Muzeum Szkła Współczesnego

Historia

22 lipca 1980 r. w odrestaurowanym Zamku Sieleckim odbyła się uroczystość otwarcia Centralnej Wzorcowni Szkła Polskiego - placówki prezentującej osiągnięcia artystyczne, technologiczne i produkcyjne krajowego przemysłu szklarskiego. Inicjatorem przedsięwzięcia - wyremontowania zamku i zaadaptowania go na wzorcownię oraz gromadzenia eksponatów – był dr Eugeniusz Gubała, dyrektor Zjednoczonych Hut Szkła Gospodarczego i Technicznego „Vitropol”. Remont zamku prowadzono od 1977 r. dużym nakładem finansowym „Vitropolu” i zakładów go tworzących. Głównym wykonawcą robót budowlanych była Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej.

W 1981 r., po zlikwidowaniu Zjednoczenia, wzorcownię przekształcono w Muzeum Szkła Współczesnego. Funkcjonowało ono do 1994 r. jako placówka branżowa - początkowo Zrzeszenia Przedsiębiorstw Przemysłu Szklarskiego, a po 1989 r. - Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowo Usługowego „Vitropol”.

Kierownikiem wzorcowni, a następnie Muzeum był Józef Dzikowski, który wniósł duży wkład w dzieło odrestaurowania zamku i uruchomienia placówki. Od 1986 r. funkcje te pełniła Ewa Chmielewska, historyk sztuki. Muzeum zatrudniało ponadto trzech pracowników merytorycznych.

Zbiory

Katalog szkła kryształowego

Zgromadzono 4 tys. eksponatów w większości wzorów szkła użytkowego, a także artystycznego i unikatowego, z lat 1975 - 1987. Kolekcję tworzyły wyroby kilkunastu polskich zakładów jak: Krośnieńskie Huty Szkła w Krośnie, Huta Szkła im. F. Paplińskiego w Wołominie, Pieńskie Huty Szkła w Pieńsku, Huta Szkła Gospodarczego „Hortensja” w Piotrkowie Trybunalskim, Lubelskie Huty Szkła w Lubartowie, Huta Szkła Gospodarczego „Sudety” w Szczytnej Śląskiej, Huta Szkła Kryształowego „Violetta” w Stroniu Śląskim, Huta Szkła Gospodarczego „Irena” w Inowrocławiu, Huta Szkła Kryształowego „Julia” w Szklarskiej Porębie, Huta Szkła Gospodarczego „Zawiercie” w Zawierciu, Huta Szkła „Białystok” w Białymstoku, Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej, Huta Szkła Gospodarczego „Tamów" w Tarnowie, Huta Szkła Technicznego ,,Jelenia Góra” w Jeleniej Górze, Huta Szkła Gospodarczego „Radomsko” w Radomsku.

W zbiorze reprezentowane były obiekty ze szkła sodowego i ołowiowego przeważnie ręcznie formowane. Charakteryzowały się one wysokimi walorami artystycznymi, gdyż projektowali je artyści plastycy zatrudnieni w hutach lub z nimi współpracujący. Znaczną część zbioru stanowiło szkło kryształowe (ołowiowe) - bogato zdobione (cięcia, szlify, grawerunek, rzeźba) z prostą dekoracją. Obok przedmiotów bezbarwnych prezentowane były szkła o delikatnych lub intensywnych kolorach w tonacji różu, zieleni, czerwieni, brązu, błękitu, granatu, czerni, a także wzory szkła łączonego z metalem metodą galwanizacji, szkła krystalizowane i in.

Szkło artystyczne i unikatowe obejmowało około l00 prac autorów, którzy projektowali również formy użytkowe. Należeli do nich tacy twórcy jak Eryka Trzewik - Drosd, Henryk Aibin Tomaszewski, Jerzy Maraj, Tasios Kiriazopoulas, Regina Puchała, Aleksander Puchała, Józef Podlasek, Bogdan Kupiczyk, Ryszard Serwicki i in.

Sale wystawowe

Przygotowana ekspozycja obejmowała 18 sal wystawowych na parterze i piętrze. W kilku działach prezentowano szkło użytkowe wyprodukowane przez poszczególne huty oraz dzieła sztuki ze szkła. Wystawę tę poprzedzała niewielka ekspozycja - w jednej sali - ilustrująca proces produkcyjny wyrobów szklanych. Złożyły się na nią: zestawy narzędzi do formowania masy szklanej, formy, a także naczynia w poszczególnych etapach powstawania.

Od 1992 r. w Zamku Sieleckim mieścił się Pałac Ślubów co spowodowało ograniczenie powierzchni wystawienniczej do górnej kondygnacji.

Likwidacja muzeum i przemienienie zbiorów

W 1994 r., po likwidacji P.P.H.U. „Vitropol”, Muzeum Szkła przestało istnieć. Jego kolekcję, wpisaną do Rejestru Zabytków Województwa Katowickiego, zakupił Zarząd Miasta Sosnowca. Przeniesiona do Muzeum w Sosnowcu stała się podstawą do utworzenia Działu Szkła. Część zbioru, który jest systematycznie powiększany o obiekty współczesne i szkło historyczne, tworzy w sosnowieckim Muzeum ekspozycję stalą.

Galeria

• 

  Zamek Sielecki

• 

  Zamek Sielecki

• 

  Opis zdjęcia:

• 

  Opis zdjęcia:

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom IV. Muzeum w Sosnowcu, 2005, s. 42-44. ISBN 83-89199-15-7.