Kromołów (Zawiercie): Różnice pomiędzy wersjami
Z WikiZagłębie
(Anulowanie wersji nr 29630 utworzonej przez Michał Kusiak (dyskusja)) |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
}} | }} | ||
wieś wzmiankowana po raz pierwszy w [[1193]] roku, później miasto (do [[1870]]), od [[1977]] dzielnica [[Zawiercie|Zawiercia]], położona u źródeł [[Warta|Warty]] u podnóża kuesty jurajskiej, przy drodze krajowej DK-78. | '''Kromołów''' - wieś wzmiankowana po raz pierwszy w [[1193]] roku, później miasto (do [[1870]]), od [[1977]] dzielnica [[Zawiercie|Zawiercia]], położona u źródeł [[Warta|Warty]] u podnóża kuesty jurajskiej, przy drodze krajowej DK-78. | ||
==Historia== | |||
Pod koniec XVIII w. w miasteczku były 2 młyny, browar i dwór; w 135 domach mieszkało 634 ludzi ([[1791]] r)<ref>Materiały do słownika historyczno-geograficznego województwa krakowskiego w dobie Sejmu Czteroletniego, pod red. W. Semkowicza, T. Czorta, A. Szumańskiego, Wyd. PAU, Kraków 1939</ref>. Rozwijało się sukiennictwo i garncarstwo; w [[1827]] r. było tu 186 domów i 1153 mieszkańców, a w [[1860]] r. 1777 ludzi w 199 domach<ref>Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IV</ref>. | |||
Miejscowość znana ze źródeł Warty, kościoła św. Mikołaja i żydowskiego cmentarza; zachowany układ urbanistyczny (rynek). Przystanek PKS i komunikacji miejskiej, sklepy, zespół szkół. Przez Kromołów biegną szlaki turystyczne. | |||
==Nazwa miejscowości== | |||
Nazwa miejscowości pochodzi od Kromola. | Nazwa miejscowości pochodzi od Kromola. | ||
==Początek rzeki Warty== | |||
W Kromołowie bierze początek rzeka [[Warta]]. Ma tu ona dwa źródła. Jedno z nich bije w pobliżu dworu, drugie zaś większe znajduje się pod kaplicą - świętego Jana Nepomucena. To drugie źródło uważane jest za właściwy początek rzeki [[Warta|Warty]]. Mówi legenda, że tam, gdzie - dziś kaplica świętego Jana, stał przed wielu wiekami rycerz na Warcie. Puszcza szumiała dokoła, a słońce letnie paliło niemiłosiernie. Rycerz odczuwał wielkie pragnienie, ale nigdzie dokoła nie było ani kropli wody. Wtedy znużony niezmiernie westchnął do Boga i wzniósł ręce do modlitwy. Jednocześnie kopia obsunęła się i uderzyła o ziemię. W tejże chwili wytrysnęła z niej woda czysta i chłodna. | |||
==Zabytki== | |||
* Dwór dawniej obronny o czterech basztach i pięknym ganku arkadowym. Dwór ten mimo, że zniszczony, ma jeszcze w sobie dużo uroku. Wybudował go Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski na kilka lat przed wojną szwedzką w wieku XVII. Pod koniec XVIII stulecia za czasów dziedzica tych włości Gostkowskiego dworek został przebudowany i ozdobiony. Ganek arkadowy pochodzi z tych właśnie czasów. Z tego dworu na rozkaz Warszyckiego wyruszyła załoga przeciw Szwedom, usadowionym w warowni pilickiej, tu po abdykacji swej w drodze do Krakowa odpoczywał Jan Kazimierz, stąd wreszcie na wezwanie księcia Józefa Poniatowskiego udał się oddział gwardzistów na punkt zborny do [[Żarki|Żarek]]. Dwór nie przetrwał do dzisiejszych czasów został rozebrany przez Niemców w [[1940]] r. | |||
* Kościół w Kromołowie w połowie XVI wieku należał do arianów, których wyznawcami byli Bonarowie, ówcześni dziedzice Kromołowa. Po Bonarach byli tu Firlejowie, z których wojewoda [[Mikołaj Firlej]] wrócił do wiary katolickiej, kościół powiększył i przyozdobił potężną wieżą czworoboczną. W kościele tym ciężkie żelazne drzwi prowadzące do zakrystii pochodzą z [[Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu|zamku w Ogrodzieńcu]], według innych ze zbójnickiego Okiennika. | |||
==Galeria== | ==Galeria== | ||
| Linia 45: | Linia 55: | ||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Bibliografia== | |||
*{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim | data = [[1939]] | wydawca = Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim | miejsce = [[Sosnowiec]] | isbn = | strony = 92-94}} | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 11:59, 17 sie 2012
| |||
| Status | dzielnica | ||
| W granicach Zawiercia | od | ||
| Kod pocztowy | 00-000 | ||
Kromołów - wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1193 roku, później miasto (do 1870), od 1977 dzielnica Zawiercia, położona u źródeł Warty u podnóża kuesty jurajskiej, przy drodze krajowej DK-78.
Historia
Pod koniec XVIII w. w miasteczku były 2 młyny, browar i dwór; w 135 domach mieszkało 634 ludzi (1791 r)[1]. Rozwijało się sukiennictwo i garncarstwo; w 1827 r. było tu 186 domów i 1153 mieszkańców, a w 1860 r. 1777 ludzi w 199 domach[2].
Miejscowość znana ze źródeł Warty, kościoła św. Mikołaja i żydowskiego cmentarza; zachowany układ urbanistyczny (rynek). Przystanek PKS i komunikacji miejskiej, sklepy, zespół szkół. Przez Kromołów biegną szlaki turystyczne.
Nazwa miejscowości
Nazwa miejscowości pochodzi od Kromola.
Początek rzeki Warty
W Kromołowie bierze początek rzeka Warta. Ma tu ona dwa źródła. Jedno z nich bije w pobliżu dworu, drugie zaś większe znajduje się pod kaplicą - świętego Jana Nepomucena. To drugie źródło uważane jest za właściwy początek rzeki Warty. Mówi legenda, że tam, gdzie - dziś kaplica świętego Jana, stał przed wielu wiekami rycerz na Warcie. Puszcza szumiała dokoła, a słońce letnie paliło niemiłosiernie. Rycerz odczuwał wielkie pragnienie, ale nigdzie dokoła nie było ani kropli wody. Wtedy znużony niezmiernie westchnął do Boga i wzniósł ręce do modlitwy. Jednocześnie kopia obsunęła się i uderzyła o ziemię. W tejże chwili wytrysnęła z niej woda czysta i chłodna.
Zabytki
- Dwór dawniej obronny o czterech basztach i pięknym ganku arkadowym. Dwór ten mimo, że zniszczony, ma jeszcze w sobie dużo uroku. Wybudował go Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski na kilka lat przed wojną szwedzką w wieku XVII. Pod koniec XVIII stulecia za czasów dziedzica tych włości Gostkowskiego dworek został przebudowany i ozdobiony. Ganek arkadowy pochodzi z tych właśnie czasów. Z tego dworu na rozkaz Warszyckiego wyruszyła załoga przeciw Szwedom, usadowionym w warowni pilickiej, tu po abdykacji swej w drodze do Krakowa odpoczywał Jan Kazimierz, stąd wreszcie na wezwanie księcia Józefa Poniatowskiego udał się oddział gwardzistów na punkt zborny do Żarek. Dwór nie przetrwał do dzisiejszych czasów został rozebrany przez Niemców w 1940 r.
- Kościół w Kromołowie w połowie XVI wieku należał do arianów, których wyznawcami byli Bonarowie, ówcześni dziedzice Kromołowa. Po Bonarach byli tu Firlejowie, z których wojewoda Mikołaj Firlej wrócił do wiary katolickiej, kościół powiększył i przyozdobił potężną wieżą czworoboczną. W kościele tym ciężkie żelazne drzwi prowadzące do zakrystii pochodzą z zamku w Ogrodzieńcu, według innych ze zbójnickiego Okiennika.
Galeria
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Bibliografia
- Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim. Sosnowiec: Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim, 1939, s. 92-94.
