Kromołów - rys historyczny (1193-1993)

Biblioteka Zagłębiaka
Tytuł	Kromołów. Rys historyczny
Rok wydania	1993
Miejsce wydania	Zawiercie
Wydawca	Szkoła Podstawowa nr 13 w Zawierciu-Kromołowie
Liczba stron	110
Autor
Autor	Joanna Moryń, Jerzy Abramski, Stefan Aksamitek

Informacje:

Autorzy: Joanna Moryń, Jerzy Abramski, Stefan Aksamitek

Wydawca: Szkoła Podstawowa nr 13 w Zawierciu-Kromołowie

Miejsce i rok wydania: Zawiercie, 1993

Ilość stron: 110

Opis:

Wstęp

„	Kromołów należał do kręgu tych jednostek terytorialnych, które w okresie swego istnienia przeżywały swoistą ewolucję. Od 1193 roku był wsią, następnie miasteczkiem, później osadą. Wadze gubernialne rosyjskie sytuowały Kromołów jako "posadę" twór pośredni między osadą, a miasteczkiem; pełnił funkcję gminy po 1869 roku aż do 1977 roku, od 1954 do 1972 roku był gromadą. Pozbawienie praw miejskich, utrata znaczenia komunikacyjnego oraz przemysłowego spowodowały, że przeszłość 800 letniego Kromołowa pozostawała w pewnej niepamięci mieszkańców naszego regionu. W pracy ukazano wzajemne związki Zawiercia i Kromołowa. Te dwie jednostki terytorialne od wielu lat pozostają w pewnej symbiozie, współzależności, wzajemnych relacjach wynikających z usytuowania terytorialnego. Pominięcie tych powiązań zdeformowało by historię Kromołowa, a także Zawiercia. Dotychczas opracowania poświęcone regionowi zawierciańskiemu w minimalnym stopniu zajmowały się przeszłością Kromołowa. Ogólnie znane informacje są formułowane w przewodnikach turystycznych. Dlatego autorzy pracy stanęli przed trudnym zadaniem konstruowania pierwszego opracowania o tej miejscowości. Publikacja obejmuje następujące sprawy: dzieje Kromołowa, gospodarkę, rozwój demograficzny, samorząd terytorialny i wyznaniowy, stowarzyszenia, ulice, szkolnictwo, związki Kromołowa z Zawierciem, wreszcie ciekawostki, incydenty i różne wydarzenia. Zwrócono szczególną uwagę na życie gminy żydowskiej. Mankamentem opracowania jest fragmentaryczne ujęcie ciągłości administracyjnej Kromołowa. Niestety znaczne luki w istniejących zasobach archiwalnych uniemożliwiły’ analizę pełnego funkcjonowania organów administracyjnych w Kromołowie, zwłaszcza w XIX i XX wieku. Pomimo pewnych usterek publikacja wnosi cenne sformułowania i informacje np. nie publikowany inwentarz synagogi w Zawierciu z 1931 roku oraz bożnicy w Kromołowie. Wśród zamieszczonych ciekawostek przytoczmy następującą: wartość inwentarza bożnicy w Kromołowie 3\15 sierpnia 1865 roku wynosiła 82 ruble i 416 kopiejek W spisie bożnicy było m.in. krzesło do obrzezania i dwie książki o cholerze. Szkice z przeszłości Kromołowa zostały skonstruowane na podstawie materiałów archiwalnych zgromadzonych w Będzinie, Warszawie, Katowicach, Kielcach, Łodzi, Piotrkowie, Zawierciu i w zbiorach prywatnych w Kromołowie. Niezaprzeczalnym walorem pracy jest ustalenie ważnego faktu przeniesienia gminy Kromołów z powiatu olkuskiego do będzińskiego w 1885 roku. W dotychczasowych opracowaniach nie ustalono wyraźnie tego przedsięwzięcia administracyjnego. Sądzimy, że publikacja wzbogaci wiedzę mieszkańców Kromołowa i Zawiercia, a także Zagłębia Dąbrowskiego.	”
— Jerzy Abramski, Kromołów - rys historyczny (1193-1993), Zawiercie 1993, str. 3

Spis treści:

strona 03 • Wstęp - Jerzy Abramski

strona 04 • Zarys dziejów, Zabytki - Stefan Aksamitek

Usytuowanie terytorialne. Podział administracyjny

strona 20 • Samorząd terytorialny i wyznaniowy - Jerzy Abramski

strona 33 • Kromołów 1800-1976 i jego związki z Zawierciem - Jerzy Abramski

strona 42 • Gospodarka, ludność - Stefan Aksamitek

strona 57 • Ulice Kromołowa - Jerzy Abramski

strona 58 • Szkolnictwo - Jolanta Moryń

strona 72 • Stowarzyszenia w Kromołowie i Zawierciu - Jerzy Abramski

strona 82 • Ciekawostki, incydenty, wydarzenia - Jerzy Abramski

strona 86 • Zakończenie

strona 87 • Bibliografia

Reprinty i zdjęcia