Modrzejów (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
'''Modrzejów''' - dawniej niewielka osada u zlewiska [[Biała Przemsza|Białej]] i [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]], dziś dzielnica [[Sosnowiec|Sosnowca]] - pierwotnie nosił nazwę Mrowisko. | '''Modrzejów''' - dawniej niewielka osada u zlewiska [[Biała Przemsza|Białej]] i [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]], dziś dzielnica [[Sosnowiec|Sosnowca]] - pierwotnie nosił nazwę Mrowisko. | ||
[[Plik:Plan_Modrzejowa_1869_r..JPG|thumb|300px|Plan miasta Modrzejowa z [[1869]] r., w momencie utraty praw miejskich zabranych przez władze carskie]] | |||
[[Plik:Sosnowiec 1907 Modrzejów.jpg|thumb|350px|[[Modrzejów (Sosnowiec)|Modrzejów]] na planie Sosnowca z [[1907]] roku]] | |||
==Historia== | ==Historia== | ||
Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z [[1650]] roku i znajduje się w kronikach Bractwa Różańcowego w Mysłowicach. W 1706 roku, za przyzwoleniem króla Augusta II Sasa, osada została przemianowana w miasto o nazwie Modrzewo (od nazwiska właściciela). Obecnej nazwy zaczęto używać od 1711 roku. | Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z [[1650]] roku i znajduje się w kronikach Bractwa Różańcowego w Mysłowicach. W 1706 roku, za przyzwoleniem króla Augusta II Sasa, osada została przemianowana w miasto o nazwie Modrzewo (od nazwiska właściciela). Obecnej nazwy zaczęto używać od 1711 roku. | ||
Modrzejów był głównym skupiskiem ludności żydowskiej w Zagłębiu Dąbrowskim. Tutaj osiedlili się Żydzi z | Modrzejów był głównym skupiskiem ludności żydowskiej w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]]. Tutaj osiedlili się Żydzi wygnani przez Warszyckiego z [[Pilica|Pilicy]]. W roku [[1713]] posiadali już kahał, synagogę i własny cmentarz. Według danych z [[1849]] roku w Modrzejowie mieszkało 310 Żydów, co stanowiło prawie 84% ogółu mieszkańców miasta. | ||
Modrzejów należał do dóbr sieleckich. Jego właścicielami byli: Jaroccy, Klajnerowie - Minorowie, Przybysławscy, Modrzewscy, Kabielscy, Tęgoborscy, Żulińscy, Grabińscy, Jordan hr. Stojewski, a od początku XIX wieku Niemcy: | Modrzejów należał do [[Dwór Sielecki|dóbr sieleckich]]. Jego właścicielami byli: Jaroccy, Klajnerowie - Minorowie, Przybysławscy, Modrzewscy, Kabielscy, Tęgoborscy, Żulińscy, Grabińscy, Jordan hr. Stojewski, a od początku XIX wieku Niemcy: | ||
gen Schimrnelpfenig von de Oye, [[Ludwig Anhalt-Coeten von Pless]], hrabina [[Szarlota von Vernigerode zu Stolberg]] i hr. [[Jan Renard]] (od [[1856]] roku). | gen Schimrnelpfenig von de Oye, [[Ludwig Anhalt-Coeten von Pless]], hrabina [[Szarlota von Vernigerode zu Stolberg]] i hr. [[Jan Renard]] (od [[1856]] roku). | ||
Miasto miało prawo do 9 jarmarków w roku ( przywilej króla Augusta III) oraz do organizowania cotygodniowych targów na zboże, bydło i konie (przywilej króla Stanisława Augusta Poniatowskiego). Od [[1725]] roku istniał tutaj magazyn soli. | Miasto miało prawo do 9 jarmarków w roku ( przywilej króla Augusta III) oraz do organizowania cotygodniowych targów na zboże, bydło i konie (przywilej króla Stanisława Augusta Poniatowskiego). Od [[1725]] roku istniał tutaj magazyn soli. | ||
Wskutek m.in. silnej konkurencji ze strony pobliskich Mysłowic, które leżały wprawdzie za granicą, lecz stanowiły centrum handlowe także dla dóbr sieleckich, Modrzejów zatrzymał się w rozwoju. Po powstaniu styczniowym (oddziały powstańcze operowały w tym rejonie i próbowały zdobyć miasto) utracił prawa miejskie. | Wskutek m.in. silnej konkurencji ze strony pobliskich {{W|Mysłowice|Mysłowic}}, które leżały wprawdzie za granicą, lecz stanowiły centrum handlowe także dla dóbr sieleckich, Modrzejów zatrzymał się w rozwoju. Po powstaniu styczniowym (oddziały powstańcze operowały w tym rejonie i próbowały zdobyć miasto) utracił prawa miejskie. | ||
Przemysł zaczął powstawać tutaj stosunkowo późno. W latach 1902 - 1912 zbudowano kopalnię "Modrzejów" jako część kopalni "Niwka"; samodzielność uzyskała w [[1919]] roku. Należała do Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich. Po II wojnie światowej ponownie połączyła się z " | Przemysł zaczął powstawać tutaj stosunkowo późno. W latach 1902 - 1912 zbudowano [[Kopalnia "Modrzejów" (Sosnowiec-Modrzejów)|kopalnię "Modrzejów"]] jako część [[Kopalnia "Niwka" (Sosnowiec-Niwka)|kopalni "Niwka"]]; samodzielność uzyskała w [[1919]] roku. Należała do [[Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich|Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich]]. Po II wojnie światowej ponownie połączyła się z [[[[Kopalnia "Niwka" (Sosnowiec-Niwka)|kopalnią "Niwka"]]. | ||
==Galeria== | ==Galeria== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Plik:Sosnowiec-Modrzejów._Ul._Orląt_Lwowskich.JPG|Sosnowiec-Modrzejów. Ulica Orląt Lwowskich (przedwojenna ulica Dąbrowska). | Plik:Sosnowiec-Modrzejów._Ul._Orląt_Lwowskich.JPG|Sosnowiec-Modrzejów. Ulica Orląt Lwowskich (przedwojenna ulica Dąbrowska). | ||
Plik:Sosnowiec._Modrzejów._02.JPG|Sosnowiec. Modrzejów, ulica 27 Stycznia (przedwojenna ul. Henryka) (w czasie wojny getto żydowskie). | Plik:Sosnowiec._Modrzejów._02.JPG|Sosnowiec. Modrzejów, ulica 27 Stycznia (przedwojenna ul. Henryka) (w czasie wojny getto żydowskie). | ||
Plik:Sosnowiec._Kirkut_(cmentarz_żydowski)_w_Modrzejowie.JPG|Sosnowiec. Kirkut (cmentarz żydowski) w Modrzejowie. | Plik:Sosnowiec._Kirkut_(cmentarz_żydowski)_w_Modrzejowie.JPG|[[Cmentarz żydowski w Sosnowcu-Modrzejowie|Sosnowiec. Kirkut (cmentarz żydowski) w Modrzejowie]]. | ||
Plik:Sosnowiec_Modrzejow._Kirkut._Zdjecie_sprzed_1939.jpg|Kirkut. Zdjęcie sprzed 1939 roku (o czym świadczą wieże synagogi w Mysłowicach). | Plik:Sosnowiec_Modrzejow._Kirkut._Zdjecie_sprzed_1939.jpg|[[Cmentarz żydowski w Sosnowcu-Modrzejowie|Kirkut]]. Zdjęcie sprzed 1939 roku (o czym świadczą wieże synagogi w Mysłowicach). | ||
Plik:Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów 01.JPG|Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów | |||
Plik:Modrzejów-granica-na-rzece-0001.jpg|Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów | |||
Plik:Kładka graniczna-Trójkat Trzech Cesarzy-0011.jpg|Zniszczona kładka graniczna | |||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis | Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis | ||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis | Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis | ||
| Linia 63: | Linia 67: | ||
Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | Plik:Brak zdjęcia.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Zabytki== | |||
* Kapliczka Matki Boskiej Częstochowskiej, 1857 r. | |||
* Cmentarz żydowski (kirkut) przy ul. Pastewnej i Bożniczej (początki datowane na XVIII w., pow. 0,3 ha; znajduje się tam wiele zabytkowych płyt nagrobnych z XVIII, XIX i XX w.) | |||
* Drewniana chałupa, XIX w., ul. Wygoda 2 | |||
* Układ urbanistyczny dawnego miasta z rynkiem (ul. Rynek) i kilkoma sąsiednimi ulicami. Układ zdewastowany po II wojnie światowej. | |||
* Zburzona całkowicie pierzeja od strony Mysłowic i Dębowej Góry. Zachowana od strony Niwki i 2 budynki od strony kirkutu żydowskiego. W XXI w. w części dawnego rynku powstało rondo. Ślad po synagodze żydowskiej i łaźni żydowskiej (Mykwie). | |||
* Zabytkowa zabudowa mieszkalna z końca XIX i początku XX w., szczególnie przy ul. Orląt Lwowskich. | |||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 74: | Linia 86: | ||
[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Sosnowca|Modrzejów]] | [[Kategoria:Dzielnice i osiedla Sosnowca|Modrzejów]] | ||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z Sosnowcem|Modrzejów]] | [[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z Sosnowcem|Modrzejów]] | ||
[[Kategoria:Nazwy miejscowe|Modrzejów]] | [[Kategoria:Nazwy miejscowe w Zagłębiu Dąbrowskim|Modrzejów]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:32, 10 cze 2022
| |||
| Status | dzielnica | ||
Modrzejów - dawniej niewielka osada u zlewiska Białej i Czarnej Przemszy, dziś dzielnica Sosnowca - pierwotnie nosił nazwę Mrowisko.
Historia
Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1650 roku i znajduje się w kronikach Bractwa Różańcowego w Mysłowicach. W 1706 roku, za przyzwoleniem króla Augusta II Sasa, osada została przemianowana w miasto o nazwie Modrzewo (od nazwiska właściciela). Obecnej nazwy zaczęto używać od 1711 roku.
Modrzejów był głównym skupiskiem ludności żydowskiej w Zagłębiu Dąbrowskim. Tutaj osiedlili się Żydzi wygnani przez Warszyckiego z Pilicy. W roku 1713 posiadali już kahał, synagogę i własny cmentarz. Według danych z 1849 roku w Modrzejowie mieszkało 310 Żydów, co stanowiło prawie 84% ogółu mieszkańców miasta.
Modrzejów należał do dóbr sieleckich. Jego właścicielami byli: Jaroccy, Klajnerowie - Minorowie, Przybysławscy, Modrzewscy, Kabielscy, Tęgoborscy, Żulińscy, Grabińscy, Jordan hr. Stojewski, a od początku XIX wieku Niemcy: gen Schimrnelpfenig von de Oye, Ludwig Anhalt-Coeten von Pless, hrabina Szarlota von Vernigerode zu Stolberg i hr. Jan Renard (od 1856 roku).
Miasto miało prawo do 9 jarmarków w roku ( przywilej króla Augusta III) oraz do organizowania cotygodniowych targów na zboże, bydło i konie (przywilej króla Stanisława Augusta Poniatowskiego). Od 1725 roku istniał tutaj magazyn soli. Wskutek m.in. silnej konkurencji ze strony pobliskich Mysłowic, które leżały wprawdzie za granicą, lecz stanowiły centrum handlowe także dla dóbr sieleckich, Modrzejów zatrzymał się w rozwoju. Po powstaniu styczniowym (oddziały powstańcze operowały w tym rejonie i próbowały zdobyć miasto) utracił prawa miejskie.
Przemysł zaczął powstawać tutaj stosunkowo późno. W latach 1902 - 1912 zbudowano kopalnię "Modrzejów" jako część kopalni "Niwka"; samodzielność uzyskała w 1919 roku. Należała do Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich. Po II wojnie światowej ponownie połączyła się z [[kopalnią "Niwka".
Galeria
Sosnowiec-Modrzejów. Ulica Orląt Lwowskich (przedwojenna ulica Dąbrowska).
Sosnowiec. Modrzejów, ulica 27 Stycznia (przedwojenna ul. Henryka) (w czasie wojny getto żydowskie).
Kirkut. Zdjęcie sprzed 1939 roku (o czym świadczą wieże synagogi w Mysłowicach).
Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów
Przejście graniczne Mysłowice - Modrzejów
Zniszczona kładka graniczna
Opis
Opis
_w_Modrzejowie.JPG)
Modrzejów na dawnej pocztówce
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Zabytki
- Kapliczka Matki Boskiej Częstochowskiej, 1857 r.
- Cmentarz żydowski (kirkut) przy ul. Pastewnej i Bożniczej (początki datowane na XVIII w., pow. 0,3 ha; znajduje się tam wiele zabytkowych płyt nagrobnych z XVIII, XIX i XX w.)
- Drewniana chałupa, XIX w., ul. Wygoda 2
- Układ urbanistyczny dawnego miasta z rynkiem (ul. Rynek) i kilkoma sąsiednimi ulicami. Układ zdewastowany po II wojnie światowej.
- Zburzona całkowicie pierzeja od strony Mysłowic i Dębowej Góry. Zachowana od strony Niwki i 2 budynki od strony kirkutu żydowskiego. W XXI w. w części dawnego rynku powstało rondo. Ślad po synagodze żydowskiej i łaźni żydowskiej (Mykwie).
- Zabytkowa zabudowa mieszkalna z końca XIX i początku XX w., szczególnie przy ul. Orląt Lwowskich.
