Jerzy Jaros: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 2: Linia 2:
|imię i nazwisko = Jerzy Jaros
|imię i nazwisko = Jerzy Jaros
|pseudonim =
|pseudonim =
|grafika =
|grafika = Jerzy_Jaros.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki = Jerzy Jaros
|podpis =
|podpis =
|data urodzenia = [[13 października]] [[1925]]
|data urodzenia = [[13 października]] [[1925]]
Linia 17: Linia 17:
}}
}}


'''Jerzy Jaros''' - archiwista, historyk dziejów gospodarczych, autor prac o historii o górnictwie, profesor Uniwersytetu Śląskiego
'''Jerzy Jaros''' – (ur. [[13 października]] [[1925]] w Warszawie, zm. [[23 czerwca]] [[1992]] r. w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]) archiwista i historyk dziejów gospodarczych, autor fundamentalnych prac o historii górnictwa, profesor Uniwersytetu Śląskiego. Pochodzi z rodziny inteligenckiej. Był synem Władysława, kapitana Wojska Polskiego i Marii Heleny z Korwin-Maternickich, nauczycielki gimnazjalnej. Od [[1961]] r. mieszkał wraz z rodziną w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]. Był żonaty z Danutą z Dynerów (prawnikiem, długoletnią wiceprokurator Prokuratury Wojewódzkiej w Katowicach). Miał syna Wojciecha, który jest dziennikarzem.
 
==Edukacja==
Szkołę powszechną ukończył w Warszawie w [[1936]] r. Naukę kontynuował w Gimnazjum Miejskim im. W. Łukasiewicza w [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej]] ([[1936]] - [[1937]]), Gimnazjum i Liceum Humanistycznym im. S. Staszica w Warszawie
([[1937]] - [[1938]]), Państwowym Gimnazjum Męski m im. M. Kromera w Gorlicach ([[1938]] - [[1939]]).
 
Gdy wybuchła wojna, przebywał z rodziną w Warszawie. W styczniu [[1940]] r. podjął tutaj naukę na tajnych kompletach; maturę zdał w [[1943]] r. w Gimnazjum i Liceum Humanistycznym im. W. Górskiego. Uczęszczał równocześnie na legalny kurs administracji ([[1941]] - [[1942]]) i wyższy kurs księgowości ([[1942]] - [[1943]]).
 
Od października [[1943]] r. studiował historię na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego. Podczas okupacji był również nauczycielem na tajnych kompletach i korepetytorem.
 
==Praca==
Po wyzwoleniu przeniósł się z rodzicami do [[Będzin|Będzina]], a następnie do Mysłowic. Pracował krótko w Gimnazjum Męskim im. M. Kopernika w [[Będzin|Będzinie]] i w redakcji „Głosu Pracy” jako korektor. W [[1945]] r. podjął przerwane studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dyplom magistra filozofii w zakresie historii otrzymał w maju [[1946]] r. W ciągu następnych dwóch lat przygotował i obronił pracę doktorską pt. ''Tyrania w Sparcie''.
 
Jednocześnie zatrudniony był w charakterze nauczyciela historii oraz łaciny w Gimnazjum i Liceum Miejskim im. T. Kościuszki w Mysłowicach ([[1946]] - [[1947]]) oraz w Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego im. Mikołaja Kopernika w Katowicach ([[1948]] – [[1950]]).
 
W latach [[1950]] - [[1966]] pracował w Archiwum Państwowym w Katowicach, początkowo na stanowisku starszego asystenta, a następnie kustosza (od [[1952]]), adiunkta (od [[1962]]) i samodzielnego pracownika naukowo-badawczego (od [[1965]]). W [[1955]] r. otrzymał nominację na kierownika Oddziału III Akt Przemysłowych, a od [[1961]] r. kierował także zorganizowanym przez siebie Oddziałem V Akt Górniczych. Równocześnie pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji, m.in. przewodniczącego Wojewódzkiej
Komisji Brakowania Materiałów Archiwalnych i członka Rady Redakcyjnej  Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Jako pracownik Archiwum Państwowego zajmował się opracowywaniem bogatego zasobu archiwalnego, głównie akt przemysłowych. Jednocześnie prowadził badania naukowe z archiwistyki i dziejów przemysłu . W latach [[1953]] – [[1955]] współpracował z Zakładem Historii Śląska Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. Najwięcej uwagi poświęcał badaniom dziejów górnictwa węglowego. W [[1962]] r. ukazała się drukiem pierwsza jego obszerna książka ''Historia kopalni  „Król” w Chorzowie'' ([[1791]] -  [[1945]]), która zapoczątkowała serię wydawanych później monografii kopalń.
 
W [[1964]] r. J. Jaros habilitował się w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN w Warszawie na podstawie pracy ''Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim do 1914 roku''.
 
Od stycznia [[1967]] r. pracował w Śląskim Instytucie Naukowym w Katowicach, początkowo na stanowisku adiunkta, a następnie od
[[1969]]0 r. w charakterze samodzielnego pracownika naukowego. W latach [[1970]] - [[1971]] pełnił funkcję zastępcy kierownika Zakładu Badań Historycznych, a od [[1972]] r. - kierownika Zespołu Historii Gospodarczej. Kontynuował badania m.in. nad dziejami polskiego górnictwa węglowego. Opublikował kilka prac zwartych z tego zakresu: ''Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach [[1914]] - [[1945]]'', ''Historia górnictwa węglowego w Polsce Ludowej'', ''Słownik historyczny kopalń na ziemiach polskich'' i in.
 
W ŚIN rozpaczał badania nad górnictwem światowym. Dysertacja ''Zarys dziejów górnictwa węglowego'' (Kraków [[1975]]), będąca ich wynikiem uzyskała nagrodę II stopnia Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki.
 
W [[1972]] r. podjął pracę w Uniwersytecie Śląskim, od października rozpoczynając wykłady w Instytucie Historii. Jako pracownik naukowy tej uczelni w [[1973]] r. otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego, a w [[1976]] r. - zwyczajnego. W tym samym roku powierzono mu obowiązki kierownika Zakładu Metod Badań Historycznych i Nauk Pomocniczych Historii, przekształconego z jego inicjatywy w Zakład Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii. Dwukrotnie, w latach [[1978]] - [[1979]] i [[1987]] - [[1992]],
pełnił obowiązki zastępcy dyrektora ds. naukowych Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego.
 
Prowadził wykłady m.in. z archiwistyki, statystyki historycznej, historii przemysłu, historii ustroju Polski. Był promotorem wielu prac
magisterskich i doktorskich. Działalność dydaktyczną łączył z badaniami naukowymi i popularyzacją wiedzy historycznej. Do szczególnie cenionych prac prof. Jarosa, które powstały w trakcie jego pracy na Uniwersytecie, należy monografia ''Dzieje polskiej kadry technicznej w górnictwie ([[1136]] – [[1976]])''.
 
==Publikacje==
Dorobek naukowy prof. J. Jarosa jest imponujący. Obejmuje kilkaset pozycji, na które składają się prace zwarte, artykuły w czasopismach naukowych, biogramy (m. in. w ''Polskim słowniku biograficzny, Śląskim słowniku biograficznym''), redakcje naukowe i recenzje. W prowadzonych badaniach uwzględniał również tematykę sosnowicką. Wchodził w skład zespołu autorskiego, który opracował wydaną przez ŚIN monografię [[Sosnowiec|Sosnowca]]. (''Sosnowiec. Zarys rozwoju miasta,'' pod red. H. Rechowicza,
Katowice [[1977]]). Omówił w niej narodziny miasta i jego dzieje do [[1918]] r. W wielu jego publikacjach zawarte są informacje najstarszych [[Kategoria: Sosnowieckie Kopalnie|sosnowieckich kopalń]], hut i innych zakładów przemysłowych. Był współautorem
monografii [[Kopalnia "Sosnowiec" (Sosnowiec)|kopalni „Sosnowiec”]] (''Kopalnia „Sosnowiec”. Dzieje zakładu i załogi [[1876]] -  [[1976]]''. pod red. H. Rechowicza, Katowice [[1976]]), [[Kopalnia "Milowice” (Sosnowiec)|kopalni „Milowice”]] (''Kopalnia „Czerwone Gwardia”'' ,pod red. A. Topola, Katowice [[1983]] ), [[Huta „Katarzyna” (Sosnowiec)|huty „Katarzyna” (''Huta im. Mariana Buczka'', pod red. A. Topola, Katowice [[1983]]). W maju [[1992]] r. uczestniczył w obchodach jubileuszu 90-lecia nadania praw miejskich [[Sosnowiec|Sosnowcowi]]. Na konferencji zorganizowanej z tej okazji przez Zarząd Miasta i Uniwersytet Śląski wygłosił referat pt. Historia górnictwa węglowego na terenie Sosnowca. Publikacja, w której ten artykuł zamieszczono, ukazała się już po jego śmierci,  (''Sosnowiec. Problemy socjologii. ekologii, historii i kultury'', pod red. P. Fasta, Katowice [[1992]]).
 
==Członkostwo w organizacjach==
Jerzy Jaros należał do wielu organizacji społecznych i naukowych. Działał w Polskim Towarzystwie Historycznym (długoletni prezes oddziału katowickiego), Stowarzyszeniu Archiwistów Polskich (długoletni wiceprzewodniczący Zarządu Głównego), w Komisji Historycznej Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa, Komisji Historycznej i Zabytków Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemyślu Hutniczego, Komisji Historycznej Oddziału PAN w Katowicach, w Towarzystwie Miłośników Zagłębia Dąbrowskiego i wielu innych.
 
== Bibliografia ==
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = [[Sosnowieckie ABC (3)|Sosnowieckie ABC, tom III]] | data =[[2004]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 83-89199-11-4 | strony = 26-29}}


[[Kategoria:Zagłębiowskie Biogramy|Jaros, Jerzy]]
[[Kategoria:Zagłębiowskie Biogramy|Jaros, Jerzy]]

Wersja z 18:16, 19 mar 2012

Zagłębiowskie Biogramy
Jerzy Jaros
Jerzy Jaros
Imię i nazwisko Jerzy Jaros
Data i miejsce urodzenia 13 października 1925
Warszawa
Data i miejsce śmierci 23 czerwca 1992
Sosnowiec
Zawód archiwista, profesor, publicysta

Jerzy Jaros – (ur. 13 października 1925 w Warszawie, zm. 23 czerwca 1992 r. w Sosnowcu) archiwista i historyk dziejów gospodarczych, autor fundamentalnych prac o historii górnictwa, profesor Uniwersytetu Śląskiego. Pochodzi z rodziny inteligenckiej. Był synem Władysława, kapitana Wojska Polskiego i Marii Heleny z Korwin-Maternickich, nauczycielki gimnazjalnej. Od 1961 r. mieszkał wraz z rodziną w Sosnowcu. Był żonaty z Danutą z Dynerów (prawnikiem, długoletnią wiceprokurator Prokuratury Wojewódzkiej w Katowicach). Miał syna Wojciecha, który jest dziennikarzem.

Edukacja

Szkołę powszechną ukończył w Warszawie w 1936 r. Naukę kontynuował w Gimnazjum Miejskim im. W. Łukasiewicza w Dąbrowie Górniczej (1936 - 1937), Gimnazjum i Liceum Humanistycznym im. S. Staszica w Warszawie (1937 - 1938), Państwowym Gimnazjum Męski m im. M. Kromera w Gorlicach (1938 - 1939).

Gdy wybuchła wojna, przebywał z rodziną w Warszawie. W styczniu 1940 r. podjął tutaj naukę na tajnych kompletach; maturę zdał w 1943 r. w Gimnazjum i Liceum Humanistycznym im. W. Górskiego. Uczęszczał równocześnie na legalny kurs administracji (1941 - 1942) i wyższy kurs księgowości (1942 - 1943).

Od października 1943 r. studiował historię na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego. Podczas okupacji był również nauczycielem na tajnych kompletach i korepetytorem.

Praca

Po wyzwoleniu przeniósł się z rodzicami do Będzina, a następnie do Mysłowic. Pracował krótko w Gimnazjum Męskim im. M. Kopernika w Będzinie i w redakcji „Głosu Pracy” jako korektor. W 1945 r. podjął przerwane studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dyplom magistra filozofii w zakresie historii otrzymał w maju 1946 r. W ciągu następnych dwóch lat przygotował i obronił pracę doktorską pt. Tyrania w Sparcie.

Jednocześnie zatrudniony był w charakterze nauczyciela historii oraz łaciny w Gimnazjum i Liceum Miejskim im. T. Kościuszki w Mysłowicach (1946 - 1947) oraz w Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego im. Mikołaja Kopernika w Katowicach (19481950).

W latach 1950 - 1966 pracował w Archiwum Państwowym w Katowicach, początkowo na stanowisku starszego asystenta, a następnie kustosza (od 1952), adiunkta (od 1962) i samodzielnego pracownika naukowo-badawczego (od 1965). W 1955 r. otrzymał nominację na kierownika Oddziału III Akt Przemysłowych, a od 1961 r. kierował także zorganizowanym przez siebie Oddziałem V Akt Górniczych. Równocześnie pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji, m.in. przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Brakowania Materiałów Archiwalnych i członka Rady Redakcyjnej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Jako pracownik Archiwum Państwowego zajmował się opracowywaniem bogatego zasobu archiwalnego, głównie akt przemysłowych. Jednocześnie prowadził badania naukowe z archiwistyki i dziejów przemysłu . W latach 19531955 współpracował z Zakładem Historii Śląska Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. Najwięcej uwagi poświęcał badaniom dziejów górnictwa węglowego. W 1962 r. ukazała się drukiem pierwsza jego obszerna książka Historia kopalni „Król” w Chorzowie (1791 - 1945), która zapoczątkowała serię wydawanych później monografii kopalń.

W 1964 r. J. Jaros habilitował się w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN w Warszawie na podstawie pracy Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim do 1914 roku.

Od stycznia 1967 r. pracował w Śląskim Instytucie Naukowym w Katowicach, początkowo na stanowisku adiunkta, a następnie od 19690 r. w charakterze samodzielnego pracownika naukowego. W latach 1970 - 1971 pełnił funkcję zastępcy kierownika Zakładu Badań Historycznych, a od 1972 r. - kierownika Zespołu Historii Gospodarczej. Kontynuował badania m.in. nad dziejami polskiego górnictwa węglowego. Opublikował kilka prac zwartych z tego zakresu: Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914 - 1945, Historia górnictwa węglowego w Polsce Ludowej, Słownik historyczny kopalń na ziemiach polskich i in.

W ŚIN rozpaczał badania nad górnictwem światowym. Dysertacja Zarys dziejów górnictwa węglowego (Kraków 1975), będąca ich wynikiem uzyskała nagrodę II stopnia Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki.

W 1972 r. podjął pracę w Uniwersytecie Śląskim, od października rozpoczynając wykłady w Instytucie Historii. Jako pracownik naukowy tej uczelni w 1973 r. otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego, a w 1976 r. - zwyczajnego. W tym samym roku powierzono mu obowiązki kierownika Zakładu Metod Badań Historycznych i Nauk Pomocniczych Historii, przekształconego z jego inicjatywy w Zakład Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii. Dwukrotnie, w latach 1978 - 1979 i 1987 - 1992, pełnił obowiązki zastępcy dyrektora ds. naukowych Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego.

Prowadził wykłady m.in. z archiwistyki, statystyki historycznej, historii przemysłu, historii ustroju Polski. Był promotorem wielu prac magisterskich i doktorskich. Działalność dydaktyczną łączył z badaniami naukowymi i popularyzacją wiedzy historycznej. Do szczególnie cenionych prac prof. Jarosa, które powstały w trakcie jego pracy na Uniwersytecie, należy monografia Dzieje polskiej kadry technicznej w górnictwie (11361976).

Publikacje

Dorobek naukowy prof. J. Jarosa jest imponujący. Obejmuje kilkaset pozycji, na które składają się prace zwarte, artykuły w czasopismach naukowych, biogramy (m. in. w Polskim słowniku biograficzny, Śląskim słowniku biograficznym), redakcje naukowe i recenzje. W prowadzonych badaniach uwzględniał również tematykę sosnowicką. Wchodził w skład zespołu autorskiego, który opracował wydaną przez ŚIN monografię Sosnowca. (Sosnowiec. Zarys rozwoju miasta, pod red. H. Rechowicza, Katowice 1977). Omówił w niej narodziny miasta i jego dzieje do 1918 r. W wielu jego publikacjach zawarte są informacje najstarszych, hut i innych zakładów przemysłowych. Był współautorem monografii kopalni „Sosnowiec” (Kopalnia „Sosnowiec”. Dzieje zakładu i załogi 1876 - 1976. pod red. H. Rechowicza, Katowice 1976), kopalni „Milowice” (Kopalnia „Czerwone Gwardia” ,pod red. A. Topola, Katowice 1983 ), [[Huta „Katarzyna” (Sosnowiec)|huty „Katarzyna” (Huta im. Mariana Buczka, pod red. A. Topola, Katowice 1983). W maju 1992 r. uczestniczył w obchodach jubileuszu 90-lecia nadania praw miejskich Sosnowcowi. Na konferencji zorganizowanej z tej okazji przez Zarząd Miasta i Uniwersytet Śląski wygłosił referat pt. Historia górnictwa węglowego na terenie Sosnowca. Publikacja, w której ten artykuł zamieszczono, ukazała się już po jego śmierci, (Sosnowiec. Problemy socjologii. ekologii, historii i kultury, pod red. P. Fasta, Katowice 1992).

Członkostwo w organizacjach

Jerzy Jaros należał do wielu organizacji społecznych i naukowych. Działał w Polskim Towarzystwie Historycznym (długoletni prezes oddziału katowickiego), Stowarzyszeniu Archiwistów Polskich (długoletni wiceprzewodniczący Zarządu Głównego), w Komisji Historycznej Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa, Komisji Historycznej i Zabytków Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemyślu Hutniczego, Komisji Historycznej Oddziału PAN w Katowicach, w Towarzystwie Miłośników Zagłębia Dąbrowskiego i wielu innych.

Bibliografia