Środula (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 65: | Linia 65: | ||
Plik:Sosnowiec Osiedle Schoena 09.JPG|[[Osiedle patronackie Schoena (Sosnowiec)|Osiedle patronackie Schoena]] przy [[Ulica Chemiczna (Sosnowiec)|ulicy Chemicznej]] | Plik:Sosnowiec Osiedle Schoena 09.JPG|[[Osiedle patronackie Schoena (Sosnowiec)|Osiedle patronackie Schoena]] przy [[Ulica Chemiczna (Sosnowiec)|ulicy Chemicznej]] | ||
Plik:Sosnowiec Osiedle Schoena 21.JPG|[[Osiedle patronackie Schoena (Sosnowiec)|Osiedle patronackie Schoena]] przy [[Ulica Chemiczna (Sosnowiec)|ulicy Chemicznej]] | Plik:Sosnowiec Osiedle Schoena 21.JPG|[[Osiedle patronackie Schoena (Sosnowiec)|Osiedle patronackie Schoena]] przy [[Ulica Chemiczna (Sosnowiec)|ulicy Chemicznej]] | ||
Plik:Park Środula Sosnowiec 8904.jpg|[[Park Środula (Sosnowiec)|Park Środula]] | |||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis zdjęcia: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 22:56, 18 sty 2022
| |||
| Status | dzielnica | ||
| W granicach Sosnowca | od 1914 | ||
| Kod pocztowy | 41-219 | ||
Informacje ogólne
Środula - dzielnica znajdująca od się w północnej części Sosnowca. Graniczy z Zagórzem, Pogonią i Sielcem, a miasta, które sąsiadują ze Środulą to Będzin i Dąbrowa Górnicza.
Na obszarze dzielnicy wyróżnić można:
Historia
Dokładny czas powstania Środuli jest nieznany. Wiadomo, że w 1645 na drodze wiodącej z Będzina do Mysłowic istniała osada karczmarska o tej nazwie.
Historycznie należała do dóbr Zagórza. Do 1880 roku stał tutaj folwark wybudowany w bliżej nie określonym czasie. W drugiej połowie XIX wieku osada była własnością Gwarectwa von Kramsty, które wydzierżawiło ją W. Meyherholdowi. Na znaczeniu zyskała, gdy w okolicy powstały zakłady przemysłowe Fitznera-Gampera, przędzalnia Schóna, fabryki chemiczne na Środulce.
Pierwotnie większość zabudowy Środuli stanowiły domy wzniesione głównie z kamieni wapiennych (surowiec pozyskiwano w wielu okolicznych odkrywkach) z dodatkiem czerwonej cegły.
W 1914 Środula została włączona do Sosnowca.
Intensywnie rozbudowywała się Środula po I wojnie światowej. Ciekawostką jest, iż wszystkie ulice równoleżnikowe Środuli otrzymały imiona pisarzy, a południkowe malarzy i rzeźbiarzy (dziś układ ten jest mocno zaburzony).
W okresie II Wojny Światowej wysiedlono Polaków, a na ich miejsce zesłano ludność wyznania mojżeszowego, spędzoną tu z całego Zagłębia, tworząc getto. Istniało ono do 1943 roku, kiedy to podczas akcji likwidacji getta większość jego mieszkańców trafiła do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu lub zginęła.
Od lat 70-tych ubiegłego wieku zaczęło się stopniowe wyburzanie starych środulskich domów i budowa istniejącego do dziś osiedla bloków z wielkiej płyty. Na przełomie XX i XXI wieku w wyniku budowy centrum handlowego „Plejada” nastąpiły dalsze wyburzenia starych zabudowań. Zrównano m.in. z ziemią sporą część zabudowań nazywanych potocznie „barakami”, które według opinii wielu mieszkańców stanowiło jedno z najniebezpieczniejszych miejsc w Sosnowcu. W 2013 roku powstała pierwsza publikacja opisująca całościowo historię Środuli pt: "Środula - historia zapomnianej dzielnicy 1612-1970", autor Artur Żak.
Galeria
Pałac Ernsta Schöna - siedziba Muzeum w Sosnowcu
Opis zdjęcia:
Na dawnej fotografii
Dom państwa Hurasów, znajdujący się na rogu ulic Okrzei i Krasińskiego
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Ciekawostki
- Na Środuli rozgrywa się akcja sławnej serii komiksowej Maus Arta Spiegelmana
Zobacz także
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek, Dzielnice Sosnowca - Zarys dziejów
- "Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy" tom IV - Sosnowiec - Marian Kantor Mirski (reedycja 1991r)
- "Sosnowiec znany i nieznany" - Jan Przemsza Zieliński 1997r.
- "Środula - historia zapomnianej dzielnicy 1612-1970", Artur Żak, ISBN 9788361975496
