Iskra: Różnice pomiędzy wersjami
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
==Zmiana nazwy gazety== | ==Zmiana nazwy gazety== | ||
W [[1926]] r. gazeta zmieniła nazwę na [[Kurier | W [[1926]] r. gazeta zmieniła nazwę na [[Kurier Zachodni–Iskra|"Kurier Zachodni–Iskra"]]. I mimo iż była organem endecji, na jej lamach ukazywały się także publikacje autorów o lewicowych poglądach - z „Kurierem” współpracowali bowiem: [[Lech Piwowar]], [[Adam Polewka]] i [[Leon Kruczkowski]]. | ||
Gazetę kolportowano w [[Powiat będziński|powiecie będzińskim]], [[Powiat zawierciański|zawierciańskim]], [[Powiat olkuski|olkuskim]] i w okręgu katowickim. Nakład wynosił w [[1927]] r. 5,4 tys. (w niedziele i święta 10 tys.), w [[1931]] r. ok. 7 tys., w [[1937]] r. 5 tys. egzemplarzy. | Gazetę kolportowano w [[Powiat będziński|powiecie będzińskim]], [[Powiat zawierciański|zawierciańskim]], [[Powiat olkuski|olkuskim]] i w okręgu katowickim. Nakład wynosił w [[1927]] r. 5,4 tys. (w niedziele i święta 10 tys.), w [[1931]] r. ok. 7 tys., w [[1937]] r. 5 tys. egzemplarzy. | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
*{{Cytuj książkę | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Sosnowieckie ABC, tom II | data = [[2003]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce = | isbn = 83-89199-03-3 | strony = 23-24}} | *{{Cytuj książkę | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Sosnowieckie ABC, tom II | data = [[2003]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce = | isbn = 83-89199-03-3 | strony = 23-24}} | ||
==Linki zewnętrzne== | |||
* [https://www.sbc.org.pl//dlibra/metadatasearch?action=AdvancedSearchAction&type=-3&val1=GroupTitle%3A%22Iskra.%2BDziennik%2Bpolityczny%252C%2Bspo%C5%82eczny%2Bi%2Bliteracki%22 Archiwum wydań Iskry] w [https://www.sbc.org.pl/ Śląskiej Bibliotece Cyfrowej] | |||
* http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego-r1965-t4-n1/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego-r1965-t4-n1-s230-238/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego-r1965-t4-n1-s230-238.pdf | |||
[[Kategoria: Media Zagłębia Dąbrowskiego]] | [[Kategoria: Media Zagłębia Dąbrowskiego]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:35, 17 maj 2022
Iskra – pismo o charakterze polityczno-społecznym i literackim, wydawane było w latach 1910 – 1939. Założycielem, wydawcą i redaktorem naczelnym dziennika był Wiktor Monsiorski.
Historia
Jego pierwszy reklamowy numer ukazał się 19 stycznia 1910 r. w nakładzie zaledwie 600 egzemplarzy. W redagowaniu pisma uczestniczyli m.in.: Alfons Warwaszyński , Czesław Lubicz-Czaplicki, Eugeniusz Wiatrowski, Józef Bursztyn, Stanisław Grządzielski.
Dodatki
Ukazywały się również dodatki do „Iskry”: „Iskierka” (dla dzieci), „Brzask” przekształcony w „Iskrę – Dodatek Ilustrowany”, „Ruch Robotniczy”.
Kolportarz
W 1911 r. nakład „Iskry” wynosił kilka tysięcy egzemplarzy, a tuż przed wybuchem pierwszej wojny światowej - 12 tys. Gazeta posiadała kilka filii redakcyjnych, a kolportowana była w Zagłębiu Dąbrowskim, Częstochowie, Piotrkowie Trybunalskim i Kielcach.
Okres I wojny światowej
Po wybuchu pierwszej wojny światowej Monsiorski starał się zachować neutralność i nie opowiadał się za żadną z ówczesnych orientacji niepodległościowych. Z tego powodu okupacyjne władze niemieckie uznały gazetę za organ prorosyjski. Za odmowę współpracy z niemieckim wydziałem prasy w Łodzi Monsiorski został aresztowany i uwięziony w obozie jenieckim w Hawelbergu. Obowiązki wydawcy przejął Feliks Polkowski (od czerwca 1915 r.), a następnie Ryszard Monsiorski, brat Wiktora (od listopada 1915 r.). Podczas pobytu Monsiorskiego w obozie redakcja „Iskry” opanowana została przez zwolenników współpracy z państwami centralnymi i stanęła na gruncie aktywistycznym. Duży wpływ na oblicze pisma wywierał Józef Jadczyk, prezes Narodowego Związku Robotniczego, który w styczniu 1917 r. podjął pracę w redakcji. Po powrocie redaktora naczelnego w listopadzie 1917 r. działacze NZR utracili w niej wpływy.
Okres międzywojenny
W Polsce niepodległej „Iskra” przechodziła kryzys organizacyjny i ekonomiczny. W 1921 r. spłonął budynek, w którym mieściła się drukarnia gazety, dzierżawiony od Towarzystwa Kopalń Węgla „Hrabia Renard”. Monsiorski, który odbudował obiekt kosztem dużej sumy pieniędzy, zmuszony był sprzedać „Iskrę” z powodu kłopotów finansowych. Pismo przejęła utworzona w 1922 r. przez przemysłowców i finansistów zagłębiowskich Spółka Drukarska i Wydawnicza „Kurier Zachodni”. Do zarządu dysponującej znacznym kapitałem spółki należeli: Stanisław Gadomski, Józef Markiewicz i Marian Karussy. Wiktor Monsiorski pozostał w redakcji „Iskry” do końca 1924 r.
Zmiany stanowisk
Pod koniec 1924 r. stanowisko redaktora naczelnego objął Tadeusz Opioła, zdolny i doświadczony dziennikarz, polityk o poglądach narodowo demokratycznych. W skład redakcji wchodzili także: Stefan Arnold, Stanisław Grządzielski, Stanisław Tabaczyński Konstanty Ćwierk, Henryk Stryjewski, Bogdan Lekszycki.
Zmiana nazwy gazety
W 1926 r. gazeta zmieniła nazwę na "Kurier Zachodni–Iskra". I mimo iż była organem endecji, na jej lamach ukazywały się także publikacje autorów o lewicowych poglądach - z „Kurierem” współpracowali bowiem: Lech Piwowar, Adam Polewka i Leon Kruczkowski.
Gazetę kolportowano w powiecie będzińskim, zawierciańskim, olkuskim i w okręgu katowickim. Nakład wynosił w 1927 r. 5,4 tys. (w niedziele i święta 10 tys.), w 1931 r. ok. 7 tys., w 1937 r. 5 tys. egzemplarzy.
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom II. : Muzeum w Sosnowcu, 2003, s. 23-24. ISBN 83-89199-03-3.
Linki zewnętrzne
- Archiwum wydań Iskry w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej
- http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego-r1965-t4-n1/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego-r1965-t4-n1-s230-238/Rocznik_Historii_Czasopismiennictwa_Polskiego-r1965-t4-n1-s230-238.pdf
