Bitwa o Sosnowiec

Bitwa o Sosnowiec − bitwa Powstania Styczniowego stoczona nocą z 6 na 7 lutego 1863 r. między polskimi oddziałami powstańców płk. Apolinarego Kurowskiego i rosyjskim posterunkiem na dworcu sosnowieckim.

Oddziały powstańcze Kurowskiego z Ojcowa wyruszyły 5 lutego nad ranem w stronę Olkusza. Oddział składał się z jazdy, kosynierów i strzelców w sile ok. 150 osób. W Przegini powstańców zasiliła jeszcze grupa ok. 100 powstańców ludzi. Po noclegu w Olkuszu powstańcy skierowali się do Sławkowa i po odpoczynku wyruszyli do Maczek, gdzie dołączyło kilku górników. Powstańcza jednostka wyruszyła w stronę Sosnowca z pominięciem Modrzejowa, obsadzonego przez kilkusetosobowy, dobrze uzbrojony oddział rosyjski. Strzelcy i kosynierzy dotarli do Sosnowca przez Ząbkowice pociągiem, a kawalerii wyznaczono pozorowane uderzenie na Modrzejów w celu dezorientacji Rosjan.

Przejęty przez powstańców pociąg opancerzono podkładami kolejowymi, wycięto otwory strzelnicze w każdym z ośmiu wagonów i wyposażono w dwie lokomotywy. Jest to w historii jeden z pierwszych przypadków użycia pociągu pancernego. W Pogoni z pociągu wysiadł pluton strzelców i pluton kosynierów, którzy mieli zaatakować dworzec od strony kościoła. Główne siły miały wjechać pociągiem na bocznicę kolejową, a jazda miała zaatakować z lasu po południowej stronie miasta, gdzie obsadziła linię kolejową w stronę pruskich Katowic by odciąć uciekających Rosjan.

Atak rozpoczęto o godzinie 4 rano, gdy powstańcy zaatakowali od strony ul. Modrzejewskiej i kościoła. Po trzygodzinnej walce powstańcy odnieśli sukces, biorąc 30 jeńców oraz zdobywając 40 koni, ok. 100 tysięcy rubli i kilkadziesiąt karabinów przy 3 zabitych i 17 rannych.