Towarzystwo Górniczo-Przemysłowe "Saturn"

Akcja Towarzystwa

Siedziba Zarządu i Dyrekcji, biuro główne

Mapa z zaznaczonymi kopalniami Towarzystwa

Towarzystwo Górniczo-Przemysłowe "Saturn" - założone w Czeladzi w 1899 r. przez: Karola, Emila i Annę Scheiblerów, Alfreda Biedermanna, Juliana Heinzla, Juliana Kunitzera, Edwarda Herbsta oraz Stanisława Reichera z Sosnowca.^[1]

Majątek

Towarzystwo posiadało trzy kopalnie węgla kamiennego:

oraz cementownię "Saturn" i dwie elektrownie: centralną dla całego Towarzystwa przy kopalni "Jowisz" o zainstalowanej mocy 17100 KW i rezerwową przy kopalni "Saturn" o zainstalowanej mocy 2500 KW, wytwórnię wyrobów cementowych, lasy w Kamienicy koło Szczawnicy, Gorenicach i Sączowie, oraz majątek ziemski w Rudnikach o łącznym obszarze 6829 ha.

Wydobycie

Tabela wydobycia w latach 1925 - 1932

LP	Rok	Ilość (tony)
1.	1925	802,219
2.	1926	1,005,567
3.	1927	1,093,082
4.	1928	1,127,597
5.	1929	1,397,143
6.	1930	1,019.809
7.	1931	963,329
8.	1932	748,738

Węgiel swój T-wo "Saturn" lokowała, poza rynkiem wewnętrznym, w 30-40% ogólnej produkcji zagranicą, w krajach następujących: Austria, Węgry, Czechosłowacja, Rumunia, Włochy, Francja, Belgia, Szwecja, Dania, Norwegia, Finlandia, Litwa, Łotwa i inne.

Tabela wydobycia i zatrudnienia

Tabela przedstawia wydobycie węgla oraz zatrudnienie w Towarzystwie Górniczo-Przemysłowym "Saturn" oraz innych wybranych towarzystwach i spółkach na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w 1927 roku.

LP	Przedsiębiorstwo	Ilość czynnych kopalń	Ilość pracowników	Ilość (tony)	Ilość (procenty)
1.	Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich	6	5.330	1.461.102	19.11	-
2.	Towarzystwo Górniczo-Przemysłowe "Saturn"	3	3.342	1.215.283	15.90	-
3.	Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych	2	3.545	1.062.000	13.89	-
4.	Gwarectwo „Hrabia Renard”	1	2.165	742.926	9.72	-
5.	Towarzystwo Bezimienne Kopalń Węgla "Czeladź” Piaski	1	2.021	666.997	8.73	-
6.	Towarzystwo Francusko - Włoskie Dąbrowskich Kopalń Węgla	2	2.392	665.456	8.71	-
7.	Grodzieckie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych	1	1.653	546.210	7.15	-
8.	Francusko-Polskie Towarzystwo Górnicze	1	1.136	383.378	5.01	-
9.	Towarzystwo Akcyjne Kopalń Węgla "Flora"	1	1.628	371.595	4.86	-
10.	Inne przedsiębiorstwa	16	2.973	529.276	6.92	-
	OGÓŁEM	34	26.263	7.644.223	100	-

Tabela na podstawie: Geografja gospodarcza województwa kieleckiego

W 1933 r. w kopalniach Towarzystwa "Saturn" urządzenia sortowni dawały możność wysyłania do 10.000 ton węgla dziennie, co stanowi około 3,000.000 ton rocznie. W 1938 r. kopalnie Towarzystwa "Saturn" wydobywały 1.120.496 ton węgla i zatrudniały przeciętnie 3.042 robotników.

Przeciętne analizy

Ciekawostki

Reklama prasowa Towarzystwa z okresu międzywojennego

Przy zakładach Towarzystwa, prócz normalnych ustawowych urządzeń socjalnych, były urządzone parki publiczne z boiskami sportowymi, ogródki Jordanowskie dla dzieci, przedszkola, dom wypoczynkowy w Kamienicy, z którego korzystali robotnicy z ich rodzinami w czasie urlopów.