Jan Tadeusz Cupiał

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Jan Tadeusz Cupiał
Data i miejsce urodzenia	20 maja 1882 Mijaczów (Myszków)
Data i miejsce śmierci	30 marca 1941 Obóz koncentracyjny Dachau
Przyczyna śmierci	Zamordowany przez Niemców
Zawód	polityk
Odznaczenia
Krzyż Niepodległości

Jan Tadeusz Cupiał - (ur. 20 maja 1882 r. w Mijaczowie, zm. 30 marca 1941 r. w obozie koncentracyjnym, w Dachau) działacz PPS, poseł i senator RP.

Po ukończeniu 3 klas szkoły początkowej praktykowała następnie pracował fizycznie, w Odlewni w Myszkowie.

W 1905 r. wstąpił do PPS, po rozłamie członek PPS - Fr. Rew. W czasie rewolucji 1905 brał udział w agitacji i w przygotowaniu demonstracji w Zawierciu i okolicy. W 1906 emigrował; przebywał kolejno w Krakowie, Wiedniu, Morawskiej Ostrawie oraz Witkowicach. Do Zagłębia Dąbrowskiego powrócił w 1909, dwukrotnie więziony w Będzinie, skazany na zesłanie w głąb Rosji. Zatrzymany w Połtawie, z powodu przepełnienia więzień został legalnie skierowany do Rygi. Pracował tam jako robotnik.

W 1911 r. przebywał na Krymie i Kaukazie, gdzie prowadził działalność organizacyjną wśród robotników rosyjskich. W 1912 powrócił do Rygi. W 1915 wyjechał do Charkowa, po wybuchu rewolucji lutowej w 1917 został wybrany członkiem RDR. Po wybuchu rewolucji październikowej działał w polskich organizacjach robotniczych; był przewodniczącym OKR PPS – Fr. Rew. w Charkowie. W 1918 r. powrócił do kraju, skierowany został przez CKR PPS do Zagłębia Dąbrowskiego. W styczniu 1919 objął funkcję sekretarza OKR, która pełnił aż do września 1939 r. Reprezentował ten okręg w Kongresach PPS.

W 1920 brał czynny udział w pracach Wydziału Wojskowego PPS Związku Obrony Ojczyzny. W 1919-1921 działał w Robotniczym Komitecie Pomocy Powstańcom Śląskim. W 1922 r. z listy państwowej PPS został wybrany posłem na Sejm z okręgu nr 21 (Będzin). Od 1925 radny Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej.; w 1935-1939 był wiceprezydentem miasta.

Na II Zjeździe - ZRSS (26-27 czerwca 1921 w Warszawie) wszedł do Rady Nadzorczej. Był głównym inicjatorem i budowniczym Domu Ludowego (późniejsze kino „Bajka”), administrował pismami PPS „Wiadomości Zagłębia” i „Górnik”. W 1930 r. został wybrany z listy PPS zastępcą senatora z Kielecczyzny. Od XX Kongresu PPS aż do 1937 r. członek RN PPS. W marcu 1938 został członkiem RZZ w Krakowie. Począwszy od czerwca 1939 brał udział w inspirowanej przez PPS konspiracyjnej akcji „Okrzeja - Odra”, był organizatorem „trójek bojowych”. Po wybuchu wojny działał w Gwardii Ludowej PPS - WRN. Aresztowany przez Gestapo, 21 lutego 1940, został zwolniony. Ponownie aresztowany 12 kwietnia 1940, zginął w Dachau.

Odznaczenia

Odznaczony w 1937 Krzyżem Niepodległości.

Ciekawostki

Na Korzeńcu jest ul. im. Jana Cupiała. „W czarnych skrzydłach” J. Kadena-Bandrowskiego protoplasta czołowej postaci sekretarza Drążka.

Linki zewnętrzne

• Biogram w Bibliotece Sejmowej
• Biogram w witrynie edukacyjnej Kancelarii Senatu