Ulica Chemiczna (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Ulica Chemiczna w Sosnowcu''' – ulica położona na [[Środula (Sosnowiec)|Środulce]], biegnąca wzdłuż zachodniej strony torów kolejowych magistrali Katowice - Warszawa, w kierunku [[Będzin|Będzina]]. | '''Ulica Chemiczna w Sosnowcu''' – ulica położona na [[Środula (Sosnowiec)|Środulce]], biegnąca wzdłuż zachodniej strony [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska w Zagłębiu Dąbrowskim|torów kolejowych magistrali Katowice - Warszawa]], w kierunku [[Będzin|Będzina]]. | ||
[[Plik:Sosnowiec Imperium Schoena.jpg|thumb|550px|Osiedle Schoena, ulica Chemiczna]] | [[Plik:Sosnowiec Imperium Schoena.jpg|thumb|550px|Osiedle Schoena, ulica Chemiczna]] | ||
[[Plik:Sosnowiec 1907 ulica Chemiczna.jpg|thumb|350px|Na planie Sosnowca z [[1907]] roku]] | |||
[[Plik:Ulica Chemiczna B. Bukowski 1921.jpg|thumb|200px|Na planie B. Bukowieckiego [[1921]]]] | [[Plik:Ulica Chemiczna B. Bukowski 1921.jpg|thumb|200px|Na planie B. Bukowieckiego [[1921]]]] | ||
[[Plik:Ulica Chemiczna W. Michalski 1936.jpg|thumb|200px|Na planie W. Michalskiego [[1936]]]] | [[Plik:Ulica Chemiczna W. Michalski 1936.jpg|thumb|200px|Na planie W. Michalskiego [[1936]]]] | ||
| Linia 6: | Linia 8: | ||
==Pochodzenie nazwy ulicy== | ==Pochodzenie nazwy ulicy== | ||
Jej nazwa, która weszła w użycie jeszcze przez I wojną światową, pochodzi od [[Fabryka Chemiczna "Gzichów"|Fabryki Chemicznej ,,Gzichów”]] wybudowanej na tym terenie w [[1883]] r. przez Mogunckie Towarzystwo Akcyjne z siedzibą we Frankfurcie nad Menem. | Jej nazwa, która weszła w użycie jeszcze przez I wojną światową, pochodzi od [[Fabryka Chemiczna "Gzichów"|Fabryki Chemicznej ,,Gzichów”]] wybudowanej na tym terenie w [[1883]] r. przez Mogunckie Towarzystwo Akcyjne z siedzibą we [https://pl.wikipedia.org/wiki/Frankfurt_nad_Menem Frankfurcie nad Menem]. | ||
==Własności Shönowskie== | ==Własności Shönowskie== | ||
Zakład - upaństwowiony- istniał jeszcze po II wojnie światowej: produkował wtedy balony szklane i naczynia akumulatorowe. W pobliżu, w [[1886]] r. [[Ernst Schoen]] uruchomił przędzalnię wełny czesankowej (po [[1945]] r. „Intertex”) i wybudował (ok. [[1885]] r.) swoją okazałą, neobarokową rezydencję (obecnie siedziba [[Muzeum w Sosnowcu]]; znajdują się tutaj także Sale Reprezentacyjne [http://www.bip.um.sosnowiec.pl/m,6792,urzad-stanu-cywilnego.html Urzędu Stanu Cywilnego] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]). Do [[Park Schönowski na Środuli (Sosnowiec)|zespołu pałacowo-parkowego]] przy ul. Chemicznej należy również mniejszy [[Pałac Wilhelma Schoena w Sosnowcu|pałac Schönów]] wzniesiony w [[1900]] r. według projektu Józefa | Zakład - upaństwowiony- istniał jeszcze po II wojnie światowej: produkował wtedy balony szklane i naczynia akumulatorowe. W pobliżu, w [[1886]] r. [[Ernst Schoen]] uruchomił [[Zakłady Przemysłu Włókienniczego C. G. Schön, później Intertex, Sosnowiec, 1886 - 2007|przędzalnię wełny czesankowej]] (po [[1945]] r. [[Zakłady Przemysłu Włókienniczego C. G. Schön, później Intertex, Sosnowiec, 1886 - 2007|„Intertex”]]) i wybudował (ok. [[1885]] r.) swoją okazałą, neobarokową rezydencję (obecnie siedziba [[Muzeum w Sosnowcu]]; znajdują się tutaj także Sale Reprezentacyjne [http://www.bip.um.sosnowiec.pl/m,6792,urzad-stanu-cywilnego.html Urzędu Stanu Cywilnego] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]). Do [[Park Schönowski na Środuli (Sosnowiec)|zespołu pałacowo-parkowego]] przy ul. Chemicznej należy również mniejszy [[Pałac Wilhelma Schoena w Sosnowcu|pałac Schönów]] wzniesiony w [[1900]] r. według projektu [[Józef Pomian-Pomianowski|Józefa Pomian-Pomianowskiego]]. Obie budowle zaliczane są do cennych zabytków XIX -wiecznej architektury miasta. | ||
==Zabudowa== | ==Zabudowa== | ||
| Linia 15: | Linia 17: | ||
nazywane obecnie domami schönowskimi, zbudowano z czerwonej cegły. | nazywane obecnie domami schönowskimi, zbudowano z czerwonej cegły. | ||
Do najbardziej znanych budynków ulokowanych w obrębie Placu należą: ,,Dom Odermana” (mieszkał w nim wieloletni plenipotent Schönów), dawne ambulatorium i tzw. „Wysoki dom” (w czasie I wojny światowej zamieniony był na szpital; taką rolę pełnił również w okresie wojny polsko-radzieckiej). Budynkami wzniesionymi przez Schönów zarządza obecnie Spółdzielnia Mieszkaniowa ,,Locum” z siedzibą przy ul. Chemicznej. | Do najbardziej znanych budynków ulokowanych w obrębie Placu należą: ,,Dom Odermana” (mieszkał w nim wieloletni plenipotent [[:Kategoria:Schöenowie|Schönów]]), dawne ambulatorium i tzw. „Wysoki dom” (w czasie I wojny światowej zamieniony był na szpital; taką rolę pełnił również w okresie wojny polsko-radzieckiej). Budynkami wzniesionymi przez [[:Kategoria:Schöenowie|Schönów]] zarządza obecnie '''Spółdzielnia Mieszkaniowa ,,Locum”''' z siedzibą przy ul. Chemicznej. | ||
W pobliżu, w dawnych zabudowaniach „Intertexu” funkcjonują liczne firmy usługowe, a wśród nich Zakład Poligraficzny „Folio”, Firma Handlowa Export-Import Andrzeja Bednarczyka (zdobienie szkła i ceramiki), Auto Serwis ,,ŁIP” i in. | W pobliżu, w dawnych zabudowaniach „Intertexu” funkcjonują liczne firmy usługowe, a wśród nich Zakład Poligraficzny „Folio”, Firma Handlowa Export-Import Andrzeja Bednarczyka (zdobienie szkła i ceramiki), Auto Serwis ,,ŁIP” i in. | ||
Przy tej ulicy ulokowano również część zakładu Foster Wheeler Energy Fakop (hale produkcyjne). | Przy tej ulicy ulokowano również część zakładu [[Foster Wheeler Energy Fakop]] (hale produkcyjne). | ||
==Galeria== | ==Galeria== | ||
| Linia 31: | Linia 34: | ||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Zabytki== | |||
* Budynek mieszkalny, Chemina 6 | |||
* Kompleks pałacowo-parkowy Schöna - A-1241 z 10/04/1980, Chemiczna 12 - 16 | |||
** [[Park Schönowski na Środuli (Sosnowiec)|Park Schöna]] | |||
** [[Pałac Schoena w Sosnowcu|Pałac Ernsta Schöna]] | |||
** [[Pałac Wilhelma Schoena w Sosnowcu|Pałac Wilhelma Schöna]] | |||
* [[Osiedle patronackie Schoena (Sosnowiec)|Osiedle patronackie Schöna]] | |||
** [[Osiedle patronackie Schoena (Sosnowiec)|Budynki mieszkalne o nr 12/I, 12/II, 12/III, 12/IV, 12/V, 12/VI, 12/IX, 12/XI]] | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
*{{Cytuj książkę | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = [[Sosnowieckie ABC (6)|Sosnowieckie ABC, tom VI]] | data =[[2007]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce = | isbn = 978-83-89199-34-8 | strony = 11-12}} | *{{Cytuj książkę | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = [[Sosnowieckie ABC (6)|Sosnowieckie ABC, tom VI]] | data =[[2007]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce = | isbn = 978-83-89199-34-8 | strony = 11-12}} | ||
==Zobacz także== | |||
* [https://sosnowiec.wyborcza.pl/sosnowiec/5,93867,27984531.html Zapomniana ulica Chemiczna w Sosnowcu. To miejsce zachwycało i tętniło życiem [ARCHIWALNE ZDJĘCIA] - Gazeta.pl] | |||
[[Kategoria: Ulice|Chemiczna, Sosnowiec]] | [[Kategoria: Ulice|Chemiczna, Sosnowiec]] | ||
[[Kategoria: Ulice Sosnowca|Chemiczna, Sosnowiec]] | [[Kategoria: Ulice Sosnowca|Chemiczna, Sosnowiec]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:05, 15 lis 2023
Ulica Chemiczna w Sosnowcu – ulica położona na Środulce, biegnąca wzdłuż zachodniej strony torów kolejowych magistrali Katowice - Warszawa, w kierunku Będzina.
Pochodzenie nazwy ulicy
Jej nazwa, która weszła w użycie jeszcze przez I wojną światową, pochodzi od Fabryki Chemicznej ,,Gzichów” wybudowanej na tym terenie w 1883 r. przez Mogunckie Towarzystwo Akcyjne z siedzibą we Frankfurcie nad Menem.
Własności Shönowskie
Zakład - upaństwowiony- istniał jeszcze po II wojnie światowej: produkował wtedy balony szklane i naczynia akumulatorowe. W pobliżu, w 1886 r. Ernst Schoen uruchomił przędzalnię wełny czesankowej (po 1945 r. „Intertex”) i wybudował (ok. 1885 r.) swoją okazałą, neobarokową rezydencję (obecnie siedziba Muzeum w Sosnowcu; znajdują się tutaj także Sale Reprezentacyjne Urzędu Stanu Cywilnego w Sosnowcu). Do zespołu pałacowo-parkowego przy ul. Chemicznej należy również mniejszy pałac Schönów wzniesiony w 1900 r. według projektu Józefa Pomian-Pomianowskiego. Obie budowle zaliczane są do cennych zabytków XIX -wiecznej architektury miasta.
Zabudowa
W skład ulicy Chemicznej wchodzi tzw. Plac Schöna-fabryczne osiedle mieszkaniowe wybudowane w końcu XIX w. dla pracowników przędzalni. Część postawionych tu domów już nie istnieje. Najstarsze z nich, z przełomu lat 80. i 90., parterowe z poddaszami, kryte papą, były drewniane (wyburzone w latach 60. XX w.). Kolejne bloki, dwu segmentowe, trzykondygnacyjne, nazywane obecnie domami schönowskimi, zbudowano z czerwonej cegły.
Do najbardziej znanych budynków ulokowanych w obrębie Placu należą: ,,Dom Odermana” (mieszkał w nim wieloletni plenipotent Schönów), dawne ambulatorium i tzw. „Wysoki dom” (w czasie I wojny światowej zamieniony był na szpital; taką rolę pełnił również w okresie wojny polsko-radzieckiej). Budynkami wzniesionymi przez Schönów zarządza obecnie Spółdzielnia Mieszkaniowa ,,Locum” z siedzibą przy ul. Chemicznej.
W pobliżu, w dawnych zabudowaniach „Intertexu” funkcjonują liczne firmy usługowe, a wśród nich Zakład Poligraficzny „Folio”, Firma Handlowa Export-Import Andrzeja Bednarczyka (zdobienie szkła i ceramiki), Auto Serwis ,,ŁIP” i in.
Przy tej ulicy ulokowano również część zakładu Foster Wheeler Energy Fakop (hale produkcyjne).
Galeria
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Zabytki
- Budynek mieszkalny, Chemina 6
- Kompleks pałacowo-parkowy Schöna - A-1241 z 10/04/1980, Chemiczna 12 - 16
- Osiedle patronackie Schöna
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom VI. Muzeum w Sosnowcu, 2007, s. 11-12. ISBN 978-83-89199-34-8.
