Baba

Baba - rzeka, prawy dopływ Sztoły – rzeka mające swe źródło w Olkuszu. W Bukownie wpada do Sztoły, która z kolei wpada do Białej Przemszy.

Nazwa tej rzeki po raz pierwszy pojawia się w źródłach historycznych w 1564 roku, kiedy to żupnik, rada i gwarkowie olkuscy zeznali przed rewizorami, że rzeka Baba, która czyniła górnikom olkuskim szkody, teraz od ośmiu lat i dalej nie ciecze. Z racji na budowę geologiczną terenu, rzeka Baba wielokrotnie zalewała olkuskie kopalnie utrudniając, czy wręcz uniemożliwiając eksploatację. Aby odprowadzać wodęz zalewanych kopalń, od XVI wieku rozpoczęła się budowa wielokilometrowych i bardzo drogich sztolni olkuskich.

W wydawanym w latach 1880 – 1914 „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” czytamy; Baba, rzeczka w pow. olkuskim bierze początek na wschód od Olkusza pod wsią Siennicznem, poczem zwraca się ku zachodowi przez Olelin (dzisiaj Olewin, dop.red) i Czarną Górę i o ćwierć mili na południe od Olkusza ginie w piaskach płynąc dalej pod ziemią przez dawną sztolnię Pilecką. Po każdym silniejszym przyborze wód wypływa ponownie na powierzchnię pod Starczynowem i uchodzi z prawego brzegu do Stolli (dzisiaj rzeka Sztoła, dop.red).' Wyrządzała ona dawniej znaczne szkody w kopalniach olkuskich i ostatecznie zniszczyła je wylewami w 1615 i 1655 roku.

W XIII wieku przeniesiono nad nią gród olkuski, z miejsca, gdzie obecnie znajduje się Stary Olkusz. Powojenny rozwój przemysłu w Olkuszu spowodował dalsze zaburzenia równowagi hydrologicznej, prowadząc do zaniku źródeł Baby. Obecnie, na skutek szkód górniczych, rzeka rzadko widoczna jest w swym korycie. Podczas dłuższego braku opadów w całości pochłaniana jest przez szyby kopalniane.