Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
(Podlinkowanie ilustracji.)
 
(Nie pokazano 31 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Liga Morska i Kolonialna dokument01.gif|thumb|200px|Liga Morska i Kolonialna dokument zarządu]]
[[Plik:Liga Morska i Kolonialna dokument01.gif|thumb|300px|Liga Morska i Kolonialna dokument zarządu]]
'''Liga Morska i Kolonialna''' - w latach 30-tych XX w. powstała w Polsce organizacja społeczna, kontynuująca tradycje Ligi Żeglugi Polskiej ([[1919]] - [[1924]]) oraz Ligi Morskiej i Rzecznej (od [[1924]] roku). Jej celem była popularyzacja problematyki morskiej wśród dorosłych i młodzieży, wspieranie rozwoju żeglugi oraz działania na rzecz rozbudowy polskiej marynarki wojennej. Organizacja ta propagowała ideę kolonii zamorskich.
[[Plik:Liga Morska i Kolonialne Oddział przy Fabryce Lin i Drutu Deichsel.jpg|thumb|550px|Zarząd Oddziału Fabrycznego Fabryki Lin i Drutu A. Deichsel w Sosnowcu]]
 
'''Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim (LMiK)''' - oddział [[Liga Morska i Kolonialna|Ligi Morskiej i Kolonialnej]] w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]].


==Historia==
==Historia==
Na terenie [[Sosnowiec|Sosnowca]] funkcjonował oddział tej organizacji (początkowo p.n. Ligi Morskiej i Rzecznej), dysponujący przystanią na [[Przemsza|Przemszy]].
W czasach II RP na terenie [[Sosnowiec|Sosnowca]] ([[Województwo kieleckie (II Rzeczpospolita)|woj. kieleckie]]) został utworzony i funkcjonował [[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec|oddział tej organizacji]] (początkowo p.n. Ligi Morskiej i Rzecznej) - dysponujący przystanią na [[Przemsza|Przemszy]]. W latach 20-tych funkcję prezesa sprawowali m.in. [[Antoni Gruner]] i [[Leon Rudawski]].
W latach 20. funkcję prezesa sprawowali m.in. Antoni Gruner i Leon Rudawski.
[[Plik:Galary przeładunek wegla Niwka Sosnowiec.jpg|thumb|300px|Załadunek węgla na [[Galar|galary]] w porcie niweckim (obecnie dzielnica Sosnowca). Po lewej widać kolejkę z wagonikami wypełnionymi węglem. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]]
{{CytatD
|1 = Płyń, polska floto, płyń na krańce,<br/>
powita cię uchodziec brat,<br/>
twa flaga dumnie niech powiewa,<br/>
wolność i sławę niosąc w świat.<br/>
 
I póki kropla jest w Bałtyku,<br/>
polskim morzem będziesz ty,<br/>
bo doprowadzasz do rozkwitu<br/>
polskiego ludu złote sny.<br/>
|2 = Hymn do Bałtyku
|3 = Stanisław Rybka (sł.) Feliks Nowowiejski (muz.)
}}
 
W [[1934]] roku Liga Morska i Kolonialna skupiała w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] 780
W [[1934]] roku Liga Morska i Kolonialna skupiała w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] 780
osób, a liczba członków stale się zwiększała. W kwietniu [[1936]] roku do sosnowieckiego Oddziału Ligi należało 1925 osób, w czerwcu tego roku już 3.671, w [[1937]] roku - 9.814, w [[1938]] roku - 11.248.
osób, a liczba członków stale się zwiększała. W kwietniu [[1936]] roku do sosnowieckiego Oddziału Ligi należało 1925 osób, w czerwcu tego roku już 3.671, w [[1937]] roku - 9.814, w [[1938]] roku - 11.248.


==Tereny działalność==
==Teren działalności==
[[Plik:Gdańsk okładka jednodniówka.jpg|thumb|[[Jednodniówka Gdańsk]] wydana w Sosnowcu]]
{{CytatD
W marcu [[1937]] roku działalność organizacji rozszerzyła się na [[powiat będziński]]. Utworzony został Obwód Ligi Morskiej i Kolonialnej Zagłębia Dąbrowskiego w [[Sosnowiec|Sosnowcu]], który posiadał w [[1938]] roku 29 oddziałów skupionych w [[Zagłębie Dąbrowskie|zagłębiowskich]] zakładach przemysłowych i ogniwach miejscowych ([[Sosnowiec]], [[Będzin]], [[Dąbrowa Górnicza]], [[Czeladź]], [[Niwka (Sosnowiec)|Niwka]], [[Piaski (Czeladź)|Piaski]],
|1 = Za moment ogromnie ważny w życiu naszej organizacji należy przyjąć przyłączenie do Okręgu trzech południowych powiatów [[Województwo kieleckie (II Rzeczpospolita)|województwa kieleckiego]], a mianowicie [[Powiat zawierciański|zawierciańskiego]], częstochowskiego i [[Powiat będziński|będzińskiego]] wraz z [[Sosnowiec|Sosnowcem]], które w owym czasie liczyły sumarycznie 5.942 członków wszystkich kategoryj.
[[Ostrowy Górnicze (Sosnowiec)|Niemce]]), a także 45 kół szkolnych. Ogółem liczba jego członków wynosiła w końcu [[1937]] roku - 14.607, w [[1938]] roku - 23.621.
|2 = Sprawozdanie z działalności LMiK za lata 1935-37
|3 = Okręg Radomsko-Kielecki
}}
 
W marcu [[1937]] roku działalność organizacji rozszerzyła się na [[powiat będziński]]. Utworzony został '''Obwód Ligi Morskiej i Kolonialnej Zagłębia Dąbrowskiego''' z siedzibą w [[Sosnowiec|Sosnowcu]], który posiadał w [[1938]] roku 29 oddziałów skupionych w ogniwach miejskich i w [[Zagłębie Dąbrowskie|zagłębiowskich]] zakładach przemysłowych między innymi:
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec|Oddział Sosnowiec]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec-Milowice|Oddział Sosnowiec-Milowice]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec-Niwka|Oddział Sosnowiec-Niwka]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec-Pogoń|Oddział Sosnowiec-Pogoń]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Zakładowy przy Fabryce Lin i Drutu "A. Deichsel" w Sosnowcu|Oddział Zakładowy przy Fabryce Lin i Drutu "A. Deichsel" w Sosnowcu]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Zakładowy przy Gwarectwie "Hrabia Renard" w Sosnowcu|Oddział Zakładowy przy Gwarectwie "Hrabia Renard" w Sosnowcu]]
 
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Będzin|Oddział Będzin]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Dąbrowa Górnicza|Oddział Dąbrowa Górnicza]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Czeladź|Oddział Czeladź]]  
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Czeladź-Piaski|Oddział Czeladź-Piaski]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Niemce|Oddział Niemce]]
 
a także 45 kół szkolnych. Ogółem liczba jego członków wynosiła w końcu [[1937]] roku - 14.607, w [[1938]] roku - 23.621.


==Władze==
==Władze==
Organizacja miała charakter prorządowy, a kierowały nią wpływowe osobistości [[Sosnowiec|Sosnowca]]. Do zarządu należeli m.in. prezes Sądu Okręgowego - Marian Zbrowski, wiceprezes Sądu Okręgowego - dr Karol Kucharski, były [[Prezydenci Sosnowca|prezydent Sosnowca]] - [[Wincenty Kuźniak]], dyrektor Zakładów Modrzejowskich "Modrzejów - Hantke" - Józef Galiot, sędzia Jerzy Cichocki, dyrektor [[Izba Przemysłowo-Handlowa|Izby Przemysłowo - Handlowej]] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] - Ryszard Dittrich, dziennikarz [[Konstanty Ćwierk]].
[[Plik:Obchody odzyskania dostępu do morza w Sosnowcu.jpg|thumb|300px|Obchody rocznicowe odzyskania dostepu do morza w Sosnowcu w roku 1933. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]]
Organizacja miała charakter prorządowy, a kierowały nią wpływowe osobistości [[Sosnowiec|Sosnowca]]. Do zarządu należeli m.in. prezes Sądu Okręgowego - [[Marian Zbrowski]], wiceprezes Sądu Okręgowego - dr [[Karol Kucharski]], były [[Prezydenci Sosnowca|prezydent Sosnowca]] - [[Wincenty Kuźniak]], dyrektor Zakładów Modrzejowskich "Modrzejów - Hantke" - [[Józef Galiot]], sędzia [[Jerzy Cichocki]], dyrektor [[Izba Przemysłowo-Handlowa|Izby Przemysłowo - Handlowej]] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] - [[Ryszard Dittrich]], dziennikarz [[Konstanty Ćwierk]].<br/>
W roku 1935 w skład zarządu wchodzili:
*Prezes - Marian Zbrowski
*Wiceprezes - Leon Rudawski
*Wiceprezes - Karol Kucharski
*I Sekretarz - Zygmunt Rakieć
*II Sekretarz - Czesław Wojtyra
*Skarbnik - Czesław Cembrzyński
*Gospodarz - Walery Dąbrowski
*Przew. dochodów niestałych - St. Morawski
*Przew. Sekcji Propagandy - Stanisław Eski
*Komendat Sekcji b. Marynarzy - Zygmunt Wojciechowski
*Przew. Sekcji Tech. - Gustaw (N)Kartin
*Przew. Sekcji Kajakowej - Gwidon Nowacki
*Członek Zarządu - Józef Wesołowski
 
Siedziba Zarządu mieściła się na ulicy 1 Maja 19 w budynku Sądu Okręgowego.


==Zbiórka pieniędzy==
==Zbiórka pieniędzy==
[[Plik:Liga Morska i Kolonialna Sosnowiec KZI 085 1937.03.26.jpg|thumb|300px|Wycinek prasowy (KZI 085 26.02.[[1937]])]]
[[Plik:Gdańsk okładka jednodniówka.jpg|thumb|[[Jednodniówka Gdańsk]] wydana w Sosnowcu. Źródło: Biblioteka Narodowa]]
Od [[1934]] roku działała przy Lidze sekcja Funduszu Obrony Morskiej (FOM), która prowadziła zbiórkę pieniędzy. W [[1937]] roku zebrano łącznie kwotę 29.888 zł, z czego 22.000 zł. pochodziło z terenu [[Sosnowiec|Sosnowca]].
Od [[1934]] roku działała przy Lidze sekcja Funduszu Obrony Morskiej (FOM), która prowadziła zbiórkę pieniędzy. W [[1937]] roku zebrano łącznie kwotę 29.888 zł, z czego 22.000 zł. pochodziło z terenu [[Sosnowiec|Sosnowca]].
W okresie od [[1934]] r. do [[1937]] r. przekazano na budowę okrętów i łodzi
W okresie od [[1934]] r. do [[1937]] r. przekazano na budowę okrętów i łodzi
Linia 22: Linia 76:


==Propaganda==
==Propaganda==
Liga prowadziła aktywną działalność propagandową, organizując w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]] m.in. Dni Morza i Dni Kolonialne. Przy zarządzie Obwodu
Liga prowadziła aktywną działalność propagandową, organizując w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]] m.in. '''Dni Morza i Dni Kolonialne'''.  
działało Kolo Prelegentów, do którego należeli znani w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] dziennikarze: Stanisław Arnold, [[Konstanty Ćwierk]], [[Lucjan Horski]], a także Karol Kucharski, Kazimierz Gadomski, [[Wincenty Kuźniak]] i in. W [[1938]] r. Koło zorganizowało 48 odczytów.
 
Przy zarządzie Obwodu działało Kolo Prelegentów, do którego należeli znani w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] dziennikarze: [[Stanisław Arnold]], [[Konstanty Ćwierk]], [[Lucjan Horski]], a także [[Karol Kucharski]], [[Kazimierz Gadomski]], [[Wincenty Kuźniak]] i in. W [[1938]] r. Koło zorganizowało 48 odczytów.


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Sosnowieckie ABC, tom II | data = [[2003]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 83-89199-03-3 | strony = 28-29}}
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Sosnowieckie ABC, tom II | data = [[2003]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 83-89199-03-3 | strony = 28-29}}
==Linki zewnętrzne==
*[http://bibliotekapiosenki.pl/Hymn_do_Baltyku ''Hymn do Bałtyku'' na stronie Biblioteki Polskiej Piosenki]
*[http://puszka.waw.pl/kotwica_ligi_morskiej_i_rzecznej-projekt-pl-2389.html Kotwica Ligi Morskiej i Rzecznej w Warszawie na stronie puszka.waw.pl]
*[http://www.krzysztofkopec.pl/dokumenty/Liga_Morska_i_Kolonialna.pdf Liga Morska i Kolonialna - artykuł na stronie krzysztofkopec.pl]


[[Kategoria:Historia]]
[[Kategoria:Historia]]
[[Kategoria:Flota|Liga Morska i Kolonialna]]
[[Kategoria:Flota|Liga Morska i Kolonialna]]
[[Kategoria:Żegluga śródlądowa]]
[[Kategoria:Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim]]
[[Kategoria:Organizacje i stowarzyszenia z lat 1918 - 1939|Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim]]
[[Kategoria:Zagłębie Dąbrowskie w czasach II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Organizacje i instytucje społeczne w Zagłębiu Dąbrowskim]]
[[Kategoria:Organizacje i instytucje społeczne w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1919-1939]]
[[Kategoria:Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim]]

Aktualna wersja na dzień 15:34, 17 wrz 2021

Liga Morska i Kolonialna dokument zarządu
Zarząd Oddziału Fabrycznego Fabryki Lin i Drutu A. Deichsel w Sosnowcu

Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim (LMiK) - oddział Ligi Morskiej i Kolonialnej w Zagłębiu Dąbrowskim.

Historia

W czasach II RP na terenie Sosnowca (woj. kieleckie) został utworzony i funkcjonował oddział tej organizacji (początkowo p.n. Ligi Morskiej i Rzecznej) - dysponujący przystanią na Przemszy. W latach 20-tych funkcję prezesa sprawowali m.in. Antoni Gruner i Leon Rudawski.

Załadunek węgla na galary w porcie niweckim (obecnie dzielnica Sosnowca). Po lewej widać kolejkę z wagonikami wypełnionymi węglem. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Płyń, polska floto, płyń na krańce,
powita cię uchodziec brat,
twa flaga dumnie niech powiewa,
wolność i sławę niosąc w świat.

I póki kropla jest w Bałtyku,
polskim morzem będziesz ty,
bo doprowadzasz do rozkwitu
polskiego ludu złote sny.

— Hymn do Bałtyku, Stanisław Rybka (sł.) Feliks Nowowiejski (muz.)

W 1934 roku Liga Morska i Kolonialna skupiała w Sosnowcu 780 osób, a liczba członków stale się zwiększała. W kwietniu 1936 roku do sosnowieckiego Oddziału Ligi należało 1925 osób, w czerwcu tego roku już 3.671, w 1937 roku - 9.814, w 1938 roku - 11.248.

Teren działalności

Za moment ogromnie ważny w życiu naszej organizacji należy przyjąć przyłączenie do Okręgu trzech południowych powiatów województwa kieleckiego, a mianowicie zawierciańskiego, częstochowskiego i będzińskiego wraz z Sosnowcem, które w owym czasie liczyły sumarycznie 5.942 członków wszystkich kategoryj.

— Sprawozdanie z działalności LMiK za lata 1935-37, Okręg Radomsko-Kielecki

W marcu 1937 roku działalność organizacji rozszerzyła się na powiat będziński. Utworzony został Obwód Ligi Morskiej i Kolonialnej Zagłębia Dąbrowskiego z siedzibą w Sosnowcu, który posiadał w 1938 roku 29 oddziałów skupionych w ogniwach miejskich i w zagłębiowskich zakładach przemysłowych między innymi:

a także 45 kół szkolnych. Ogółem liczba jego członków wynosiła w końcu 1937 roku - 14.607, w 1938 roku - 23.621.

Władze

Obchody rocznicowe odzyskania dostepu do morza w Sosnowcu w roku 1933. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Organizacja miała charakter prorządowy, a kierowały nią wpływowe osobistości Sosnowca. Do zarządu należeli m.in. prezes Sądu Okręgowego - Marian Zbrowski, wiceprezes Sądu Okręgowego - dr Karol Kucharski, były prezydent Sosnowca - Wincenty Kuźniak, dyrektor Zakładów Modrzejowskich "Modrzejów - Hantke" - Józef Galiot, sędzia Jerzy Cichocki, dyrektor Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu - Ryszard Dittrich, dziennikarz Konstanty Ćwierk.
W roku 1935 w skład zarządu wchodzili:

  • Prezes - Marian Zbrowski
  • Wiceprezes - Leon Rudawski
  • Wiceprezes - Karol Kucharski
  • I Sekretarz - Zygmunt Rakieć
  • II Sekretarz - Czesław Wojtyra
  • Skarbnik - Czesław Cembrzyński
  • Gospodarz - Walery Dąbrowski
  • Przew. dochodów niestałych - St. Morawski
  • Przew. Sekcji Propagandy - Stanisław Eski
  • Komendat Sekcji b. Marynarzy - Zygmunt Wojciechowski
  • Przew. Sekcji Tech. - Gustaw (N)Kartin
  • Przew. Sekcji Kajakowej - Gwidon Nowacki
  • Członek Zarządu - Józef Wesołowski

Siedziba Zarządu mieściła się na ulicy 1 Maja 19 w budynku Sądu Okręgowego.

Zbiórka pieniędzy

Wycinek prasowy (KZI 085 26.02.1937)
Jednodniówka Gdańsk wydana w Sosnowcu. Źródło: Biblioteka Narodowa

Od 1934 roku działała przy Lidze sekcja Funduszu Obrony Morskiej (FOM), która prowadziła zbiórkę pieniędzy. W 1937 roku zebrano łącznie kwotę 29.888 zł, z czego 22.000 zł. pochodziło z terenu Sosnowca. W okresie od 1934 r. do 1937 r. przekazano na budowę okrętów i łodzi podwodnych sumę 57.000 zł. Fundusz Obrony Morskiej wspierały także władze miejskie, udzielając co roku na ten cel znacznych subsydiów.

Propaganda

Liga prowadziła aktywną działalność propagandową, organizując w Zagłębiu m.in. Dni Morza i Dni Kolonialne.

Przy zarządzie Obwodu działało Kolo Prelegentów, do którego należeli znani w Sosnowcu dziennikarze: Stanisław Arnold, Konstanty Ćwierk, Lucjan Horski, a także Karol Kucharski, Kazimierz Gadomski, Wincenty Kuźniak i in. W 1938 r. Koło zorganizowało 48 odczytów.

Bibliografia

  • Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom II.  : Muzeum w Sosnowcu, 2003, s. 28-29. ISBN 83-89199-03-3. 

Linki zewnętrzne