Wilhelm Fitzner
Wilhelm Fitzner - śląski fabrykant, założyciel fabryki kotłów parowych na pograniczu Środuli i Konstantynowa; Urodzony 8 lutego 1833 w Gliwicach; Zmarł 3 stycznia 1905 w Laurahütte (obecnie Siemianowice Śląskie).
Jego ojciec Johann Wilhelm, (zmarły 27 lutego 1878) mistrz kowalski z Brunszwiku, przybył do Gliwic na początku lat 30-tych XIX w wraz z innymi robotnikami z Brunszwiku migrującymi za pracą. Kilka lat później przeniósł się do Laurahütte (Huta Laura) - późniejsza cześć Siemianowic Śląskich, gdzie w 1836 założył własną kuźnię. W 1855 roku kuźnia została zamieniona w kotlarnię. W 1868 roku na terenie kolonii Hugo założył własną Fabrykę Nitów (Rivten Fabrik), a w 1869 na terenie kolonii Wanda Fabrykę Kotłów (Kessel Fabrik).
Wilhelm uczęszczał do miejscowej szkoły prywatnej i Realschule zum Zwinger we Wrocławiu. Na poziomie szkoły podstawowej musiał opuścić szkołę i rozpocząć pracę w firmie ojca. W celu dalszego szkolenia spędził trzy lata jako stażysta w fabryce Borsig (budowa lokomotyw parowych) w Berlinie i Gustav Heinrich v. Ruffer Mechanical Engineering Institute (fabryka silników i kotłów parowych) we Wrocławiu. W tym czasie odbył również roczną służbę wojskową jako roczny ochotnik w Pułku Grenadierów Nr 11 we Wrocławiu. Po ukończeniu nauk Wilhelm podjął pracę w Hucie „Laura”.
W latach 70-tych XIX wieku, Wilhelm przejął obie fabryki, po czym w 1874 przekazał Fabrykę Nitów młodszemu bratu Richardowi. Oprócz młodszego brata miał jeszcze troje rodzeństwa.
Rok później, w 1975 Wilhelm Fitzner rozszerzył działalność ojca i zaczął produkować statki oraz rury wszelkiego rodzaju do grzejników parowych, rur gazowych, a także boi, rur przepustowych, masztów bojowych na większą skalę. Po wielokrotnym podwyższaniu przez rosyjskie Ministerstwo Gospodarki ceł na żelazo i wyroby żelazne w 1877, założył on drugą fabrykę kotłów w Sosnowitz w 1881 wspólnie z Konradem Gamperem ze Stetten (Thurgau). Za swoje produkty dostawały nagrody i złote medale na wielu wystawach w Europie i na innych kontynentach (USA, Kanada, Australia). Ponieważ zakład ten rozrósł się ponad zamierzony, w 1895 roku przekazał go spółce akcyjnej, aby zapewnić jej fundusze na rozbudowę. W 1892 roku wprowadził nitowanie hydrauliczne, a sześć lat później spawanie gazem wodnym. Jego brat Richard zmarł 26 stycznia 1895 roku w Karlowych Warach.
W 1859 Wilhelm ożenił się z Emilią Koetz i wybudował dom przy ul. Hutniczej 26 (27 Stycznia / Fitznerów 3) w Laurahütte (Siemianowicach Śląskich). Początkowo był to skromny, parterowy budynek z użytkowym poddaszem. Z Emilią Koetz miał siedmioro dzieci, z czego ostatnie zmarło wraz z matką wkrótce po urodzeniu. W 1862 ożenił się ponownie z Anną Wutge, z którą miał sześcioro dzieci. Rozbudował w latach 80. XIX w. swój dom dostawiając prostopadle dwukondygnacyjną kubaturę części środkowej wzbogacając dom w piętro, aneks wejściowy od północy z wieżyczką widokową i salę reprezentacyjną od południowej strony. W sali tej i w mniejszym, poprzedzającym ją salonie, wystrój projektował wrocławski malarz Joseph Langer. Zmarł w Laurahucie dnia 3 stycznia 1905 roku. Pochowany jest na cmentarzu ewangelickim w Siemianowicach Śląskich.
Bibliografia
- Małgorzata Derus: Z dziejów przemysłu Siemianowic Śląskich
- Małgorzata Derus: Przez trzy stulecia z Fabryką Elementów Złącznych 1868–2003
- Alfons Perlick: Fitzner, Wilhelm. In: Neue Deutsche Biographie. Tom 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, s. 218
- Wojciech Saryusz-Zaleski: Dzieje przemysłu w b. Galicji ; 1804–1929. Ze szczególnem uwzględnieniem historii rozwoju S. A. L. Zieleniewski & Fitzner-Gamper. Kraków 1930, OCLC 29070456.
- Alfons Perlick: Oberschlesische Berg- und Hüttenleute (Górnicy i huty z Górnego Śląska). Kitzingen/Main 1953, DNB 453735495, s. 85.
