Dąbrowska Fabryka Obrabiarek DEFUM: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 6: | Linia 6: | ||
Jako fabryka R. Tarkacza i Stołki powstała ok. [[1882]] r. następnie kupił ją A. Braunstein. W [[1885]] dołączył do niego czeski wspólnik [https://pl.wikipedia.org/wiki/Emil_Škoda Emil Skoda]. W [[1897]] r. fabrykę nabyło [[Towarzystwo Akcyjne Zakładów Kotlarskich i Mechanicznych „W. Fitzner i K. Gamper”|Towarzystwo Akcyjne „Fitzner-Gamper”]]. [[Konrad Gamper]] szwajcarski inżynier unowocześnił zakład do poziomu pierwszorzędnej wytworni kotłów dla całego państwa rosyjskiego. Po śmierci [[Konrad Gamper|K. Gampera]] zakład podupadł. | Jako fabryka R. Tarkacza i Stołki powstała ok. [[1882]] r. następnie kupił ją A. Braunstein. W [[1885]] dołączył do niego czeski wspólnik [https://pl.wikipedia.org/wiki/Emil_Škoda Emil Skoda]. W [[1897]] r. fabrykę nabyło [[Towarzystwo Akcyjne Zakładów Kotlarskich i Mechanicznych „W. Fitzner i K. Gamper”|Towarzystwo Akcyjne „Fitzner-Gamper”]]. [[Konrad Gamper]] szwajcarski inżynier unowocześnił zakład do poziomu pierwszorzędnej wytworni kotłów dla całego państwa rosyjskiego. Po śmierci [[Konrad Gamper|K. Gampera]] zakład podupadł. | ||
W 1907 | W [[1907]] naczelne kierownictwo nad fabryką przejął ''Władysław Jachelski''. W krótkim czasie rozszerzył zakres jej produkcji. Wytwarzano cylindry i odlewy żelazne dla potrzeb pierwszej Fabryki Lokomotyw na ziemiach polskich (siedziba w Chrzanowie). W [[1928]] r. na zasadzie przeprowadzonej fuzji fabryka przeszła do firmy '''Zjednoczone Fabryki Maszyn, Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper Sp. Akcyjna w Krakowie'''. Od tego czasu w dąbrowskich zakładach produkowało się obrabiarki oraz armatury parowe i wodne. | ||
W [[1938]] r. fabryka w [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej]] zatrudniała 450 robotników i 50 urzędników. Po wyzwoleniu Zakład jako przedsiębiorstwo państwowe występował pod nazwą jaką posiadał przed wybuchem wojny, tj. Zjednoczone Fabryki Maszyn, Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper w [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej]]. | W [[1938]] r. fabryka w [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej]] zatrudniała 450 robotników i 50 urzędników. Po wyzwoleniu Zakład jako przedsiębiorstwo państwowe występował pod nazwą jaką posiadał przed wybuchem wojny, tj. Zjednoczone Fabryki Maszyn, Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper w [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej]]. Przed II wojną światową zakład jeszcze raz zmienił nazwę na '''"Babcock-Zieleniewski"'''. | ||
W roku [[1970]] Zarządzeniem Ministra Przemysłu Maszynowego, Zakład wszedł w skład Kombinatu Obrabiarek Ciężkich „PONAR-PORUM”. W tym samym roku zakład uzyskał znak ochronny „Deum”, który odtąd występował nie tylko w nazwie zakładu, ale także na wszystkich wyprodukowanych wyrobach. | W okresie okupacji niemieckiej zakład został prawie doszczętnie zdewastowany, a prawie wszystkie cenniejsze urządzenia i części maszyn zostały wywiezione przez okupantów Niemieckich. | ||
Po wojnie przedsiębiorstwo zostało upaństwowione pod nazwą '''Śląsko-Dąbrowskiej Fabryki Urządzeń Mechanicznych'''. Pomimo zniszczeń, zakład podjął produkcję już w styczniu [[1945]] roku. | |||
Z polecenia Rady Zakładowej, kierownictwo powierzono inżynierowi ''Tadeuszowi Furdynowi''. W marcu [[1945]] roku, zakład przekazał Departamentowi Uzbrojenia 10 nowych obrabiarek. Produkuje się tutaj proste technicznie tokarki uniwersalne, wiertarko-frezarki i gwinciarki. W [[1950]] roku w zakładzie wyprodukowano 35 tokarek-karuzelówek i 80 wiertarko-frezarek. | |||
Oprócz produkcji obrabiarek, zakład wykonywał również naprawy i remonty czołgów na potrzeby Ludowego Wojska Polskiego. W listopadzie [[1945]] roku w Fabryce pracowało 650 robotników, w tym 100 kobiet. | |||
W roku [[1959]] zakład uzyskał nową nazwę '''Dąbrowska Fabryka Obrabiarek im. St. Krzynówka'''. W roku [[1962]] przyłączono do zakładu '''Szopienicką Fabrykę Obrabiarek'''. | |||
W [[1966]] roku zakład pozyskał pokaźne środki finansowe, dzięki którym wybudowano nową halę montażową wraz z zapleczem socjalnym, a w latach [[1969]]-[[1971]] został wybudowany nowoczesny jak na tamte czasy biurowiec wraz z pomieszczeniami dla biura konstrukcyjnego. Przebudowano też główną halę produkcyjną. | |||
W roku [[1970]] Zarządzeniem Ministra Przemysłu Maszynowego, Zakład wszedł w skład Kombinatu Obrabiarek Ciężkich „PONAR-PORUM” z siedzibą w Proębie koło Zawiercia. W tym samym roku zakład uzyskał znak ochronny „Deum”, który odtąd występował nie tylko w nazwie zakładu, ale także na wszystkich wyprodukowanych wyrobach. W [[1974]] roku zlikwidowano położoną na terenie zakładu starą odlewnię. | |||
Z dniem [[1 stycznia]] [[1981]] r. przedsiębiorstwo wystąpiło ze struktury Kombinatu i stało się samodzielnym podmiotem gospodarczym pod nazwą Dąbrowska Fabryka Obrabiarek „Defum”. | Z dniem [[1 stycznia]] [[1981]] r. przedsiębiorstwo wystąpiło ze struktury Kombinatu i stało się samodzielnym podmiotem gospodarczym pod nazwą Dąbrowska Fabryka Obrabiarek „Defum”. | ||
| Linia 19: | Linia 28: | ||
W okresie szczytowego wzrostu produkcji w latach [[1978]]-[[1985]] zatrudnienie w „Defum” dochodziło do 1300 pracowników. W [[1994]] r. wyniosło śr. 400 pracowników. Do [[1973]] zakład posiadał własną orkiestrę dętą oraz przyzakładową szkołę zawodową do [[1992]] r. nadto partycypował w utrzymaniu [[Klub Sportowy "Dąbrowa"|Klubu Sportowego „Dąbrowa”]]. | W okresie szczytowego wzrostu produkcji w latach [[1978]]-[[1985]] zatrudnienie w „Defum” dochodziło do 1300 pracowników. W [[1994]] r. wyniosło śr. 400 pracowników. Do [[1973]] zakład posiadał własną orkiestrę dętą oraz przyzakładową szkołę zawodową do [[1992]] r. nadto partycypował w utrzymaniu [[Klub Sportowy "Dąbrowa"|Klubu Sportowego „Dąbrowa”]]. | ||
W [[2011]] roku Andrychowska Fabryka Maszyn S.A. przejęła produkcję obrabiarek Dąbrowskiej Fabryki Maszyn S.A. | |||
W [[2015]] nastąpiła likwidacja przedsiębiorstwa a firmę wykreślono z rejestru. | |||
==Likwidacja zakładu== | ==Likwidacja zakładu== | ||
Wersja z 19:04, 18 maj 2022
Dąbrowska Fabryka Obrabiarek "DEFUM" - mieściła się w Dąbrowie Górniczej przy ul. T. Kościuszki 3. Działała od 1879 r. do 2015 r. Obecnie w budynkach po fabryce znajduje się Projekt "Fabryka Pełna Życia".
Historia
Powstanie zakładu przypada na 1879 r., kiedy w byłej rozbudowanej kuźni poczęto wykonywać usługi dla rozwijającego się na terenie Zagłębia przemysłu górniczego i hutniczego. Przez kolejne lata zakład przechodził zmiany właścicieli, z którymi najtrwalej do 1939 r. łączą się nazwiska Fitzner-Gamper-Zieleniewski.
Jako fabryka R. Tarkacza i Stołki powstała ok. 1882 r. następnie kupił ją A. Braunstein. W 1885 dołączył do niego czeski wspólnik Emil Skoda. W 1897 r. fabrykę nabyło Towarzystwo Akcyjne „Fitzner-Gamper”. Konrad Gamper szwajcarski inżynier unowocześnił zakład do poziomu pierwszorzędnej wytworni kotłów dla całego państwa rosyjskiego. Po śmierci K. Gampera zakład podupadł.
W 1907 naczelne kierownictwo nad fabryką przejął Władysław Jachelski. W krótkim czasie rozszerzył zakres jej produkcji. Wytwarzano cylindry i odlewy żelazne dla potrzeb pierwszej Fabryki Lokomotyw na ziemiach polskich (siedziba w Chrzanowie). W 1928 r. na zasadzie przeprowadzonej fuzji fabryka przeszła do firmy Zjednoczone Fabryki Maszyn, Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper Sp. Akcyjna w Krakowie. Od tego czasu w dąbrowskich zakładach produkowało się obrabiarki oraz armatury parowe i wodne.
W 1938 r. fabryka w Dąbrowie Górniczej zatrudniała 450 robotników i 50 urzędników. Po wyzwoleniu Zakład jako przedsiębiorstwo państwowe występował pod nazwą jaką posiadał przed wybuchem wojny, tj. Zjednoczone Fabryki Maszyn, Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper w Dąbrowie Górniczej. Przed II wojną światową zakład jeszcze raz zmienił nazwę na "Babcock-Zieleniewski".
W okresie okupacji niemieckiej zakład został prawie doszczętnie zdewastowany, a prawie wszystkie cenniejsze urządzenia i części maszyn zostały wywiezione przez okupantów Niemieckich. Po wojnie przedsiębiorstwo zostało upaństwowione pod nazwą Śląsko-Dąbrowskiej Fabryki Urządzeń Mechanicznych. Pomimo zniszczeń, zakład podjął produkcję już w styczniu 1945 roku. Z polecenia Rady Zakładowej, kierownictwo powierzono inżynierowi Tadeuszowi Furdynowi. W marcu 1945 roku, zakład przekazał Departamentowi Uzbrojenia 10 nowych obrabiarek. Produkuje się tutaj proste technicznie tokarki uniwersalne, wiertarko-frezarki i gwinciarki. W 1950 roku w zakładzie wyprodukowano 35 tokarek-karuzelówek i 80 wiertarko-frezarek. Oprócz produkcji obrabiarek, zakład wykonywał również naprawy i remonty czołgów na potrzeby Ludowego Wojska Polskiego. W listopadzie 1945 roku w Fabryce pracowało 650 robotników, w tym 100 kobiet.
W roku 1959 zakład uzyskał nową nazwę Dąbrowska Fabryka Obrabiarek im. St. Krzynówka. W roku 1962 przyłączono do zakładu Szopienicką Fabrykę Obrabiarek.
W 1966 roku zakład pozyskał pokaźne środki finansowe, dzięki którym wybudowano nową halę montażową wraz z zapleczem socjalnym, a w latach 1969-1971 został wybudowany nowoczesny jak na tamte czasy biurowiec wraz z pomieszczeniami dla biura konstrukcyjnego. Przebudowano też główną halę produkcyjną.
W roku 1970 Zarządzeniem Ministra Przemysłu Maszynowego, Zakład wszedł w skład Kombinatu Obrabiarek Ciężkich „PONAR-PORUM” z siedzibą w Proębie koło Zawiercia. W tym samym roku zakład uzyskał znak ochronny „Deum”, który odtąd występował nie tylko w nazwie zakładu, ale także na wszystkich wyprodukowanych wyrobach. W 1974 roku zlikwidowano położoną na terenie zakładu starą odlewnię.
Z dniem 1 stycznia 1981 r. przedsiębiorstwo wystąpiło ze struktury Kombinatu i stało się samodzielnym podmiotem gospodarczym pod nazwą Dąbrowska Fabryka Obrabiarek „Defum”.
Był przedsiębiorstwem państwowym. „Defum” jest jedynym w kraju, a także znanym w świecie producentem wiertarkofrezarek. W asortymencie produkcji posiada również tokarki karuzelowe.
Podstawowa działalność fabryki zlokalizowana była w Dąbrowie Górniczej przy ul. T. Kościuszki 3, gdzie realizowana była obróbka mechaniczna detali oraz montaż finalny obrabiarek, w zakładzie zamiejscowym w Katowicach-Szopicnicach, zlokalizowana była produkcja wyposażeń specjalistycznych oraz prowadzona była działalność usługowa w zakresie remontu lekkich obrabiarek typu tokarki wytaczarki.
W okresie szczytowego wzrostu produkcji w latach 1978-1985 zatrudnienie w „Defum” dochodziło do 1300 pracowników. W 1994 r. wyniosło śr. 400 pracowników. Do 1973 zakład posiadał własną orkiestrę dętą oraz przyzakładową szkołę zawodową do 1992 r. nadto partycypował w utrzymaniu Klubu Sportowego „Dąbrowa”.
W 2011 roku Andrychowska Fabryka Maszyn S.A. przejęła produkcję obrabiarek Dąbrowskiej Fabryki Maszyn S.A.
W 2015 nastąpiła likwidacja przedsiębiorstwa a firmę wykreślono z rejestru.
Likwidacja zakładu
W 2015 r. zakłady zostały zlikwidowane jako ostatnie duże przedsiębiorstwo państwowe w województwie śląskim. Fabryka o ponad 140-letniej tradycji przestała istnieć.
Przejęcie produkcji obrabiarek do Andrychowa
W 2011 roku Andrychowska Fabryka Maszyn S.A. przejęła produkcję obrabiarek Dąbrowskiej Fabryki Maszyn S.A. oraz znak towarowy DEFUM.
Dyrektorzy zakładu od 1945 r.
- Tadeusz Furdyn,
- Stanisław Szczygieł,
- Stanisław Kotuła,
- mgr inż. Tadeusz Ciemiewski,
- inż. Stanisław Krupa,
- mgr inż. Bogdan Dziubiński,
- inż. Andrzej Kuczabiński,
- mgr inż. Wiesław Gęborski.
Bibliografia
- Encyklopedia Dąbrowy Górniczej A - Z (Tom 1). Dąbrowa Górnicza: Towarzystwo Przyjaciół Dąbrowy Górniczej, 1996, s. 33. ISBN 83-901687-6-6.
