Grodzieckie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych
Grodzieckie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych S.A. w Grodźcu k/Będzina - powstało z mocy ustawy 18 października 1897, zatwierdzono zaś 11 maja 1899.
Majątek
W 1938 r. kapitał akcyjny wynosił zł 16.200.000.
Towarzystwo posiadało kopalnię węgla kamiennego „Grodziec II” z elektrownią o mocy zainstalowanej 10.975 kW oraz majątek ziemski ok. 504 ha. W 1938 r. wydobyto węgla 511.438 ton i wytworzono energii elektrycznej 44.364.950 kWh. Zatrudnionych było w kopalni 1.544 robotników. Towarzystwo prowadziło i utrzymywało całkowicie ochronkę dla ok. 120 dzieci swoich pracowników. Poza tym utrzymywało kasyno urzędnicze, udzielało bezpłatnie lokalu z opałem i światłem wielu instytucjom i organizacjom społecznym, po minimalnej opłacie dawało lokal dla Spółdzielni Spożywców, której członkami są przeważnie pracownicy T-wa.
Założycielem Grodzieckiego Towarzystwa był jej pierwszy prezes Stanisław Ciechanowski. Zaś dyrektorem zarządzającym Stanisław Marian Skarbiński senior. Głównymi akcjonariuszami w Grodzieckim Towarzystwie zostali przedstawiciele rodów Friedläender oraz Donnersmarck. Grodzieckie Towarzystwo oprócz wybudowania na przełomie XIX i XX w. kopalni węgla kamiennego „Grodziec II”, doprowadziło także do budowy nitowanej wieży ciśnień, kolonii robotniczej oraz kolonii urzędniczej. Ponadto wzniesiono gmach siedziby zarządu, utworzono park, powstały: szkoła, szpital i ambulatorium, klub dla urzędników, w którym mieściło się m.in. kasyno, jatka mięsna, biblioteka oraz sala gimnastyczna. Większość z wymienionych budynków ocalała w dobrym stanie do naszych czasów.
Bibliografia
- Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim. Sosnowiec: Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim, 1939, s. 142-143.
- Dorota Starościak - W dziełach swoich… Przemysłowcy i społecznicy Zagłębia Dąbrowskiego w XIX i XX wieku, Dąbrowa Górnicza, 2014
