Śródmieście (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „Śródmieście ... Śródmieście Śródmieście [[Kategoria:Nazwy...”) |
|||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Śródmieście | {{dzielnica infobox | ||
|dzielnica = Śródmieście | |||
|dopełniacz_dzielnicy = | |||
|miasto = Sosnowiec | |||
|dopełniacz_miasta = Sosnowca | |||
|herb_miasta = Herb sosnowca.png | |||
|flaga_dzielnicy = | |||
|herb_dzielnicy = | |||
|flaga_dzielnicy = | |||
|dewiza = | |||
|zdjęcie = | |||
|opis_zdjęcia = | |||
|status = dzielnica | |||
|zespół = | |||
|założone = | |||
|w_granicach_miasta = od 1902 | |||
|burmistrz = | |||
|powierzchnia = | |||
|populacja = | |||
|gęstość = | |||
|wysokość = | |||
|nr_kier = | |||
|kod_poczt = | |||
|tablica_rej = | |||
|mapa_miasta = | |||
|www = | |||
|wikinews = | |||
|galeria_commons = | |||
}} | |||
[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Sosnowca|Śródmieście | '''Śródmieście''' – dawniej zwane również Nowym Sosnowcem. Wieś powstała ok. [[1875]] r. na gruntach [[Stary Sosnowiec (Sosnowiec)|starososnowieckich]] i częściowo [[Pogoń (Sosnowiec)|pogońskich]]. | ||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z Sosnowcem|Śródmieście | |||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe|Śródmieście | |||
==Historia powstania== | |||
Jej początki wiążą się z przeprowadzeniem w [[1859]] r. linii kolejowej (odnoga tzw. [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej]]) i wybudowaniem w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|stacji granicznej]]. | |||
W okolicy okazałego [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworca kolejowego]] zaczęła powstawać murowana zabudowa i formować się swoiste centrum dla pobliskich osad fabrycznych. Ta śródmiejska część wsi nazywana była Nowym Sosnowcem, bądź tylko Sosnowcem (w odróżnieniu od [[Stary Sosnowiec (Sosnowiec)|Starego Sosnowca]], który pozostał wsią włościańską). | |||
==Sołtysowie wioski== | |||
Od [[1880]] r. Nowy Sosnowiec - samodzielna wioska - miał sołtysa. Funkcje te przez 10 lat pełnił [[Abraham Iccak Blumental]], a po nim kolejno: Chudnicki i [[Jan Macukow]]. | |||
==Rozbudowa terenu== | |||
[[Plik:Sosnowiec centrum 20.JPG|300px|thumb|Centrum miasta, początek lat 20' XX w]] | |||
Nowy Sosnowiec szybko się rozbudowywał. Najwcześniej zagospodarowywane były tereny naprzeciwko [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworca]] z kształtującą się [[Ulica 3 Maja (Sosnowiec)|ulicą Kolejową, zwaną także Główną (obecnie 3 Maja)]]. Tutaj m.in. powstały pierwsze hotele [[Hotel "Victoria" (Sosnowiec)|„Poznański” (później Hotel „Victoria”]]) i [[Hotel "Warszawski" (Sosnowiec)|„Warszawski”]]. W [[1881]] r. ulica ta, jako jedyna we wsi, była wybrukowana. Kolejne drogi powstawały wśród bagien i na wyrębach leśnych: [[Ulica Modrzejowska (Sosnowiec)|Modrzejowska]], [[Ulica Dęblińska (Sosnowiec)|Iwangrodzka (Dęblińska)]], [[Ulica Warszawska (Sosnowiec)|Przejazdowa (Warszawska)]], Targowa, Nikołajewska (Kołłątaja), Policyjna (Dekerta) i in. Zabudowa Nowego Sosnowca szybko przesuwała się w kierunku wsi [[Ostra Górka (Sosnowiec)|Ostra Górka]]. Właścicielami większości powstających domów byli Żydzi. | |||
==Przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe== | |||
Na tym terenie lokowały się liczne przedsiębiorstwa i instytucje typu usługowego m.in. domy spedycyjne Henryka Reichera, [[Adolf Oppenheim|Adolfa Oppenheima]], Edwarda Nachura, Jana Mayerholda i Braci Ginsberg, magazyny handlowe Adolfa Neugebauera, drukarnia A. Bergmana, banki, kantory walut i in. | |||
Powstały również duże zakłady przemysłowe: [[huta szkła Pawła Ebsteina]] ([[1879]]), [[fabryka gwoździ Dawida Hirscha]] ([[1880]]), przedsiębiorstwo wiertniczo-geologiczne [[Michał Łempicki|Michała Łempickiego]] ([[1896]]). | |||
==Mieszkańcy pod koniec XIX wieku== | |||
Wraz z postępami industrializacji wzrastała liczba mieszkańców wsi. Stała się ona najludniejszą miejscowością wśród osad, które w [[1902]] r. weszły w skład miasta. Tutaj ponadto mieszkało najwięcej Żydów i obcokrajowców. | |||
Wskazują na to wyniki spisu ludności przeprowadzonego w lutym [[1897]] r. Nowy Sosnowiec liczył wówczas (bez wydzielonego w spisie terenu stacji) 9048 osób, w tym 2921 Żydów i 856 cudzoziemców (Niemcy, Rosjanie). | |||
Taki skład narodowościowy mieszkańców był pochodną miejskiego i handlowego charakteru ówczesnego [[Sosnowiec|Sosnowca]]. Żydzi zajmowali się głównie handlem i rzemiosłem, Niemcy to przede wszystkim personel zarządzający | |||
w różnych instytucjach, Rosjanie reprezentowali aparat władzy zaborcy. | |||
==Katolicyzm== | |||
Pierwotnie Nowy Sosnowiec należał do [[Parafia p.w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czeladzi|parafii czeladzkiej]]. Pierwszy [[Parafia p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sosnowcu|kościół, p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa]], wybudowano tutaj w [[1862]] r. W latach [[1893]] - [[1899]] powstała kolejna świątynia katolicka [[Parafia p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu|p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]], przy której ustanowiono parafię. | |||
==Prawosławie== | |||
Mieszkający w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] Rosjanie uczęszczali do [[Cerkiew prawosławna p.w. śww. Wiery, Nadziei, Luby i matki ich Zofii w Sosnowcu|cerkwi prawosławnej]] wzniesionej w [[1889]] r. w okolicy [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworca kolejowego]]. | |||
==Judaizm== | |||
Na terenie Nowego Sosnowca, przy ul. Policyjnej, wybudowano również synagogę. | |||
==Nadsołectwo== | |||
W [[1900]] r. trzy wsie: Nowy Sosnowiec, [[Stary Sosnowiec (Sosnowiec)|Stary Sosnowiec]] oraz [[Pogoń (Sosnowiec)|Pogoń]] połączyły się w nadsołectwo. Funkcję nadsołtysa pełnił [[Stefan Mrokowski]] | |||
==Przyłączenie do miasta== | |||
Do rangi miasta podniósł [[Sosnowiec]] wraz z okolicznymi osadami car Mikołaj II ukazem z [[10 czerwca]] [[1902]] r. | |||
==Bibliografia== | |||
*{{Cytuj książkę | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = [[Sosnowieckie ABC (6)|Sosnowieckie ABC, tom VI]] | data =[[2007]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce = | isbn = 978-83-89199-34-8 | strony = 47-49}} | |||
[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Sosnowca|Śródmieście]] | |||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z Sosnowcem|Śródmieście]] | |||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe w Zagłębiu Dąbrowskim|Śródmieście]] | |||
Aktualna wersja na dzień 20:04, 8 cze 2022
| |||
| Status | dzielnica | ||
| W granicach Sosnowca | od 1902 | ||
Śródmieście – dawniej zwane również Nowym Sosnowcem. Wieś powstała ok. 1875 r. na gruntach starososnowieckich i częściowo pogońskich.
Historia powstania
Jej początki wiążą się z przeprowadzeniem w 1859 r. linii kolejowej (odnoga tzw. Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej) i wybudowaniem w Sosnowcu stacji granicznej. W okolicy okazałego dworca kolejowego zaczęła powstawać murowana zabudowa i formować się swoiste centrum dla pobliskich osad fabrycznych. Ta śródmiejska część wsi nazywana była Nowym Sosnowcem, bądź tylko Sosnowcem (w odróżnieniu od Starego Sosnowca, który pozostał wsią włościańską).
Sołtysowie wioski
Od 1880 r. Nowy Sosnowiec - samodzielna wioska - miał sołtysa. Funkcje te przez 10 lat pełnił Abraham Iccak Blumental, a po nim kolejno: Chudnicki i Jan Macukow.
Rozbudowa terenu
Nowy Sosnowiec szybko się rozbudowywał. Najwcześniej zagospodarowywane były tereny naprzeciwko dworca z kształtującą się ulicą Kolejową, zwaną także Główną (obecnie 3 Maja). Tutaj m.in. powstały pierwsze hotele „Poznański” (później Hotel „Victoria”) i „Warszawski”. W 1881 r. ulica ta, jako jedyna we wsi, była wybrukowana. Kolejne drogi powstawały wśród bagien i na wyrębach leśnych: Modrzejowska, Iwangrodzka (Dęblińska), Przejazdowa (Warszawska), Targowa, Nikołajewska (Kołłątaja), Policyjna (Dekerta) i in. Zabudowa Nowego Sosnowca szybko przesuwała się w kierunku wsi Ostra Górka. Właścicielami większości powstających domów byli Żydzi.
Przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe
Na tym terenie lokowały się liczne przedsiębiorstwa i instytucje typu usługowego m.in. domy spedycyjne Henryka Reichera, Adolfa Oppenheima, Edwarda Nachura, Jana Mayerholda i Braci Ginsberg, magazyny handlowe Adolfa Neugebauera, drukarnia A. Bergmana, banki, kantory walut i in.
Powstały również duże zakłady przemysłowe: huta szkła Pawła Ebsteina (1879), fabryka gwoździ Dawida Hirscha (1880), przedsiębiorstwo wiertniczo-geologiczne Michała Łempickiego (1896).
Mieszkańcy pod koniec XIX wieku
Wraz z postępami industrializacji wzrastała liczba mieszkańców wsi. Stała się ona najludniejszą miejscowością wśród osad, które w 1902 r. weszły w skład miasta. Tutaj ponadto mieszkało najwięcej Żydów i obcokrajowców. Wskazują na to wyniki spisu ludności przeprowadzonego w lutym 1897 r. Nowy Sosnowiec liczył wówczas (bez wydzielonego w spisie terenu stacji) 9048 osób, w tym 2921 Żydów i 856 cudzoziemców (Niemcy, Rosjanie).
Taki skład narodowościowy mieszkańców był pochodną miejskiego i handlowego charakteru ówczesnego Sosnowca. Żydzi zajmowali się głównie handlem i rzemiosłem, Niemcy to przede wszystkim personel zarządzający w różnych instytucjach, Rosjanie reprezentowali aparat władzy zaborcy.
Katolicyzm
Pierwotnie Nowy Sosnowiec należał do parafii czeladzkiej. Pierwszy kościół, p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, wybudowano tutaj w 1862 r. W latach 1893 - 1899 powstała kolejna świątynia katolicka p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, przy której ustanowiono parafię.
Prawosławie
Mieszkający w Sosnowcu Rosjanie uczęszczali do cerkwi prawosławnej wzniesionej w 1889 r. w okolicy dworca kolejowego.
Judaizm
Na terenie Nowego Sosnowca, przy ul. Policyjnej, wybudowano również synagogę.
Nadsołectwo
W 1900 r. trzy wsie: Nowy Sosnowiec, Stary Sosnowiec oraz Pogoń połączyły się w nadsołectwo. Funkcję nadsołtysa pełnił Stefan Mrokowski
Przyłączenie do miasta
Do rangi miasta podniósł Sosnowiec wraz z okolicznymi osadami car Mikołaj II ukazem z 10 czerwca 1902 r.
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom VI. Muzeum w Sosnowcu, 2007, s. 47-49. ISBN 978-83-89199-34-8.
