Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
(Utworzył nową stronę „'''Liga Morska i Kolonialna''' - w latach 30. XX w. powstała w Polsce organizacja społeczna, kontynuująca tradycje Ligi Żeglugi Polskiej (1919 - 1924) oraz ...”)
 
 
(Nie pokazano 34 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
'''Liga Morska i Kolonialna''' - w latach 30. XX w. powstała w Polsce organizacja społeczna, kontynuująca tradycje Ligi Żeglugi Polskiej ([[1919]] - [[1924]]) oraz Ligi Morskiej i Rzecznej (od [[1924]] roku). Jej celem była popularyzacja problematyki morskiej wśród dorosłych i młodzieży, wspieranie rozwoju żeglugi oraz działania na rzecz rozbudowy polskiej marynarki wojennej. Organizacja ta propagowała ideę kolonii zamorskich.
[[Plik:Liga Morska i Kolonialna dokument01.gif|thumb|300px|Liga Morska i Kolonialna dokument zarządu]]
[[Plik:Liga Morska i Kolonialne Oddział przy Fabryce Lin i Drutu Deichsel.jpg|thumb|550px|Zarząd Oddziału Fabrycznego Fabryki Lin i Drutu A. Deichsel w Sosnowcu]]
 
'''Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim (LMiK)''' - oddział [[Liga Morska i Kolonialna|Ligi Morskiej i Kolonialnej]] w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu Dąbrowskim]].


==Historia==
==Historia==
Na terenie [[Sosnowiec|Sosnowca]] funkcjonował oddział tej organizacji (początkowo p.n. Ligi Morskiej i Rzecznej), dysponujący przystanią na [[Przemsza|Przemszy]].
W czasach II RP na terenie [[Sosnowiec|Sosnowca]] ([[Województwo kieleckie (II Rzeczpospolita)|woj. kieleckie]]) został utworzony i funkcjonował [[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec|oddział tej organizacji]] (początkowo p.n. Ligi Morskiej i Rzecznej) - dysponujący przystanią na [[Przemsza|Przemszy]]. W latach 20-tych funkcję prezesa sprawowali m.in. [[Antoni Gruner]] i [[Leon Rudawski]].
W latach 20. funkcję prezesa sprawowali m.in. Antoni Gruner i Leon Rudawski.
[[Plik:Galary przeładunek wegla Niwka Sosnowiec.jpg|thumb|300px|Załadunek węgla na [[Galar|galary]] w porcie niweckim (obecnie dzielnica Sosnowca). Po lewej widać kolejkę z wagonikami wypełnionymi węglem. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]]
{{CytatD
|1 = Płyń, polska floto, płyń na krańce,<br/>
powita cię uchodziec brat,<br/>
twa flaga dumnie niech powiewa,<br/>
wolność i sławę niosąc w świat.<br/>
 
I póki kropla jest w Bałtyku,<br/>
polskim morzem będziesz ty,<br/>
bo doprowadzasz do rozkwitu<br/>
polskiego ludu złote sny.<br/>
|2 = Hymn do Bałtyku
|3 = Stanisław Rybka (sł.) Feliks Nowowiejski (muz.)
}}
 
W [[1934]] roku Liga Morska i Kolonialna skupiała w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] 780
W [[1934]] roku Liga Morska i Kolonialna skupiała w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] 780
osób, a liczba członków stale się zwiększała. W kwietniu [[1936]] roku do sosnowieckiego Oddziału Ligi należało 1925 osób, w czerwcu tego roku już 3.671, w [[1937]] roku - 9.814, w [[1938]] roku - 11.248.
osób, a liczba członków stale się zwiększała. W kwietniu [[1936]] roku do sosnowieckiego Oddziału Ligi należało 1925 osób, w czerwcu tego roku już 3.671, w [[1937]] roku - 9.814, w [[1938]] roku - 11.248.


==Tereny działalność==
==Teren działalności==
W marcu [[1937]] roku działalność organizacji rozszerzyła się na [[powiat będziński]]. Utworzony został Obwód Ligi Morskiej i Kolonialnej Zag1ębia Dąbrowskiego w [[Sosnowiec|Sosnowcu]], który posiadał w [[1938]] roku 29 oddziałów skupionych w [[Zagłębie Dąbrowskie|zagłębiowskich]] zakładach przemysłowych i ogniwach miejscowych ([[Sosnowiec]], [[Będzin]], [[Dąbrowa Górnicza]], [[Czeladź]], [[Niwka (Sosnowiec)|Niwka]], [[Piaski (Czeladź)|Piaski]],
{{CytatD
[[Ostrowy Górnicze (Sosnowiec)|Niemce]]), a także 45 kół szkolnych. Ogółem liczba jego członków wynosiła w końcu [[1937]] roku - 14.607, w [[1938]] roku - 23.621.
|1 = Za moment ogromnie ważny w życiu naszej organizacji należy przyjąć przyłączenie do Okręgu trzech południowych powiatów [[Województwo kieleckie (II Rzeczpospolita)|województwa kieleckiego]], a mianowicie [[Powiat zawierciański|zawierciańskiego]], częstochowskiego i [[Powiat będziński|będzińskiego]] wraz z [[Sosnowiec|Sosnowcem]], które w owym czasie liczyły sumarycznie 5.942 członków wszystkich kategoryj.
|2 = Sprawozdanie z działalności LMiK za lata 1935-37
|3 = Okręg Radomsko-Kielecki
}}
 
W marcu [[1937]] roku działalność organizacji rozszerzyła się na [[powiat będziński]]. Utworzony został '''Obwód Ligi Morskiej i Kolonialnej Zagłębia Dąbrowskiego''' z siedzibą w [[Sosnowiec|Sosnowcu]], który posiadał w [[1938]] roku 29 oddziałów skupionych w ogniwach miejskich i w [[Zagłębie Dąbrowskie|zagłębiowskich]] zakładach przemysłowych między innymi:
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec|Oddział Sosnowiec]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec-Milowice|Oddział Sosnowiec-Milowice]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec-Niwka|Oddział Sosnowiec-Niwka]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Sosnowiec-Pogoń|Oddział Sosnowiec-Pogoń]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Zakładowy przy Fabryce Lin i Drutu "A. Deichsel" w Sosnowcu|Oddział Zakładowy przy Fabryce Lin i Drutu "A. Deichsel" w Sosnowcu]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Zakładowy przy Gwarectwie "Hrabia Renard" w Sosnowcu|Oddział Zakładowy przy Gwarectwie "Hrabia Renard" w Sosnowcu]]
 
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Będzin|Oddział Będzin]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Dąbrowa Górnicza|Oddział Dąbrowa Górnicza]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Czeladź|Oddział Czeladź]]  
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Czeladź-Piaski|Oddział Czeladź-Piaski]]
*[[Liga Morska i Kolonialna - Oddział Niemce|Oddział Niemce]]
 
a także 45 kół szkolnych. Ogółem liczba jego członków wynosiła w końcu [[1937]] roku - 14.607, w [[1938]] roku - 23.621.


==Władze==
==Władze==
Organizacja miała charakter prorządowy, a kierowały nią w pływowe osobistości [[Sosnowiec|Sosnowca]]. Do zarządu należeli m.in. prezes Sądu Okręgowego - Marian Zbrowski, wiceprezes Sądu Okręgowego - dr Karol Kucharski, były [[Prezydenci Sosnowca|prezydent Sosnowca]] - [[Wincenty Kuźniak]], dyrektor Zakładów Modrzejowskich „Modrzejów - Hantke” - Józef Galiot, sędzia Jerzy Cichocki, dyrektor [[Izba Przemysłowo-Handlowa|Izby Przemysłowo - Handlowej]] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] - Ryszard Dittrich, dziennikarz [[Konstanty Ćwierk]].
[[Plik:Obchody odzyskania dostępu do morza w Sosnowcu.jpg|thumb|300px|Obchody rocznicowe odzyskania dostepu do morza w Sosnowcu w roku 1933. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]]
Organizacja miała charakter prorządowy, a kierowały nią wpływowe osobistości [[Sosnowiec|Sosnowca]]. Do zarządu należeli m.in. prezes Sądu Okręgowego - [[Marian Zbrowski]], wiceprezes Sądu Okręgowego - dr [[Karol Kucharski]], były [[Prezydenci Sosnowca|prezydent Sosnowca]] - [[Wincenty Kuźniak]], dyrektor Zakładów Modrzejowskich "Modrzejów - Hantke" - [[Józef Galiot]], sędzia [[Jerzy Cichocki]], dyrektor [[Izba Przemysłowo-Handlowa|Izby Przemysłowo - Handlowej]] w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] - [[Ryszard Dittrich]], dziennikarz [[Konstanty Ćwierk]].<br/>
W roku 1935 w skład zarządu wchodzili:
*Prezes - Marian Zbrowski
*Wiceprezes - Leon Rudawski
*Wiceprezes - Karol Kucharski
*I Sekretarz - Zygmunt Rakieć
*II Sekretarz - Czesław Wojtyra
*Skarbnik - Czesław Cembrzyński
*Gospodarz - Walery Dąbrowski
*Przew. dochodów niestałych - St. Morawski
*Przew. Sekcji Propagandy - Stanisław Eski
*Komendat Sekcji b. Marynarzy - Zygmunt Wojciechowski
*Przew. Sekcji Tech. - Gustaw (N)Kartin
*Przew. Sekcji Kajakowej - Gwidon Nowacki
*Członek Zarządu - Józef Wesołowski
 
Siedziba Zarządu mieściła się na ulicy 1 Maja 19 w budynku Sądu Okręgowego.


==Zbiórka pieniędzy==
==Zbiórka pieniędzy==
Od [[1934]] roku działała przy Lidze sekcja Funduszu Obrony Morskiej (FOM), która prowadziła zbiórkę pieniędzy. W [[1937]] roku zebrano łącznie kwotę 29.888 zł, z czego 22.000 zł. pochodziło z terenu [[Sosnowiec|Sosnowca]].
 
[[Plik:Liga Morska i Kolonialna Sosnowiec KZI 085 1937.03.26.jpg|thumb|300px|Wycinek prasowy (KZI 085 26.02.[[1937]])]]
[[Plik:Gdańsk okładka jednodniówka.jpg|thumb|[[Jednodniówka Gdańsk]] wydana w Sosnowcu. Źródło: Biblioteka Narodowa]]
Od [[1934]] roku działała przy Lidze sekcja Funduszu Obrony Morskiej (FOM), która prowadziła zbiórkę pieniędzy. W [[1937]] roku zebrano łącznie kwotę 29.888 zł, z czego 22.000 zł. pochodziło z terenu [[Sosnowiec|Sosnowca]].
W okresie od [[1934]] r. do [[1937]] r. przekazano na budowę okrętów i łodzi
W okresie od [[1934]] r. do [[1937]] r. przekazano na budowę okrętów i łodzi
podwodnych sumę 57.000 zł. Fundusz Obrony Morskiej wspierały także władze miejskie, udzielając co roku na ten cel znacznych subsydiów.
podwodnych sumę 57.000 zł. Fundusz Obrony Morskiej wspierały także władze miejskie, udzielając co roku na ten cel znacznych subsydiów.


==Propaganda==
==Propaganda==
Liga prowadziła aktywną działalność propagandową, organizując w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]] m.in. Dni Morza i Dni Kolonialne. Przy zarządzie Obwodu
Liga prowadziła aktywną działalność propagandową, organizując w [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębiu]] m.in. '''Dni Morza i Dni Kolonialne'''.  
działało Kolo Prelegentów, do którego należeli znani w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] dziennikarze: Stanisław Arnold, [[Konstanty Ćwierk]], [[Lucjan Horski]], a także Karol Kucharski, Kazimierz Gadomski, [[Wincenty Kuźniak]] i in. W [[1938]] r. Koło zorganizowało 48 odczytów.
 
Przy zarządzie Obwodu działało Kolo Prelegentów, do którego należeli znani w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] dziennikarze: [[Stanisław Arnold]], [[Konstanty Ćwierk]], [[Lucjan Horski]], a także [[Karol Kucharski]], [[Kazimierz Gadomski]], [[Wincenty Kuźniak]] i in. W [[1938]] r. Koło zorganizowało 48 odczytów.


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Sosnowieckie ABC, tom II | data = [[2003]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 83-89199-03-3 | strony = 28-29}}
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Sosnowieckie ABC, tom II | data = [[2003]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 83-89199-03-3 | strony = 28-29}}
==Linki zewnętrzne==
*[http://bibliotekapiosenki.pl/Hymn_do_Baltyku ''Hymn do Bałtyku'' na stronie Biblioteki Polskiej Piosenki]
*[http://puszka.waw.pl/kotwica_ligi_morskiej_i_rzecznej-projekt-pl-2389.html Kotwica Ligi Morskiej i Rzecznej w Warszawie na stronie puszka.waw.pl]
*[http://www.krzysztofkopec.pl/dokumenty/Liga_Morska_i_Kolonialna.pdf Liga Morska i Kolonialna - artykuł na stronie krzysztofkopec.pl]
[[Kategoria:Historia]]
[[Kategoria:Flota|Liga Morska i Kolonialna]]
[[Kategoria:Żegluga śródlądowa]]
[[Kategoria:Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim]]
[[Kategoria:Organizacje i stowarzyszenia z lat 1918 - 1939|Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim]]
[[Kategoria:Zagłębie Dąbrowskie w czasach II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Organizacje i instytucje społeczne w Zagłębiu Dąbrowskim]]
[[Kategoria:Organizacje i instytucje społeczne w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1919-1939]]
[[Kategoria:Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim]]

Aktualna wersja na dzień 15:34, 17 wrz 2021

Liga Morska i Kolonialna dokument zarządu
Zarząd Oddziału Fabrycznego Fabryki Lin i Drutu A. Deichsel w Sosnowcu

Liga Morska i Kolonialna w Zagłębiu Dąbrowskim (LMiK) - oddział Ligi Morskiej i Kolonialnej w Zagłębiu Dąbrowskim.

Historia

W czasach II RP na terenie Sosnowca (woj. kieleckie) został utworzony i funkcjonował oddział tej organizacji (początkowo p.n. Ligi Morskiej i Rzecznej) - dysponujący przystanią na Przemszy. W latach 20-tych funkcję prezesa sprawowali m.in. Antoni Gruner i Leon Rudawski.

Załadunek węgla na galary w porcie niweckim (obecnie dzielnica Sosnowca). Po lewej widać kolejkę z wagonikami wypełnionymi węglem. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Płyń, polska floto, płyń na krańce,
powita cię uchodziec brat,
twa flaga dumnie niech powiewa,
wolność i sławę niosąc w świat.

I póki kropla jest w Bałtyku,
polskim morzem będziesz ty,
bo doprowadzasz do rozkwitu
polskiego ludu złote sny.

— Hymn do Bałtyku, Stanisław Rybka (sł.) Feliks Nowowiejski (muz.)

W 1934 roku Liga Morska i Kolonialna skupiała w Sosnowcu 780 osób, a liczba członków stale się zwiększała. W kwietniu 1936 roku do sosnowieckiego Oddziału Ligi należało 1925 osób, w czerwcu tego roku już 3.671, w 1937 roku - 9.814, w 1938 roku - 11.248.

Teren działalności

Za moment ogromnie ważny w życiu naszej organizacji należy przyjąć przyłączenie do Okręgu trzech południowych powiatów województwa kieleckiego, a mianowicie zawierciańskiego, częstochowskiego i będzińskiego wraz z Sosnowcem, które w owym czasie liczyły sumarycznie 5.942 członków wszystkich kategoryj.

— Sprawozdanie z działalności LMiK za lata 1935-37, Okręg Radomsko-Kielecki

W marcu 1937 roku działalność organizacji rozszerzyła się na powiat będziński. Utworzony został Obwód Ligi Morskiej i Kolonialnej Zagłębia Dąbrowskiego z siedzibą w Sosnowcu, który posiadał w 1938 roku 29 oddziałów skupionych w ogniwach miejskich i w zagłębiowskich zakładach przemysłowych między innymi:

a także 45 kół szkolnych. Ogółem liczba jego członków wynosiła w końcu 1937 roku - 14.607, w 1938 roku - 23.621.

Władze

Obchody rocznicowe odzyskania dostepu do morza w Sosnowcu w roku 1933. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Organizacja miała charakter prorządowy, a kierowały nią wpływowe osobistości Sosnowca. Do zarządu należeli m.in. prezes Sądu Okręgowego - Marian Zbrowski, wiceprezes Sądu Okręgowego - dr Karol Kucharski, były prezydent Sosnowca - Wincenty Kuźniak, dyrektor Zakładów Modrzejowskich "Modrzejów - Hantke" - Józef Galiot, sędzia Jerzy Cichocki, dyrektor Izby Przemysłowo - Handlowej w Sosnowcu - Ryszard Dittrich, dziennikarz Konstanty Ćwierk.
W roku 1935 w skład zarządu wchodzili:

  • Prezes - Marian Zbrowski
  • Wiceprezes - Leon Rudawski
  • Wiceprezes - Karol Kucharski
  • I Sekretarz - Zygmunt Rakieć
  • II Sekretarz - Czesław Wojtyra
  • Skarbnik - Czesław Cembrzyński
  • Gospodarz - Walery Dąbrowski
  • Przew. dochodów niestałych - St. Morawski
  • Przew. Sekcji Propagandy - Stanisław Eski
  • Komendat Sekcji b. Marynarzy - Zygmunt Wojciechowski
  • Przew. Sekcji Tech. - Gustaw (N)Kartin
  • Przew. Sekcji Kajakowej - Gwidon Nowacki
  • Członek Zarządu - Józef Wesołowski

Siedziba Zarządu mieściła się na ulicy 1 Maja 19 w budynku Sądu Okręgowego.

Zbiórka pieniędzy

Wycinek prasowy (KZI 085 26.02.1937)
Jednodniówka Gdańsk wydana w Sosnowcu. Źródło: Biblioteka Narodowa

Od 1934 roku działała przy Lidze sekcja Funduszu Obrony Morskiej (FOM), która prowadziła zbiórkę pieniędzy. W 1937 roku zebrano łącznie kwotę 29.888 zł, z czego 22.000 zł. pochodziło z terenu Sosnowca. W okresie od 1934 r. do 1937 r. przekazano na budowę okrętów i łodzi podwodnych sumę 57.000 zł. Fundusz Obrony Morskiej wspierały także władze miejskie, udzielając co roku na ten cel znacznych subsydiów.

Propaganda

Liga prowadziła aktywną działalność propagandową, organizując w Zagłębiu m.in. Dni Morza i Dni Kolonialne.

Przy zarządzie Obwodu działało Kolo Prelegentów, do którego należeli znani w Sosnowcu dziennikarze: Stanisław Arnold, Konstanty Ćwierk, Lucjan Horski, a także Karol Kucharski, Kazimierz Gadomski, Wincenty Kuźniak i in. W 1938 r. Koło zorganizowało 48 odczytów.

Bibliografia

  • Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom II.  : Muzeum w Sosnowcu, 2003, s. 28-29. ISBN 83-89199-03-3. 

Linki zewnętrzne