Kazimierz Górniczy (Sosnowiec)

Kazimierz Górniczy dzielnica Sosnowca
Herb Kazimierza Górniczego
Status	dzielnica
W granicach Sosnowca	od 1975
Kod pocztowy	41-215
Położenie na planie Sosnowca

Kazimierz Górniczy - jedna z czterech dzielnic, regionu "Wschód" Sosnowca. W latach 1967 - 1975 samodzielne miasto w powiecie będzińskim, które w 1973 r., powiększone zostało terenem sąsiedniej Porąbki. Po reformie administracyjnej w 1975 r., Kazimierz Gór. zostaje wcielony do miasta Sosnowca, tracąc jednocześnie prawa miejskie.

Jako dzielnica Sosnowca, od północnego zachodu graniczy z dz. Zagórze, od południowego wschodu z Ostrowami Górniczymi, a od południa i zachodu z Porąbką. Od północy stanowi granicę pomiędzy Sosnowcem, a Dąbrową Górniczą, natomiast od wschodu przylega do dz. Dąbrowy Górniczej - Strzemieszyc Wielkich.

Historia

Istnienie osady Kozmiez (prawdopodobnie XVI-wieczny zapis nazwy Koźmierz) zostało odnotowane w dokumentach pochodzących z 1537 r.

Miejscowość - podobnie jak pobliski Juliusz - była pierwotnie przysiółkiem Porąbki. Jej rozwój nastąpił dopiero po 1874 r., kiedy zaczęto tu eksploatację uruchomionej przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych kopalni "Kazimierz". W latach 1879 - 1883 wybudowano szyby głębinowe; w 1938 r. zakład połączył się z kopalnią "Juliusz" pod nazwą "Kazimierz - Juliusz".

Wieże wyciągowe szybów kopalnianych w Kazimierzu Górniczym

Biurowiec kopalniany w Kazimierzu Górniczym

Od Porąbki oddzielił się Kazimierz w 1933 r. Otrzymał wówczas status gromady w gminie olkusko-siewierskiej powiatu będzińskiego. W 1950 r. powstała nowa gmina o nazwie Kazimierz. W 1956 r. otrzymał on status osiedla w powiecie będzińskim, zaś w 1967 r. po połączeniu z Ostrowami Górniczymi - już jako Kazimierz Górniczy uzyskał prawa miejskie. W 1975 r. został włączony do Sosnowca, stanowiąc od tego czasu jedną z jego dzielnic.

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek, Dzielnice Sosnowca - Zarys dziejów, Sosnowiec, 2004
• Dzielnice Sosnowca - Porąbka, Kazimierz Górniczy, Ostrowy Górnicze, Maczki
• Juliusz - Kazimierz Górniczy - Maczki - Ostrowy - Porąbka. Od tradycji do współczesności

Obecna dzielnica Sosnowca, w latach 1967-1975 samodzielne miasto; wywodzi się od osady górniczej, która ukształtowała się w obrębie wsi Porąb- ka, w okolicy wybudowanej w 1884 roku kopalni "Kazimierz". Hipoteza Mariana Kantora-Mirskiego, iż już w XV wieku istniała tutaj niezamieszkała wioska Kazmiez, czyli Kaźmierz (Kazimierz) powielana w literaturze histo- rycznej, okazała się niepraw dziwa. Jak ustalił KrzysztofHajewski, wieś o któ- rej wspomina Kantor, wymieniona w akcie sprzedaży Mysłowic i innych miej- scowości (1536 rok) nosiła nazwę Koziniec (Koziniecz) i nie leżała na "na- szym" tereniel6. '. Nie ulega wątpliwości, iż powstanie Kazimierza związane jest z rozwo- jem kopalni wybudowanej przez Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, od której osada przejęła nazwę. Osada powstała w bezpośrednim sąsiedztwie kopalni obejmując dzisiejsze ulice Ogrodową, cześć Głównej, Dworcową, Morcinka i wschodnią część ul. Broniewskiego. W chło- nęła ponadto sąsiednie tereny przysiółków Porąbki - Czarnego Morza i Szmejki. Czarne Morze, zwane wcześniej Pustkowiem - okolice dzisiejszych ulic A. Fredry, W. Broniewskiego, B. Jasieńskiego i Nowej - było według M. Kantora -Mirskiego niewielką osadą leśną, znanąjuż w XV wieku, poło- żoną wśród puszczy Pakosznicy, otoczoną toff1astymi moczarami, od których pochodzi jej nazwa. Łączyły się one od południowego wschodu z wodami Bobrka, a w stronie północno-zachodniej dochodziły aż do granic Zagórzal7. Drugi ze wspomnianych przysiółków pierwotnie zwany był Śmiejką. Okre- ślenie to, jak głosi legenda, związane jest z charakterystycznymi odgłosami' ptactwa zamieszkującego te tereny, przypominającymi ludzki śmiech. Śmiejkę przekształcono następnie w Szmejkę. Obejmuje ona rejony dzisiejszych ulic: Szmejka, Zielona, Rzemieślnicza i częściowo Annii Krajowej (od poczty do

Bobrka). W 1880 roku w osadzie stało 6 domów, mieszkało 50 osób, uprawia. no tu ok. 25 ha ziemi. W połowie XIX wieku zabudowa obejmowała wschod- nią stronę dzisiejszej ul. Annii Krajowej. W związku z rozwojem górnictwa j napływem ludności Szmejka rozrastała sięl8 . W latach 80. XIX wieku terytorium Kazimierza przecięły torowiska od- nóg Kolei Iwanogrodzko - Dąbrowskiej ze Strzemieszyc do Sosnowca Połu- dniowego i Granicy, co przyspieszyło tempo jego rozwoju. Badający tę proble- matykę Robert Krzysztofik ocenia, iż utworzona tu "węzłowa stacja kolejowa nie uruchomiła jednak podobnych impulsów rozwojowych jak w Sosnowcu, stała się raczej elementem centralizacji życia ekonomiczno-społecznego w rejonie dzisiejszych wschodnich połaci Sosnowca"19. Dynamiczny rozwój Kazimierza nastąpił w okresie międzywojennym. W 1919 roku powstały dwa sklepy, w 1921 roku wybudowano drogę do Juliu- sza, a w 1925 roku utworzono urząd pocztowy pod nazwą Kazimierz koło Sosnowca. Wraz z napływem pracowników do tutejszych kopalń rozwijało się bu- downictwo mieszkaniowe. Głównym inwestorem było Warszawskie Towa- rzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Na początku lat 20. postawiło ono dwa niemal identyczne budynki w stylu dworkowym, przy ulicy Ogrodo- wej, przeznaczone dla urzędników. W latach 1923-1924 stanęły domy urzęd- nicze i robotnicze w centrum osady, przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Głów- nej, Kościuszkowców iAnnii Krajowej. Zachowały podobny, dworkowy styl. Pobudowano tam także zespoły komórek ze stolarką nawiązującą do wzorów ludowych. Inny wygląd zyskał kompleks dwukondygnacyjnych, czterorodzin- nych domów, które wzniesiono w latach 30. z inicjatywy władz powiatowych przy dzisiejszej ulicy B. Jasieńskiego 6-28 (budownictwo komunalne). Własne domy stawiali także, na niewielkich działkach odkupionych od chłopów, za- możniejsi pracownicy kopalń (m.in. przy dzisiejszych ulicach Głównej, Kościuszkowców, na Szmejce i Czarnym Morzu). Okres międzywojenny obok pozytywów przyniósł również zjawiska ne- gałyAe - pogorszenie warunków życia mieszkańców związane z wielkim kryzysem gospodarczym lat 30. Jego skutki dotkliwie odczuwali przede wszyst- kim zwalniani z pracy robotnicy. Rozwijało się nielegalne wydobywanie węgla