Muzeum Zagłębia w Będzinie
Informacje
Adres: Świerczewskiego 15 tel. Biuro: 32 267 77 07 Zamek: 32 267 47 31 Pałac: 32 267 44 61 fax. 32 267 77 07, e-mail:
DZIAŁY: Kontakt telefoniczny do poszczególnych działów przez sekretariat - tel. 32 267 77 07
Dział Etnografii: Anna Góra - agora@muzeum.bedzin.pl
Dział Archeologii: Aleksandra Rogaczewska - arogaczewska@muzeum.bedzin.pl
Dział Historii: Grzegorz Onyszko - gonyszko@muzeum.bedzin.pl
Dział Broni i Uzbrojenia Ochronnego: Grzegorz Onyszko - gonyszko@muzeum.bedzin.pl
Dział Edukacji: Agnieszka Milka - amilka@muzeum.bedzin.pl
Dział Plastyczny: Bartosz Gawlik - bgawlik@muzeum.bedzin.pl
Dział Promocji: Joanna Kobryń - jkobryn@muzeum.bedzin.pl
Godziny otwarcia:
BIURO Poniedziałek - Piątek - 7:30 - 15:30
ZAMEK: ul. Zamkowa 1 42-500 Będzin Zamek czynny codziennie oprócz poniedziałków. Wtorek, Czwartek, Piątek - 8:00 - 16:00 Środa, Sobota, Niedziela - 9:00 - 17:00 Dniem, w którym można zwiedzić zamek bezpłatnie jest wtorek.
PAŁAC MIEROSZEWSKICH: ul. Świerczewskiego 15 42-500 Będzin Pałac czynny codziennie oprócz poniedziałków. Wtorek, Czwartek, Piątek - 8:00 - 16:00 Środa, Sobota, Niedziela - 9:00 - 17:00 Dniem, w którym można zwiedzić pałac bezpłatnie jest czwartek.
PODZIEMIA BĘDZIŃSKIE: al. Kołłątaja 42-500 Będzin Podziemia Będzińskie będą udostępnione do zwiedzania wyłącznie po uprzednim umówieniu telefonicznym pod numerami telefonów: Od poniedziałku do piątku pod numerem 32 267 77 07 W soboty i niedziele pod numerem 32 267 47 31
DOM MODLITWY "MIZRACHI" ul. Potockiego 3 42-500 Będzin Kontakt telefoniczny z sekretariatem Muzeum tel. 32 267 77 07
Historia
Muzeum otwarto 29 lipca 1956 roku.
W latach 1956 - 1983 siedziba muzeum znajdowała się tylko w będzińskim zamku a od 1983 roku do muzeum należą dwa obiekty: Zamek i Pałac Mieroszewskich
Dyrektorzy muzeum
- 1956 - 1959 - Włodzimierz Błaszczyk
- 1959 - 1961 - Jerzy Hutka
- 1961 - 1995 - Aleksandra Daab
- 1995 - 2013 - Anna Smogór
- od 2013 - ???- Wioletta Mikuła
Wystawy stałe
Na zamku:
- Dawna broń.
W salach zamkowych zgromadzono kolekcję ukazującą rozwój broni i uzbrojenia od XVI do pocz. XX wieku. Zaprezentowano ciekawe okazy broni białej - siecznej i drzewcowej, broń palną, miotającą i elementy uzbrojenia ochronnego. Zbiór składa się w dużej mierze z europejskiej broni regulaminowej, ale zawiera też wiele okazów broni galanteryjnej, myśliwskiej i sportowej - pięknie zdobionej, masą perłową, hebanem i kością. Kolekcja liczy obecnie 350 eksponatów.
Na pierwszym piętrze Zamku zaprezentowano broń palną, która wraz z akcesoriami strzeleckimi tworzy najliczniejszą grupę w zbiorze militariów. Kolekcja broni palnej, głównie zachodnioeuropejskiej, ilustruje rozwój myśli technologicznej w konstrukcji zamków - od zamka lontowego do iglicowego. Zobaczymy tu więc różne przykłady broni lontowej np. hakownicę lontową - jeden z najstarszych rodzajów broni palnej; kołowe arkebuzy i muszkiety a także broń skałkową i kapiszonową - długą i krótką. Z akcesoriów strzeleckich na wystawie pokazano prochownice muszkieterskie i myśliwskie (głównie rogowe) oraz ładownice - jedną turecką i dwie oficerskie kawalerii austriackiej. Na pierwszym piętrze zamku wyeksponowano także broń artyleryjską. Należą do niej moździerze i lufy armatnie małego kalibru. Jedna z nich datowana na rok 1568 osadzona jest na zrekonstruowanym łożu typu "taraśnica", druga na łożu polowym. Taraśnice - na łożach bez kół - służyły do obrony murów obronnych, stawiano je na murach i tarasach.
Kolekcja broni palnej zawiera obok pokaźnych zbiorów broni wojskowej również wiele przykładów broni myśliwskiej, w luksusowym wykonaniu, jak np. piękna kołowa strzelba myśliwska wykonana przez praskiego rusznikarza Hansa Stiftera w 1674 roku. Broń sportowa charakteryzuje się precyzyjnym wykonaniem i umiarkowanym zdobnictwem. Uwagę zwraca duża kolekcja strzelb tarczowych z XIX w. oraz niewielkie pistolety tarczowe używane na strzelnicach objazdowych. Ekspozycję strzelb tarczowych dopełniają tarcze strzelnicze ze Strzelań Zamkowych, imprezy o charakterze sportowo - historycznym, którą Muzeum Zagłębia organizowało wraz z Bractwem Kurkowym Grodu Bytomskiego od 1999 roku.
- Z dziejów zamku i miasta.
Wystawa zatytułowana „Z dziejów zamku i miasta Będzina” obrazuje rozwój osadnictwa na Wzgórzu Zamkowym we wczesnym i pełnym średniowieczu z uwzględnieniem zabudowy w obrębie dzisiejszego zamku.
Zaprezentowano zabudowę zamku górnego i dolnego. Wyeksponowano najstarsze ryciny i grafiki przedstawiające ewolucję zamku na przestrzeni wieków (od najstarszego przedstawienia Mathiasa Gerunga z 1537 roku po grafiki z końca XIX wieku). Kolejnym punktem ekspozycji jest prezentacja projektów przebudowy zamku, przy czym wybrano trzy, z punktu widzenia historyka najważniejsze projekty- F. M. Lanciego z 1834 roku, A. Szyszko-Bohusza z okresu międzywojnia oraz ostatni - sfinalizowany projekt - Z. Gawlika. Interesująca jest swego rodzaju galeria fotograficzna, zawierająca najstarsze fotografie ruin zamku oraz miasta z przełomu XIX/XX wieku aż po okres drugiej wojny światowej, a także z odbudowy obiektu w latach 50. XX wieku.
Każdej antyramie z planszami, grafikami i fotografiami towarzyszy tekst, opisujący historię obiektu, jak i samego Będzina. Oprócz rycin, grafik i fotografii uwzględniono także najważniejsze zabytki, które udało się zgromadzić Muzeum Zagłębia w swoich zbiorach. Są to przywileje królewskie dla miasta, przywileje adresowane do cechów miejskich (XVII-XVIII wiek), czy uwzględniające interesy Żydów będzińskich. Dokumenty te prezentowane są w gablotach poziomych, podobnie, jak monety i pieczęci pochodzące z Będzina.
W pałacu:
- Wnętrza stylowe XVIII i XIX w.
Ekspozycja prezentująca wyposażenie reprezentacyjnego I piętra Pałacu Mieroszewskich. Umeblowanie stanowią stylowe sekretery, komody i fotele. Wystroju wnętrz dopełniają kominki, rzeźby, oryginalne tkaniny - kobierce, makaty, dywany oraz wyroby rzemiosła artystycznego ze srebra, porcelany i cyny datowane na XVIII, XIX i początek XX wieku, a także piece kaflowe z kamienic mieszczańskich Będzina i Grodźca. Na wystawie zaprezentowano malarstwo portretowe i pejzażowe z połowy XIX wieku oraz prace artystów związanych z Będzinem i Zagłębiem. Warto zwrócić uwagę na polichromie z 2 połowy XVIII w. zachowane w czterech salonach pałacu: "Salonie Wodzów Antycznych", "Myśliwskim", "Medalionów Portretowych" i "Salonie Turniejowym". Jest to przykład najstarszej tego typu polichromii zachowanej w budowli świeckiej na terenie Zagłębia.Polichromia w "Salonie Myśliwskim" zabezpieczona została w 1956 r. przez konserwator Renatę Dubiel, która dokonała jej przeglądu i usunięcia zanieczyszczeń atmosferycznych ponownie w 1996 r. Malowidła w "Salonie Wodzów Antycznych" zostały odkryte przez konserwatorów Ryszarda Krzemińskiego i Jana Gałaszka w latach 1978 - 1982. Przedstawiają one m.in. Scypiona Afrykańskiego, Hanibala, Pompejusza i Fabiusza Kunktatora, umieszczonych w iluzjonistycznych niszach. Prace renowacyjne ukończono w 1998 r. zespołem pod kierunkiem Renaty Dubiel-Białas i Konstantego Polita. W marcu 1994 r. oddano "Salon Medalionów Portretowych" a w 2000 r. zakończono konserwację ostatniej sali ozdobionej polichromią tzw. "Salonu Turniejowego", gdzie podziwiać można sceny pojedynków.
- Kolekcja malarza i grafika Samuela Cyglera.
Samuel Cygler urodził się w Będzinie 3 listopada 1898 roku. W 1916 roku zapisał się na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie do pracowni znanego i cenionego malarza Teodora Axentowicza, a następnie przeniósł się do pracowni prof. Wojciecha Weissa. Równolegle ze studiami kontynuował naukę w szkole średniej. W 1920 r. wyjechał do Niemiec, gdzie dokształcał się w zakresie grafiki i drukarstwa. Zdobyta w Niemczech wiedza zaowocowała wyróżnieniem jego prac graficznych w czasie studiów na ASP. Pierwsze prace poza uczelnią zaprezentował w 1924 r. na wystawie Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych. Była wśród nich grafika "Taniec Chasydów" z cyklu "Dybuk". O wysokiej ocenie prac młodego malarza świadczy zaproszenie go do współpracy przy dekoracji Wielkiej Synagogi w Będzinie, przez cieszącego się uznaniem w Anglii i w Polsce malarza Maurecygo Appelbauma. Niestety nie zachowały się projekty wykonanej polichromii. Na podstawie opisów i jedynego zdjęcia wiemy, że Cygler oparł się na tradycyjnej ornamentyce tworząc dekoracje z fantastycznymi figurami zwierząt (lwów, jeleni, orłów). Cygler malował obrazy olejne i akwarele, których głównym tematem były widoki miasteczek. Na podstawie niewielkiej ilości zachowanych prac trudno wypowiadać się szerzej o warsztacie Artysty. Można jednak stwierdzić, że w swojej twórczości nawiązywał do postimpresjonizmu i kubizmu. Kolory nakładał pewnie, co widoczne jest zwłaszcza w akwarelach. Jego styl wywodzi się z kręgu Jung Jdysz, nurtu, który powstał na przełomie XIX i XX wieku w Paryżu, a w Polsce rozpowszechnił się po roku 1929.W 1923 roku z niewiadomych powodów Artysta zmienił nazwisko Ziegler na Cygler. Od rozpoczęcia samodzielnego życia artystycznego, czyli od roku 1924 aż do 1932 brał udział w kilkudziesięciu polskich i żydowskich wystawach. W 1932 roku zorganizował w Salonie Sztuki w Warszawie swoją wystawę indywidualną, na której zaprezentował kilkadziesiąt prac. Większość z nich znajduje się dzisiaj w Muzeum Zagłębia w Będzinie. Oprócz działalności artystycznej Cygler uczestniczył w pracach licznych stowarzyszeń polskich i żydowskich.Samuel Cygler całe życie związał Będzinem. Tu się urodził i tu wracał po każdej podróży. Z Będzina został wywieziony do Oświęcimia w 1943 roku.
- Sala im. prof. Jana Świderskiego.
- Izba zagłębiowska.
- W łużyckiej osadzie i średniowiecznym grodzie - archeologia terenów dzisiejszego Będzina.
Wystawy czasowe
.......................
Działalność edukacyjna
.......................
