Kazimierz Górniczy (Sosnowiec)

Kazimierz Górniczy dzielnica Sosnowca
Herb Kazimierza Górniczego
Status	dzielnica
W granicach Sosnowca	od 1975
Kod pocztowy	41-215
Położenie na planie Sosnowca

Kazimierz Górniczy - jedna z czterech dzielnic, regionu "Wschód" Sosnowca. W latach 1967 - 1975 samodzielne miasto w powiecie będzińskim, które w 1973 r., powiększone zostało terenem sąsiedniej Porąbki. Po reformie administracyjnej w 1975 r., Kazimierz Gór. zostaje wcielony do miasta Sosnowca, tracąc jednocześnie prawa miejskie.

Jako dzielnica Sosnowca, od północnego zachodu graniczy z dz. Zagórze, od południowego wschodu z Ostrowami Górniczymi, a od południa i zachodu z Porąbką. Od północy stanowi granicę pomiędzy Sosnowcem, a Dąbrową Górniczą, natomiast od wschodu przylega do dz. Dąbrowy Górniczej - Strzemieszyc Wielkich.

Historia

Istnienie osady Kozmiez (prawdopodobnie XVI-wieczny zapis nazwy Koźmierz) zostało odnotowane w dokumentach pochodzących z 1537 r.

Miejscowość - podobnie jak pobliski Juliusz - była pierwotnie przysiółkiem Porąbki. Jej rozwój nastąpił dopiero po 1874 r., kiedy zaczęto tu eksploatację uruchomionej przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych kopalni "Kazimierz". W latach 1879 - 1883 wybudowano szyby głębinowe; w 1938 r. zakład połączył się z kopalnią "Juliusz" pod nazwą "Kazimierz - Juliusz".

Wieże wyciągowe szybów kopalnianych w Kazimierzu Górniczym

Biurowiec kopalniany w Kazimierzu Górniczym

Od Porąbki oddzielił się Kazimierz w 1933 r. Otrzymał wówczas status gromady w gminie olkusko-siewierskiej powiatu będzińskiego. W 1950 r. powstała nowa gmina o nazwie Kazimierz. W 1956 r. otrzymał on status osiedla w powiecie będzińskim, zaś w 1967 r. po połączeniu z Ostrowami Górniczymi - już jako Kazimierz Górniczy uzyskał prawa miejskie. W 1975 r. został włączony do Sosnowca, stanowiąc od tego czasu jedną z jego dzielnic.

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek, Dzielnice Sosnowca - Zarys dziejów, Sosnowiec, 2004
• Dzielnice Sosnowca - Porąbka, Kazimierz Górniczy, Ostrowy Górnicze, Maczki
• Juliusz - Kazimierz Górniczy - Maczki - Ostrowy - Porąbka. Od tradycji do współczesności

Obecna dzielnica Sosnowca, w latach 1967-1975 samodzielne miasto; wywodzi się od osady górniczej, która ukształtowała się w obrębie wsi Porąbka, w okolicy wybudowanej w 1884 roku kopalni "Kazimierz". Hipoteza Mariana Kantora-Mirskiego, iż już w XV wieku istniała tutaj niezamieszkała wioska Kazmiez, czyli Kaźmierz (Kazimierz) powielana w literaturze historycznej, okazała się nieprawdziwa. Jak ustalił Krzysztof Hajewski, wieś o której wspomina Kantor, wymieniona w akcie sprzedaży Mysłowic i innych miejscowości (1536 rok) nosiła nazwę Koziniec (Koziniecz) i nie leżała na "naszym" terenie l6.

Nie ulega wątpliwości, iż powstanie Kazimierza związane jest z rozwojem kopalni wybudowanej przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, od której osada przejęła nazwę. Osada powstała w bezpośrednim sąsiedztwie kopalni obejmując dzisiejsze ulice Ogrodową, cześć Głównej, Dworcową, Morcinka i wschodnią część ul. Broniewskiego. W chłonęła ponadto sąsiednie tereny przysiółków Porąbki - Czarnego Morza i Szmejki.

Czarne Morze, zwane wcześniej Pustkowiem - okolice dzisiejszych ulic A. Fredry, W. Broniewskiego, B. Jasieńskiego i Nowej - było według M. Kantora -Mirskiego niewielką osadą leśną, znaną już w XV wieku, położoną wśród puszczy Pakosznicy, otoczoną toff1astymi moczarami, od których pochodzi jej nazwa. Łączyły się one od południowego wschodu z wodami Bobrka, a w stronie północno-zachodniej dochodziły aż do granic Zagórza l7.

Drugi ze wspomnianych przysiółków pierwotnie zwany był Śmiejką. Określenie to, jak głosi legenda, związane jest z charakterystycznymi odgłosami ptactwa zamieszkującego te tereny, przypominającymi ludzki śmiech. Śmiejkę przekształcono następnie w Szmejkę. Obejmuje ona rejony dzisiejszych ulic: Szmejka, Zielona, Rzemieślnicza i częściowo Armii Krajowej (od poczty do Bobrka). W 1880 roku w osadzie stało 6 domów, mieszkało 50 osób, uprawiano tu ok. 25 ha ziemi. W połowie XIX wieku zabudowa obejmowała wschodnią stronę dzisiejszej ul. Armii Krajowej. W związku z rozwojem górnictwa i napływem ludności Szmejka rozrastała się l8.

W latach 80. XIX wieku terytorium Kazimierza przecięły torowiska odnóg Kolei Iwanogrodzko - Dąbrowskiej ze Strzemieszyc do Sosnowca Południowego i Granicy, co przyspieszyło tempo jego rozwoju. Badający tę problematykę Robert Krzysztofik ocenia, iż utworzona tu "węzłowa stacja kolejowa nie uruchomiła jednak podobnych impulsów rozwojowych jak w Sosnowcu, stała się raczej elementem centralizacji życia ekonomiczno-społecznego w rejonie dzisiejszych wschodnich połaci Sosnowca"19.

Dynamiczny rozwój Kazimierza nastąpił w okresie międzywojennym. W 1919 roku powstały dwa sklepy, w 1921 roku wybudowano drogę do Juliusza, a w 1925 roku utworzono urząd pocztowy pod nazwą Kazimierz koło Sosnowca. Wraz z napływem pracowników do tutejszych kopalń rozwijało się budownictwo mieszkaniowe. Głównym inwestorem było Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Na początku lat 20. postawiło ono dwa niemal identyczne budynki w stylu dworkowym, przy ulicy Ogrodowej, przeznaczone dla urzędników. W latach 1923-1924 stanęły domy urzędnicze i robotnicze w centrum osady, przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Głównej, Kościuszkowców i Armii Krajowej. Zachowały podobny, dworkowy styl. Pobudowano tam także zespoły komórek ze stolarką nawiązującą do wzorów ludowych. Inny wygląd zyskał kompleks dwukondygnacyjnych, czterorodzinnych domów, które wzniesiono w latach 30. z inicjatywy władz powiatowych przy dzisiejszej ulicy B. Jasieńskiego 6-28 (budownictwo komunalne). Własne domy stawiali także, na niewielkich działkach odkupionych od chłopów, zamożniejsi pracownicy kopalń (m.in. przy dzisiejszych ulicach Głównej, Kościuszkowców, na Szmejce i Czarnym Morzu).

Okres międzywojenny obok pozytywów przyniósł również zjawiska negatywne - pogorszenie warunków życia mieszkańców związane z wielkim kryzysem gospodarczym lat 30. Jego skutki dotkliwie odczuwali przede wszystkim zwalniani z pracy robotnicy. Rozwijało się nielegalne wydobywanie węgla z tzw. biedaszybów, głównie w okolicach Czarnego Morza i w lasach zagórskich.

Górnicy kopalni "Kazimierz" i "Juliusz" wiele razy podejmowali walkę w obronie swoich praw. Szczególnie ostry przebieg miał strajk okupacyjny w lutym 1936 roku. Przez jedenaście dni górnicy przebywali na terenie obu kopalń. Na znak głodówki wywiesili czarne flagi. Przed kopalnią odbywały się demonstracje kobiet i dzieci. Strajk zakończył się sukcesem górników - ich płace utrzymano na dotychczasowym poziomie.

Nazwa Kazimierz w odniesieniu do osady zaczęła funkcjonować zanim stała się ona formalnie osobną miejscowością. Decyzję o jej odłączeniu od Porąbki podjęło starostwo będzińskie w 1933 roku. Jako osobna gromada Kazimierz pozostał w składzie gminy o1kusko-siewierskiej powiatu będzińskiego, województwa kieleckiego. Jego obszar w latach 30. wynosił 2,9 km , a mieszkało tutaj około 2000 osób. Ścisłe związki z Porąbką Kazimierz utrzymywał nadal. Wspólny był sołtys urzędujący w Porąbce, Dom Gromadzki, parafia św. Barbary, przejściowo także szkoła w Pekinie i in.

W 1933 roku ukończono w Kazimierzu budowę szkoły podstawowej podjętą z inicjatywy władz gminnych. Mieściło się w niej osiem sal lekcyjnych, gabinet kierownika i pokój nauczycielski. Do szkoły należał również niewielki budynek w ogródku, z kuchnią i stołówką. W roku szkolnym 1933/34 naukę pobierało tutaj około 700 uczniów. Funkcję kierownika szkoły sprawował Adam Piwowarski. W Kazimierzu była również ochronka dla młodszych dzieci, mieszcząca się przy ulicy Targowej (obecnej Kościuszkowców) w mieszkaniu prywatnym, a następnie przy dzisiejszej ulicy Armii Krajowej.

W końcu lat 30. XX wieku w osadzie funkcjonowały dwie kuźnie, cztery piekarnie, sześć masami, kilka zakładów krawieckich i szewskich. W tym okresie wyremontowano kazimierzowskie drogi (ul. Główna, Targowa, Szmejka). Od 1 czerwca 1939 roku Kazimierz posiadał połączenie autobusowe z Sosnowcem, Klimontowem, Porąbką, Niemcami i Maczkami. W sferze upowszechniana kultury ważną role odgrywał Dom Parafialny, przy którym działał teatr amatorski (po II wojnie światowej przekształcony w świetlicę kopalni "Kazimierz-Juliusz", w latach 70. XX wieku budynek został wyburzony). Mieszkańcy Kazimierza uczęszczali również na przedstawienia teatralne, koncerty orkiestr, zabawy taneczne, odczyty, festyny, itp. do Klubu w Niemcach, wybudowanego na początku XX wieku przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Różne imprezy odbywały się także w Domu Gromadzkim.

Rozwój osady zahamował wybuch II wojny światowej. Kazimierz wraz z Zagłębiem Dąbrowskim został wcielony do III Rzeszy i znalazł się w granicach rejencji katowickiej. Nosił niemiecką nazwę Kasimir bei Sosnowitz. Kopalnię "Kazimierz-Juliusz" jak już pisałam, przejął Główny Urząd Powierniczy Wschód, a następnie (1942) pruski koncern Prussische Bergwerks und Hutten - AG. Preussag. Nastawiona na maksymalną produkcję kopalnia prowadziła gospodarkę rabunkową oraz zwiększała zatrudnienie kosztem m.in. młodocianych. Od kwietnia 1942 roku pracowali tu także jeńcy angielscy, dla których przygotowano baraki na nieużytkach przylegających do szkoły. Szkołę otwartą dla dzieci w kwietniu 1940 roku, od 1 września 1941 roku przeznaczono na koszary dla wojska niemieckiego. Na Czarnym Morzu, w rejonie ulic Nowej 1A. Fredry, powstało tzw. małe getto dla ludności żydowskiej. Wcześniej miejscowych Żydów lokowano w getcie w Strzemieszycach. Na podkreślenie zasługuje udział mieszkańców Kazimierza w ruchu oporu. Działali tu członkowie Związku Orła Białego, Armii Krajowej, Polskiej Partii Robotniczej, Armii Ludowej. Organizowano akcje sabotażowe, wspomagano oddziały partyzanckie 2O. W 1971 roku miasto Kazimierz Górniczy, w skład którego wchodziły również Ostrowy Górnicze odznaczono Krzyżem Partyzanckim.

27 stycznia 1945 roku do Kazimierza wkroczyły oddziały wojsk radzieckich. Po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej, Kazimierz pozostał gromadą w gminie olkusko - siewierskiej w powiecie będzińskim. Wraz z innymi miejscowościami Zagłębia Dąbrowskiego wchodził w skład utworzonego w marcu 1945 roku województwa śląskiego (upowszechniła się nazwa potoczna województwo śląsko - dąbrowskie), a następnie katowickiego. Kopalnia "Kazimierz-Juliusz" została znacjonalizowana i włączona do Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w Sosnowcu, w którego strukturach pozostała do 30 września 1982 roku. Nadal odgrywała dominującą rolę w życiu gospodarczym Kazimierza. Obok miejscowych robotników, zatrudniała przybyszów z wielu innych miejscowości. W 1947 roku założono Zasadniczą Szkołę Górniczą, która przygotowywała wykwalifikowanych robotników do pracy pod ziemią. W styczniu 1950 roku utworzono gminę Kazimierz, w skład której obok Kazimierza weszły gromady Porąbka, Ostrowy Górnicze i Maczki. Funkcję przewodniczącego Prezydium Gminnej Rady Narodowej pełnił m.in. Józef Szywała, jego zastępcy Czesław Lorenc, a sekretarza Antoni Bazyl. Władze gminy urzędowały w budynku przy ulicy Głównej. Do większych inwestycji gminnych należały: częściowa wymiana wodociągów na ulicach Głównej i Targowej (obecnie Kościuszkowców), zainstalowanie lamp, urządzenie skweru na skrzyżowaniu ulic Głównej i Armii Kraj owej, naprawa dróg i chodników. W dziedzinie handlu monopolistą stała się Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Kazimierzu, która otworzyła na tym terenie kilka sklepów. Aby poprawić zaopatrzenie mieszkańców w artykuły spożywcze, zwłaszcza w warzywa i owoce, władze gminne zdecydowały o utworzeniu targu (przy ulicy Targowej), który był czynny do 1970 roku. W 1955 roku gmina Kazimierz została rozwiązana. Wyodrębniono nowe, samodzielne jednostki administracyjne - gromady przekształcone następnie w 2 osiedla. Nowo utworzone osiedle Kazimierz obejmowało obszar 3, 2 km , na którym mieszkało blisko 2 800 osób. Od stycznia 1956 roku stanowisko przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej Osiedla piastował Czesław Lorenc, a sekretarza Władysław S~tniczy.

W 1962 roku zwiększył się obszar osiedla i wzrosła liczba jego mieszkańców do 3500 osób. Prawdopodobnie w tym okresie przyłączono do Kazimierza część Grabocina - wsi należącej do Strzemieszyc Wielkich, która rozwój zawdzięczała działalności Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. W Grabocinie wybudowało ono kopalnie "Teodor" i "Jakub" oraz kamienice dla swoich pracowników (przy dzisiejszej ulicy Sztygarskiej). Do Kazimierza przyłączono tę część osady, która od 1924 roku należała do utworzonej wtedy parafii w Porąbce. Jedno osiedle' maj duj e się obecnie w granicach dwóch miast: Sosnowca i Dąbrowy Górniczej. Wśród inwestycji osiedla Kazimierz zasadnicze znaczenie miało budownictwo mieszkaniowe. Pierwszy blok został oddany lokatorom w 1961 roku przy ul. Broniewskiego. Kopalnia wybudowała również gmach szkoły górniczej z internatem oraz Dom Górnika.

Od grudnia 1960 roku osiedle posiadało połączenie tramwajowe z centrum Sosnowca. W 1964 roku, przy ul. Szenwalda wybudowano pętlę tramwajową. W końcu lat 50. Prezydium Rady Narodowej Osiedla podjęło inicjatywę wybudowania w Kazimierzu ośrodka sportowo-wypoczynkowego w parku leśnym. Obiekt miał powstać w północnej części osiedla, na terenie o po- wierzchni około 50 ha. Na jego rzecz zarząd Lasów Państwowych w Katowicach przekazał 11,3 ha ziemi wchodzącej w skład Nadleśnictwa Lasów Państwowych w Gołonogu. Projekt wykonany staraniem powołanego w listopadzie 1959 roku Prezydium Społecznego Komitetu Budowy Ośrodka Sportowo Wypoczynkowego, działającego pod przewodnictwem Zdzisława Bagińskiego, zatwierdziły władze powiatowe w Będzinie w maju 1960 roku. Uwzględniono w nim budowę basenu kąpielowego, wesołego miasteczka, ogródka jordanowskiego, ośrodka sportów wodnych. W trakcie prac założenia projektu korygowano i zmieniano. Mecenasem tego wielkiego przedsięwzięcia, realizowanego przez długi okres, była kopalnia "Kazimierz Juliusz", a wspierały ją władze wojewódzkie oraz Ministerstwo Górnictwa i Energetyki. Po przeprowadzeniu robót niwelacyjnych i odwadniających w terenie, w 1965 roku rozpoczęto budowę amfiteatru mającego pomieścić 3.000 osób. Jednocześnie sadzono drzewa i krzewy ozdobne. W następnym roku oddano do użytku parking. Od 1967 roku pracami przy urządzaniu parku kierował Wenacjusz Lachowski. Brali w nich udział pracownicy kopalni, młodzież szkolna i inni mieszkańcy Kazimierza.

Ważnym wydarzeniem w Kazimierzu było otwarcie, w dniu 1. maja 1966 roku, Zakładowego Domu Kultury wybudowanego przez kopalnię, przy czynnym udziale jej pracowników. Placówka została wyposażona w salę teatralno - kinową na 360 miejsc, posiadała świetlicę, bibliotekę z czytelnią, kawiarnię. Działały tutaj zespoły teatralne ( m.in. Dziecięcy Teatrzyk "Bajka"), estradowe ("Leo" i inne), taneczne, muzyczne (jazzowe, big-beatowe), wokalno-instrumentalne, poetyckie, liczne koła zainteresowań (fotograficzne, Miłośników Teatru, filatelistyczne, plastyczne i inne). W Domu Kultury odbywały się spektakle teatrów zawodowych i amatorskich, występy artystów scen polskich (gościli tu m.in. Hanka Bielicka, Kazimierz Brusikiewicz, Stanisław Mikulski), seanse filmowe. Organizowano także zabawy taneczne i dyskoteki dla młodzieży, akademie okolicznościowe, wycieczki, konkursy, turnieje brydżowe i inn.

Kolejną rozbudowę kazimierzowskiej szkoły przeprowadzono w latach 90. XX wieku. Powstały nowe sale lekcyjne i tzw. węzeł sanitarny. W 2002 roku utworzono Zespół Szkół Ogólnokształcących m 12, do którego oprócz podstawówki weszło Gimnazjum m 5. Dyrektorem Zespołu została Iwona Gajdzik. Punkcje kierowników bądź dyrektorów szkoły podstawowej od 1945 roku sprawowali: Witold Ogorzały, Stefania Bielecka, Bolesław Bielecki, Maria Trzaska, Jerzy Malczewski, Barbara Kocot, Józef Kurek, Teresa Gała, Marek Wiewiórowski, Jadwiga Koźlak, Stanisław Witek, Dorota Drozdowska. Ważną inwestycję lat 70. stanowił nowoczesny ośrodek zdrowia przy ulicy Ogrodowej, udostępniony pacjentom w połowie 1975 roku.

W tym czasie przebudowano m.in. ulicę Asnyka, poszerzono ulicę Szopena, zmodernizowano jezdnię ulic Głównej, Armii Krajowej, Kościuszkowców, Wopistów, wymieniono stare wodociągi, zainstalowano lampy jarzeniowe. Nadal prowadzono prace w ośrodku wypoczynkowym, z którego korzystały już znaczne rzesze mieszkańców Kazimierza i okolic. W latach 70. czynny był amfiteatr, kawiarnia, plac zabaw, przystań wodna. W wyniku reformy administracyjnej kraju z dniem l lipca 1975 roku Kazimierz został włączony w obręb miasta Sosnowca, stając się jedną z jego dzielnic.

W drugiej połowie lat 70. i w latach 80. kontynuowano m.in. prace budowlane w osiedlu Wagowa II (pierwszy blok został oddany do użytku w 1981 roku) oraz przy urządzaniu ośrodka wypoczynkowego. Od 1983 roku ośrodek ten podlegał w części Zarządowi Zieleni Miejskiej w Sosnowcu (tereny zielone z alejkami, drogami, placami, parkingami) i kopalni "Kazimierz - Juliusz" (amfiteatr, basen, stawy). W związku z rozwojem demograficznym Kazimierza podjęto starania o utworzenie nowej parafii. Misję tę powierzył biskup częstochowski Stanisław Nowak, księdzu Henrykowi Szymcowi, wikariuszowi kościoła Matki Bożej Częstochowskiej w Porąbce. Od września 1986 roku prowadzono katechezę ,dzieci w mieszkaniu prywatnym, a w listopadzie 1987 roku wybudowano kaplicę przy dzisiejszej ulicy Armii Krajowej. Miesiąc później ordynariusz częstochowski ustanowił tu samodzielny wikariat terenowy, który objął część osiedla Wagowa II, ulice Armii Krajowej, Rzemieślniczą, Szmejkę i Zieloną (później włączono również ulice Kasprowicza, Staffa, Sztygarską i Wopistów). W kwietniu 1988 roku biskup poświęcił kaplicę, a 20 marca 1989 roku erygował parafię pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, jej proboszczem został ksiądz H. Szyniec. Budowę kościoła rozpoczęto w 1996 roku, w sierpniu tego roku biskup diecezji sosnowieckiej Adam Śmigielski powierzył opiekę nad parafią kapłanom ze Zgromadzenia Polskiej Prowincji 00 Zmartwychwstańców w Krakowie - pierwszym proboszczem mianowano ojca Kazimierza Sawościanika. Kościół udostępniono wiernym w kwietniu 2004 roku, a plebanię ukończono rok później. Zmiany jakie następowały w kraju po 1989 roku objęły również Sosnowiec z Kazimierzem. Przeprowadzono m.in. restrukturyzację kopalni "Kazimierz- Juliusz" - od 1999 roku przystąpiono do likwidacji Ruchu II "Juliusz" tworząc zakład jednoruchowy. Sprywatyzowano oddziały pomocnicze i usługowe, podjęto działania mające na celu uwłaszczenie kopalnianych gruntów i budynków mieszkalnych i in. Od 26 marca do 28 czerwca 1993 roku KWK "Kazimierz-Juliusz" działała jako Jednoosobowa Spółka Skarbu Państwa, a z dniem 1 lipca 1993 roku weszła w skład Katowickiego Holdingu Węglowego SA. Od 21 września 1996 roku stanowi podmiot gospodarczy pod nazwą KWK "Kazimierz - Juliusz" Sp. z o.o. Jest ona ostatnią czynną kopalnią węgla kamiennego na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Posiada trzy szyby centralne (K I - zjazdowo - materiałowy, K V - wentylacyjno - materiałowy, K II - wydobywczy) oraz dwa peryferyjne ("Maczki" i "Karol"). W ostatnich latach zlikwidowano szyby "Bory" i "Juliusz" Wydobycie wynosiło: w 1996 roku - 1.203.083 tony, 1999 - 1.117.900, w 2000 roku - 993.900 ton. A zatrudnienie odpowiednio: 2.950 osób (1996), 2.413 (1999), 2.217 (2000). Przemiany zachodzące w górnictwie spowodowały iż kopalnia przestała sponsorować działalność placówek kulturalno - oświatowych, sportowych i innych. Zakładowy Dom Kultury działał do 1993 roku, w 2004 roku obiekt ten przejęła w użytkowanie gmina Sosnowiec. Placówka wznowiła działalność jako filia Miejskiego Klubu "Maczki", a od czerwca 2006 roku funkcjonuje samodzielnie pn. Miejskiego Domu Kultury "Kazimierz". Pierwszym jej dyrektorem został Rafał Rybak. Dom Kultury prowadzi liczne koła zainteresowań dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych. Odbywają się tutaj zajęcia grup: teatralnej, recytatorskiej, sekcji plastycznej, działa szkółka gry na instrumentach klawiszowych i gitarze, prowadzi się naukę tańca towarzyskiego,jujitsu, sztuk samoobrony. Placówka organizuje kursy komputerowe (czynna jest tu pracownia komputerowa), zajęcia warsztatowe (m.in. fotograficzne), turnieje brydża sportowego, tenisa stołowego, szachów, różne konkursy i wycieczki. Odbywają się koncerty muzyczne, spotkania z pisarzami, akademie, imprezy okolicznościowe, przygotowuje się wystawy. W domu kultury mieszczą się: Klub Sportowy "Dragon" oraz Filia nr 10 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sosnowcu. W latach 90. dewastacji uległ amfiteatr, w którym odbywały się koncerty i inne imprezy, a także basen. Mimo to Park Leśna z Ośrodkiem Wypoczynkowym stanowi nadal atrakcyjne miejsce rekreacji dla mieszkańców Sosnowca i okolicznych miast. Na terenie parku znajdują się jezioro "Leśna", lasek, liczne ścieżki spacerowe i rowerowe, place zabaw dla dzieci, mini zoo, wspomniany wyżej zniszczony amfiteatr z muszlą koncertową, czynne są kawiarnie.

Od końca 1994 roku działa Stowarzyszenie Sympatyków Kazimierza Górniczego założone przez Jadwigę Koźlak, Zbigniewa Filipowskiego, Kazimierza Reichmana, Marię Bucką, Jana Batorynę, Krystynę Carug. Celem tej organizacji jest integracja lokalnej społeczności, rozbudzanie zainteresowań młodzieży historią regionalną, wspieranie rozwoju kulturalnego i gospodarczego dzielnicy, ochrona zasobów jej przyrody. Zadania te wprowadzane są w życie. Z inicjatywy J. Koźlak np. w programie nauczania historii w Szkole Podstawowej uwzględniono elementy dziejów regionalnych, a w 1997 roku wprowadzono w klasach VII przedmiot "wiedza o lokalnej ojczyźnie". Tematykę tę realizowano do 1999 roku w ramach autorskiego programu nauczania. Stowarzyszenie współpracuje z władzami Sosnowca - zwraca uwagę Rady Miejskiej i Zarządu Miasta na lokalne problemy. Z inicjatywy organizacji przeprowadzano w Kazimierzu wiele inwestycji m.in. doprowadzono gaz do budynków we wschodniej i zachodniej części dzielnicy. Klęska żywiołowa w kraju jaką była powódź w lipcu 1997 roku dotknęła również mieszkańców Kazimierza - posesji przy ulicach Kościuszkowców i Staffa. Poważne szkody wyrządził tutaj potok Jamka, dopływ Bobrka.

Początki sportu wyczynowego w Kazimierzu Górniczym sięgają 1921 roku, kiedy przy kopalni "Kazimierz" utworzono klub piłki nożnej pn. "Świt" z siedzibą w Niemcach. Zawodnicy rekrutowali się spośród mieszkańców Niemców, Porąbki, Kazimierza i okolicy. Drużyna uczestniczyła w rozgrywkach mistrzowskich na najniższym szczeblu. W 1927 roku klub zmienił nazwę na "Strzelec", a w 1932 roku na Towarzystwo Sportowe "Zew". W latach 50. :xx wieku powstał kolejny klub piłkarski, pn. "Kazimierzanka". W tym okresie drużyna piłki nożnej Towarzystwa Sportowego "Zew" nie odnosiła sukcesów - zajmowała końcowe miejsca w tabeli rozgrywek klasy B. Sytuacja zaczęła się poprawiać od 1960 roku, gdy "zew" połączył się z "Kazimierzanką" tworząc Klub Sportowy "Górnik". Aby zapewnić mu dobre warunki rozwoju kopalnia "Kazimierz-Juliusz" zmodernizowała stadion w Ostrowach oraz wybudowała halę sportową wraz z zapleczem przy Szkole Podstawowej nr 32 w Kazimierzu. Od 1964 roku Klub posiadał drugą sekcję - siatkówki. Jej zawodnicy od 1972 roku trenowali w Kazimierzu. W 1977 roku przeniesiono tam siedzibę klubu. Pierwszy większy sukces siatkarze odnieśli w 1970 roku, uzyskali awans do II ligi. Odpadli z niej w 1979 roku i trzy lata później. Do szeregu drugoligowców wrócili w 1983 roku, w 1989 roku awansowali do I ligi, a następnie w 1992 roku do serii "A" tej ligi. W sierpniu 1992 roku siatkarze KS "Górnik" Kazimierz połączyli się z sekcją siatkówki GKS ,'płomień" Milowice. Powstał jednosekcyjny GKS "Kazimierz - Płomień" z siedzibą przy SP nr 32 w Kazimierz;u Górniczym. Od sezonu 1994/95 siatkarze trenowali i rozgrywali mecze w Hali Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Sosnowcu, przy ul. Żeromskiego. Wtedy również przeniesiono siedzibę klubu do centrum miasta do budynku przy ul. Kaliskiej. W 1996 roku drużyna odniosła wielki sukces - zdobyła tytuł Mistrza Polski. W sezonie 2000/2001 zajęła jednak ostatnie miejsce w rozgrywkach swojej grupy, którą z tego powodu musiała opuścić. Wkrótce sosnowieccy siatkarze powrócili w szeregi ekstraklasy, lecz od sezonu 2008/2009 drużyna została wycofana z rozgrywek z powodu problemów finansowych. Obecnie klub prowadzi wyłącznie szkolenie młodzieży.

Rok 1992 był również przełomowy dla piłki nożnej. KS "Górnik" Kazimierz z tą sekcją zmienił nazwę na KS Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej "Zew" przy KWK "Kazimierz-Juliusz". Występuje on do dnia dzisiejszego w zagłębiowskiej A klasie.