brunatnego, rudy żelaza, kamienia wapiennego, czy glinki ogniotrwałej. Najszybszy jednak rozwój przemysłu przypadł na drugą połowę XIX wieku w wyniku przeprowadzenia przez teren Zawiercia linii Kolejowej Warszawsko-Wiedeńskiej.
W Zawierciu w XV i XVI wieku działały dwie kuźnice które produkowały żelazo oraz narzędzia wykorzystywane na potrzeby artylerii koronnej, jednak jedną z najważniejszych gałęzi przemysłu było włókiennictwo, które w późniejszym czasie osiągnęło wysoki rozwój. Jak możemy dowiedzieć się z raportu burmistrza Kromołowa Antoniego Bilnickiego z 1820 roku istniały tam warsztaty sukiennicze. Z raportu możemy dowiedzieć się także, że w 1810 roku dziedzic dóbr kromołowskich sprowadził cudzoziemców oraz założył fabrykę sukienniczą. W 1833 roku na terenie Zawiercia Kromołowskiego (Małego) dziedzic kromołowski Piotr Gostkowski uruchomił pierwszą na terenie Zagłębia Dąbrowskiego przędzalnie bawełny. Fabryka w kolejnych latach przechodziła w ręce różnych właścicieli oraz rozwijała się by następnie za sprawą braci Ginsbergów w 1878 roku powstało Towarzystwo Akcyjne Zawiercie.
Kolej
Na dynamiczny rozwój Zawiercia miało niewątpliwie uruchomienie kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, która przebiegała przez jego teren. Pierwszy pociąg przejechał przez Zawiercie 13 grudnia 1847 roku. Aktem notarialnym z dnia 25 września 1871 roku właściciel dóbr kromołowskich Edmund Zachert sprzedał Dyrekcji Dróg Żelaznych Warszawsko-Wiedeńskich teren o powierzchni 7 mórg i 108 prętów kwadratowych, na którym to przystąpiono do budowy dworca kolejowego na stacji Zawiercie przy ulicy Pocztowej. Początkowo był to niewielki drewniany budynek. W 1890 roku do użytku oddano stacje i dworzec II klasy, natomiast obecny budynek dworca pochodzi z 1914 roku, a jego projektantem był inż. Czesław Domaniewski, będący architektem na kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W latach 2011-2012 przeprowadzono generalny remont dworca.
Wiek XX
....[do rozbudowy]
Nazwa
Nazwa Zawiercie po raz pierwszy w dokumentach została wymieniona w 1431 roku, kiedy to książę Bolko oraz jego żona Elżbieta dziedziczka z Pilicy nadali Nykelowi Czenarowi miejsce na zbudowanie karczmy w Bilanowicach(Blanowicach) miedzy kuźnicami Zawiercką i Blanowską. Nazwa Zawiercia, stolicy powiatu, ma według jednych pochodzić od tego, że w starożytności mieszkańcy sąsiedniego Kromołowa, oznaczając granicę swych posiadłości, w tym miejscu zawrócili czyli zawiercili. Prawdopodobniejsza jednak jest wersja, że nazwa Zawiercie pochodzi od słów "za Wartą", która tędy przepływa, a nadali ją mieszkańcy Włodowic. W XIV-XVI w. wioskę nazywano "Zawierczyce", a mówiono na nią gwarowo "Sawarczyce" lub "Sawercze"
Dzielnice i osiedla
- Blanowice
- Borowe Pole
- Bzów
- Kalinówka
- Karlin
- Kromołów
- Marciszów
- Łośnice
- Osiedle robotnicze TAZ
- Piecki
- Pomrożyce
- Skarżyce
- Żerkowice
Zabytki, szlaki i atrakcje turystyczne
- Kościół zawierciański w stylu neogotyckim, zbudowany w końcu zeszłego wieku i na początku bieżącego wieku, należy do najokazalszych w Zagłębiu.
- Kościół pw. św. Mikołaja w Zawierciu-Kromołowie
- Kościół pw. św. Trójcy i św. Floriana w Zawierciu Skarżycach
- Pałacyk Szymańskiego
- Pałacyk Holenderskiego
- Osiedle robotnicze TAZ
- Dworek w Zawierciu-Bzowie
- Huta Szkła
- Cmentarz żydowski w Zawierciu Kromołowie
- Cmentarz żydowski w Zawierciu
- Dawna Synagoga
- Kapliczka p.w. Matki Boskiej Prządki w Zawierciu
Szlaki turystyczne
- Szlak czerwony "Szwajcarii Zagłębiowskiej" Zawiercie-Sławków
- Szlak żółty Zawiercie-Poręba
- Szlak żółty Borowe Pole-Piaseczno
- Szlak zielony "Tysiąclecia" Siewierz-Łazy-Podzamcze-Kromołów-Skarżyce
Inne atrakcje
Imprezy cykliczne
- "Jarmark Kromołowski" - lipiec
- "Dni Zawiercia" - wrzesień
- "Międzynarodowy Turniej Tańca Towarzyskiego" - listopad
- "Zawitały anioły" - przedświąteczny kiermasz w Pałacyku nad Wartą - grudzień
Miejsca Pamięci
Zawierciańskie biogramy
Kultura
Muzea i galerie
- Miejska Izba Muzealna w Zawierciu
- Galeria Zawarte
Biblioteki
- Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Lopmy w Katowicach - Filia w Zawierciu
42-400 Zawiercie ul. Polska 35
- Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Zawierciu
Wypożyczalnia Centralna ul. Szymańskiego 2
- Filia nr 2 dla Dzieci i Młodzieży ul. Powstańców Śląskich 6
- Filia nr 4 ul. Powstańców Śląskich 6
- Filia nr 6 w Kromołowie ul. Filaretów 1
- Filia nr 7 w Blanowicach ul. Oleandry 12
- Filia nr 8 w Bzowie ul. Harcerska 46
- Filia nr 9 ul. Marszałkowska 10
- Filia nr 10 ul. Obrońców Poczty Gdańskiej 32
Podania i legendy z Zawiercia
- "Legenda o grodzisku na Wałach"- W jednej z najstarszych dzielnic miasta Blanowicach zachowała się legenda mówiąca że w okolicach obecnego miejsca usytuowania Sanktuarium Miłosierdzia Bożego na tzw. "Wałach" istniało średniowieczne grodzisko obronne, po którym została tylko nazwa miejscowa. Najstarsi mieszkańcy wspominają o fascynujących opowieściach swoich przodków nie tylko o grodzisku ale także o rycerzach którzy kochali się w pięknej szlachciance.
Edukacja
Szkoły wyższe
- Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Zawierciu
Szkoły średnie
- Zespół Szkół Ogólnokształcących im. S. Żeromskiego w Zawierciu ul. Wojska Polskiego 55
- II Liceum Ogólnokształcące im. Heleny Malczewskiej w Zawierciu ul. Daszyńskiego 2
- Zespół Szkół im. X. Dunikowskiego w Zawierciu ul. Rataja 7
- Zespół Szkół im. Hugona Kołłątaja w Zawierciu ul. Miodowa 1
- Zespół Szkół im. Stanisława Staszica w Zawierciu ul. Rataja 29
- Zespół Szkół im. Oskara Langego w Zawierciu ul. Rataja 30
- Zespół Szkół im. gen. Józefa Bema w Zawierciu ul. Parkowa 7
- Zespół Szkół i Placówek Specjalnych im. M. Grzegorzewskiej w Zawierciu ul. Rataja 29a
Gimnazja
- Gimnazjum nr 1 w Zawierciu ul. 11-Listopada 22
- Gimnazjum nr 2 w Zawierciu ul. Niedziałkowskiego 21
- Gimnazjum nr 3 w Zawierciu ul. M.C.Skłodowskiej 16
- Gimnazjum nr 6 w Zespole Szkół w Zawierciu ul. Filaretów 9
Szkoły podstawowe
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 4 ul. Powstańców Śląskich 18
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 5 ul. Paderewskiego 49
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 6 ul. Wierzbowa 4
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 7 ul. Oświatowa 55
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 8 ul. Wojska Polskiego 55
- Miejska szkoła Podstawowa nr 9 ul. Piłsudskiego 117
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 11 ul. Zarzecze 2
- Miejska Szkoła Podstawowa nr 14 ul. Harcerska 46
Kościół katolicki
Inne wyznania
- Kościół Zielonoświątkowy
- Świadkowie Jehowy
Sport
Kluby sportowe
Obiekty sportowe
Ośrodek Sportu i Rekreacji w Zawierciu:
- Stadion 1000-lecia przy ul. Leśnej
- Hala sportowa duża i mała przy ul. Moniuszki 10
- Hala sportowa przy ul. Blanowskiej 40
- Rolkowisko przy ul. Wierzbowej
- Tzw. hala wymiennikownia ul. Piłsudskiego 73a
- Boisko Sportowe w Blanowicach
- Boisko Sportowe w Kromołowie
Imprezy sportowe
Rekreacja
- Park im. Adama Mickiewicza
- Basen sezonowy w Blanowicach
Prasa i portale społecznościowe
Prasa
- "Głos" - tygodnik regionalny
- "Kurier Zawierciański" - tygodnik powiatowy
Portale społecznościowe
- www.zawiercianin.pl - portal aktywności społecznej
- www.zawiercie.info - serwis informacyjny
- www.otozawiercie.blogspot.com - zdjęcia z życia miasta
Prezydenci Zawiercia
Miasta partnerskie
- Ebensee, Austria
- Ponte Lambro, Włochy
- San Giovanni la Punta, Włochy
- Kamieniec Podolski, Ukraina
- Donieck, Ukraina
- Dolný Kubín, Słowacja
- Bornheim, Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy[1]
Materiały filmowe
....[do rozbudowy]
Galeria
Ciekawostki
Na terenie Zawiercia w dzielnicy Marciszów w okolicach wysypiska śmieci naukowcy i studenci Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu odnaleźli szczątki dinozaura m.in. ząb oraz kręgi gada ssakokształtnego.
Bibliografia
- Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim. Sosnowiec: Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim, 1939, s. 92.
- Praca zbiorowa pod redakcją Zdzisława Jagodzińskiego: Monografia Zawiercia,. Zawiercie: 2003, s. 627. ISBN 83-905651-5-3.
- Praca zbiorowa " Powiat Zawierciański w Powstaniu Styczniowym 1863-1864", Zawiercie 2013, s. 192. ISBN 978-83-61652-36-6
- Stanisław Klisiak:"Blanowice-dzieje i ludzie"-Wybrane karty z historii, Zawiercie 2013, s. 256. ISBN 978-83-61652-56-4
Zobacz też
- Powiat zawierciański
- Towarzystwo Sympatyków Kromołowa
- Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej
- Browar na Jurze w Zawierciu
Linki zewnętrzne
- Strona prezentująca dzieje i fotografie Zawiercia
- Zawiercie na starych zdjęciach w serwisie youtube.com
- Portal aktywności społecznej: zawiercianin.pl
- Niezależny serwis informacyjny miasta Zawiercie
- Blog poświęcony Zawierciu
Przypisy
- ↑ Miasta partnerskie. http://zawiercie.eu/.+[dostęp 2013-08-25].
