Budowlani Grodziec

'Budowlani Grodziec'
Data powstania	1927
Poprzednie nazwy	Solvay Grodziec (1927-1945)
Barwy	biało-czerwone
Adres	???
Stadion	Będzin-Grodziec, ul. Kijowska
Hala sportowa	brak
Sekcje sportowe	piłka nożna, siatkówka, koszykówka, tenisa stołowego i tenisa ziemnego.
[{{{stronawww}}} Strona internetowa]

Klub Sportowy Budowlani Grodziec powstał w 1927 roku przy Cementowni Grodziec i w okresie międzywojennym i jeszcze w 1945 roku występował jako Solvay Grodziec. Po 1945 roku zmieniono nazwę klubu na KS Budowlani Grodziec. Pod tą nazwą klub występował do 1963, kiedy włączono go do RKS Grodziec (w praktyce uległ likwidacji), co zakończyło jego istnienie.

HISTORIA KLUBU

LATA DO 1945 ROKU - SOLVAY GRODZIEC

Ruch sportowy w Grodźcu został sformalizowany po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. W 1921 r. powstał Klub Sportowy „Olimpia” Grodziec zrzeszający pracowników obu grodzieckich kopalń. Po kilku latach KS Olimpia przekształcił się w Klub Sportowy Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych (TUR). Pod patronatem ówczesnego wójta gminy Grodziec – Stanisława Kempy powstało boisko sportowe na „Księżej Łące”, na którym rozgrywano mecze piłki nożnej z drużynami z Sosnowca, Czeladzi i Dąbrowy Górniczej.

W 1927 roku przy Cementowni „Grodziec” należącej do zakładów „Solvay” powstał Klub Sportowy „Solvay” Grodziec. W książce Bolesława Ciepieli „Grodziec – Tom III – Ludzie i ich zainteresowania” jest zamieszczone zdjęciu jubileuszowego plakatu z okazji 30-to Lecia klubu Budowlani Grodziec, czyli sukcesora Solvayu Grodziec z 1957 roku z napisem „30 lat – 1927-1957”. Jednak w tej samej książce na innej stronie pisze, że klub powstał w latach 1929-1930. KS Solvay Grodziec utrzymywała cementownia, prowadził go inż. A. Kramer. Solvay Grodziec miał sekcje: piłki nożnej, siatkówki, koszykówki, tenisa stołowego i tenisa ziemnego. Powstała także sekcja szybowcowa dla której zbudowano hangar na wzgórzu Parcina. Solvay zbudował własne boisko sportowe przy ul. Szybowcowej oraz kort tenisowy przy ul. Piłsudskiego, który zimą służył jako lodowisko. Kort tenisowy istniał do lat 60-tych XX wieku, kiedy to na nim zbudowano podstację energetyczną. Drugi kort tenisowy dostępny tylko dla akcjonariuszy cementowni istniał przy pałacyku dyrektora Cementowni przy ul. Chopina. W latach 1931-1932 wybudowano stadion sportowy przy cementowni – ten przy ul. Kijowskiej na którym obecnie rozgrywa swoje mecze RKS Grodziec Będzin.

Powstanie klubu Solvay spowodowało przejście do niego wielu piłkarzy TUR-u i w konsekwencji jego rozbicie, co zaowocowało likwidacją boiska na „Księżej Łące”.

W latach międzywojennych istniał również w Grodźcu Klub Wiejski „Jedność”. Skupiał zawodników piłki nożnej z części Grodźca zwanej „Hutą” pod lasem grodzieckim, a swoje mecze rozgrywał na stadionie „Solvay`u” Grodziec.

W czasie II wojny światowej Niemcy zakazali Polakom wszelkiej działalności sportowej i kluby sportowe w Grodźcu przestały istnieć.

LATA 1945-1963 - BUDOWLANI GRODZIEC

Po zakończeniu II wojny światowej reaktywowano KS Solvay (pod taką nazwą grali jego piłkarze w eliminacjach do Klasy A w 1945 roku), lecz jeszcze w 1945 r. zmienił on nazwę na Zakładowy Klub Sportowy „Budowlani” Grodziec. Był on utrzymywany przez Cementownię „Grodziec”. Kierownikiem sportowym klubu był Bolesław Madrias. Budowlani prowadzili sekcje: najpierw tylko piłki nożnej, a potem także: siatkówki, tenisa stołowego i tenisa ziemnego. Piłkarze Budowlanych rozgrywali mecze na stadionie przy ul. Kijowskiej.

W 1963 r. z związku z systematycznym spadkiem wyników sportowych Federacja „Budowlani” oświadczyła, że zaprzestaje dotować klub. Mógł on dalej istnieć pod warunkiem jego utrzymywania ze składek i biletów wstępu na mecze. Ponieważ składek nikt płacić nie chciał, a frekwencja na meczach była znikoma podjęto decyzję o likwidacji "Budowlanych". Ich piłkarze zasilili RKS Grodziec. Po likwidacji Budowlanych stadion przy ul. Kijowskiej istniał do 1980 roku i służył on piłkarzom RKS Grodziec. Grała na nim mecze druga drużyna RKS-u. Potem został opuszczony i zdewastowany. Dopiero w I dekadzie XXI wieku po likwidacji stadionu na "Rozkówce" miasto Będzin odbudowało stary stadion Budowlanych i na nim obecnie swoje mecze rozgrywa RKS Grodziec.

SEKCJA PIŁKI NOŻNEJ

Piłkarze Solvay`u zaczynali w Klasie C dość szybko awansowali do Klasy B (grali w niej w latach 1931-1932) i potem w 1932 r. awansowali do Klasy A, w której grali od 1933 roku. Najlepszym był sezon 1937/1938, w którym piłkarze Solvay`u zajęli 2 miejsce w A-Klasie ustępując Zagłębiance Będzin tylko gorszą różnicą bramek przy jednakowej zdobyczy punktowej. Trzon drużyny seniorów Solvay`u wówczas stanowili: bramkarz Bronisław Ciapała i zawodnicy z pola: Józef Kuszewski, Aleksander Zimny, Stefan Rojek, Władysław Piekarczyk, Władysław Olkuski, Morcinek, Zarzycki, Rusinek. Trzej ostatni byli Ślązakami, którzy poprzednio grali w Olimpii Piekary Śląskie. Trenerem był Urban – zawodnik Ruchu Wielkie Hajduki (dziś Chorzów). Oprócz pierwszej drużyny istniała także drużyna rezerwowa grająca w Klasie C, w której grali juniorzy min.: Edward Bacia, Stanisław Bosak, Eugeniusz Łaciński, Tadeusz Miler, jan Oleksiak, Aleksander Rybarski, Zygmunt Sałowicki, Jan Wąwoźniak, Zygmunt Zawiślak.

Po zakończeniu wojny Solvay wziął udział w eliminacjach do Klasy A. W grupie III zajął ostanie 6 miejsce i w sezonie 1945/1946 już pod nazwą Budowlani wziął udział w grze w Klasie B. W 1948 roku piłkarzami Budowlanych byli: Czesław Stachowicz, Stanisław Będkowski, Henryk Olesiak, Stanisław Flak, Marian Knapik, Edward Hak, Włodzimierz Górniak, Jan Szkutnik, Rajmund Machura, Zygmunt Radwan, Tadeusz Niedbała, Włodzimierz Ciapała, Jan Stefańczyk, Mieczysław Głąb. Budowlani grali w Klasie B do 1953 roku, w którym to awansowali do Klasy A. W 1957 roku klub odniósł swój największy sukces awansując do Ligi Okręgowej (III Ligi), która była wówczas III szczeblem rozgrywek. Niestety przygoda z III szczeblem trwała tylko jeden sezon (1958), po czym Budowlani z dorobkiem zaledwie 9 punktów zajęli w niej ostanie 10 miejsce i spadli do Klasy A. Drużyna grała wtedy w składzie: bramkarz Mieczysław Kurek, Zdzisław Łagiewa, ? Sobolewski, obrońcy: D. Nykiel, H. Rojek, J. Bendkowski, Jerzy Kantorski, pomocnicy: ? Sitek, Mieczysław Kantorski, E. Krzysztofik, napastnicy: Ligęza, Grunt, Ryszard Sebesta, Jan Kantorski, S. Bendkowski. Trenerem był Waldemar Torbus.

Po spadku do Klasy A drużyna została przebudowana, kilku zawodników odeszło. Trenerem został Piątek, a po nim Ernest Nyc – przedwojenny reprezentant Polski, obaj z AKS Chorzów. W 1960 roku Budowlani spadli do Klasy B (sprzeczne źródła), ale już w sezonie 1960/1961 powrócili do Klasy A. Grali w niej jeszcze tylko 2 sezony (1961/1962, 1962/1963). Z Budowlanych odeszli do RKS Grodziec i Górnika Wojkowice kolejni piłkarze, co spowodowało znaczne pogorszenie wyników. W cyklu 1962/1963 Budowlani zajęli w Klasie A ostanie 10 miejsce zdobywając zaledwie 3 punkty (1 zwycięstwo, 1 remis i 16 porażek) i spadli do Klasy B, po czym klub z powodów przedstawionych powyżej uległ likwidacji, a pozostali piłkarze zasilili RKS Grodziec. W ostatnim okresie istnienia klubu w Klasie A jego kadrę stanowili między innymi: bramkarz Jan Hetmańczyk, zawodnicy z pola: D. Nykiel, B. Bendkowski, Mieczysław Kantorski, J. Kantorski, E. Krzysztofik, W. Wilczyński, W. Zimny, Cz. Kostecki, Ryszard Sebesta, Zdzisław Ligęza, M. Sitek, W. Filipczyk, W. Zyguła. Ostatnim trenerem był Ernest Nyc.

Druga drużyna Budowlanych występowała w 1957 r. w zagłębiowskiej Klasie C, a w 1959 roku w Klasie B.

Sezony piłkarskie

LATA 1931-1963 - PIERWSZA DRUŻYNA

W latach 1927-1945 jako Solvay Grodziec.

sezon	poziom	rozgrywki	miejsce/ilość drużyn	mecze	punkty	bilans bramkowy
1931	3	B klasa Zagłębie	3/7	12	12	26-16
1932	3	B klasa Zagłębie	1/?	?	?	?
1932/33	2	A klasa Zagłębie II	2/9	8	10	18-11
1933/34	2	A klasa Zagłębie	3/10	9	10	17-14
1934/35	2	A klasa Zagłębie	4/10	18	21	38-35
1935/36	2	A klasa Zagłębie	6/10	18	15	32-40
1936/37	2	A klasa Zagłębie	6/10	18	18	36-39
1937/38	3	A klasa Zagłębie	2/10	18	24	38-19
1938/39	3	A klasa Zagłębie	4/11	20	24	52-37
1945	2	Piłka nożna: Eliminacje - Grupa III (Zagłębie) - Sezon 1945	6/6	10	2	5-27
1945/46	3	B klasa Zagłębie	?	?	?	?-?
1946/47	3	B klasa Zagłębie	?	?	?	?
1947/48	?	?	?	?	?	?
1948/49	?	?	?	?	?	?
1949/50	?	?	?	?	?	?
1950/51	?	?	?	?	?	?
1952	?	?	?	?	?	?
1953	?	?	?	?	?	?
1954	4	Piłka nożna: Klasa A, Grupa III - Sezon 1954	10/14	26	21	39-57
1955	4	Piłka nożna: Klasa A, Grupa III - Sezon 1955	3/14	26	35	47-28
1956	4	Piłka nożna: Klasa A, Grupa V Katowice - Sezon 1956	9/10	18	15	22-40
1957	4	Piłka nożna: Klasa A, Grupa I (Zagłębie) - Sezon 1957	1/10	18	31	67-18
1958	3	Piłka nożna: Liga Okręgowa (Zagłębie) - Sezon 1958	10/10	18	9	22-47
1959	4	A klasa Zagłębie Grupa 1	5/9	16	18	34-31
1960	4	A klasa Zagłębie Grupa 1	3/9	16	22	42-21
1960/61	5	Klasa B, Grupa II (Sosnowiec)	1/8	14	25	62-16
1961/62	4	Klasa A, Grupa I (Zagłębie)	4/9	16	18	22-35
1962/63	4	Piłka nożna: Klasa A, Grupa I (Sosnowiec) - Sezon 1962/63	10/10	18	3	14-78

1963 ROK - LIKWIDACJA KLUBU - WŁĄCZENIE BUDOWLANYCH GRODZIEC DO RKS GRODZIEC

LATA 1952-1963 - DRUGA DRUŻYNA

SEZON	POZIOM ROZGRYWKOWY	MIEJSCE	MECZE	PUNKTY	BRAMKI (+)	BRAMKI (-)	UWAGI
1952
1953	?	?/?	-	-	-	-	-
1954	?	?/?	-	-	-	-	-
1955		?	?	?	?	?
1956				?	?	?
1957	Klasa C, Grupa IV (Sosnowiec) - Sezon 1957 (6)	2-8/8	14	?	?	?	Brak końcowej tabeli rozgrywek.
1958							-
1959	Klasa B, Grupa II (Sosnowiec) - Sezon 1959 (5)	2-10/10	18	?	?	?	Brak końcowej tabeli rozgrywek.
1960	?	?/?	-	-	-	-	-

1963 ROK - LIKWIDACJA KLUBU - WŁĄCZENIE BUDOWLANYCH GRODZIEC DO RKS GRODZIEC

SEKCJA SIATKÓWKI

Sekcja siatkówki istniała przed wojną w Solvay`u Grodziec, ale miała ona charakter rekreacyjny. Po wojnie została reaktywowana w Budowlanych. W siatkówkę grali wtedy: Henryk Latkowski – kierownik drużyny, Jan Ziętek, Mieczysła Przybyłek, Henryk Konieczny, Henryk Stelmach, Jan Masalski. W późniejszym czasie grali: Andrzej Gola, Jan Adamus, Wacław Skowera, Zenon Warmuziński, Tadeusz Dróżdź, Ryszard i Mieczysław Sebesta, Wojciech Wieczorek, Marek Grunt. Boisko siatkarskie znajdowało się w miejscu podstacji transformatorowej, obok Pomnika Nieznanego Żołnierza. Siatkarze Budowlanych odnieśli kilka sukcesów w Turniejach Wojewódzkich Zrzeszenia „Budowlani”. Sekcja siatkówki zaprzestała działalności po likwidacji wyżej wspomnianego boiska.

SEKCJA TENISA STOŁOWEGO

Po wojnie utworzono sekcję tenisa stołowego. Odnosiła ona sukcesy zarówno w rozgrywkach resortowych Zrzeszenia „Budowlani” i w rozgrywkach zagłębiowskich. W ping-pongowej drużynie Budowlanych grali: Henryk Latkowski, Andrzej Gola, Jan Wąwoźniak, Zenon Warmuziński, Ryszard Sebesta, H. Stachurka, Wojciech Wieczorek. Mecze i treningi tenisa stołowego odbywały się w hali sportowej przy ul. Wojska Polskiego. Jej likwidacja na początku lat 60-tych przyczyniła się do zakończenia istnienia sekcji.

SEKCJA KOSZYKÓWKI

Sekcja koszykówki istniała przed wojną w Solvay`u Grodziec, ale miała ona charakter rekreacyjny. Po wojnie została reaktywowana w Budowlanych, także w charakterze rekreacji. W koszykówkę grała wtedy grodziecka młodzież, głównie członkowie sekcji siatkarskiej i ping-pongowej

SEKCJA SZYBOWCOWA

Po wybudowania hangaru na górze Parcina w 1936 roku i skonstruowaniu systemem gospodarczym pierwszego szybowca rozpoczęto loty szybowcowe – wystrzeliwano szybowce ze zbocza wzgórza. Prowadzono je w kierunku zachodniego zbocza wzgórza na „Kawie Łąki”. Organizacją lotów zajmował się Stefan Piłat. Uprawnienia pilota wtedy uzyskała Irena Lebiocka.

W czasie II wojny światowej Niemcy na wzgórzu Parcina szkolili swoją młodzież z Hitlerjugend. Dysponowali oni wtedy 5 szybowcami.

Po wojnie wrócono do szkolenia szybowników. Loty prowadzili instruktorzy: Kwaśniak, Habryka, Imieliński. Uprawnienia pilota uzyskali po 1945 roku Stanisław Milówka, Stanisław Skrzydlewski, Władysław Zagórny. W 1950 roku w hangarze były 4 szybowce i części zamienne. Po wybudowaniu napowietrznej linii wysokiego napięcia do Elektrowni „Łagisza” szybowisko zlikwidowano ze względów bezpieczeństwa. Po tym fakcie hangar stał się bezużyteczny i pozbawiony dozoru uległ dewastacji.

BIBLIOGRAFIA

• Bolesław Ciepiela „Grodziec – Tom III – Ludzie i ich zainteresowania”, s. 206-238
• Kronika Zewu Kazimierz

Tekst i wyniki NK