Parafia p.w. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|podpis grafiki = Pieczęć parafialna | |podpis grafiki = Pieczęć parafialna | ||
|siedziba = | |siedziba = | ||
|adres = | |adres = Ul. Szpitalna 1 <br> 32 – 300 [[Olkusz]] | ||
|data powołania = | |data powołania = | ||
|data zamknięcia = | |data zamknięcia = | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|nadzór = | |nadzór = | ||
|administrator = | |administrator = | ||
|proboszcz = | |proboszcz = ks. Mieczysław Miarka | ||
|wezwanie = | |wezwanie = św. Andrzeja Apostoła | ||
|dzień wspomnienia = | |dzień wspomnienia = [[30 listopada]] | ||
|www = http://www.bazylika.pl/ | |www = http://www.bazylika.pl/ | ||
}} | }} | ||
[[Plik:Olkusz Kościół p.w. św. Andrzeja Apostoła 001.JPG|thumb|300px|Kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Apostoła (Foto: Dariusz JUREK)]] | |||
==Informacje== | |||
Adres: Ul. Szpitalna 1 <br> 32 – 300 [[Olkusz]] <br> | |||
Telefon: 32 643 08 91 (Proboszcz), 32 643 15 20 (Kancelaria) <br> | |||
www: http://www.bazylika.pl/<br> | |||
Przynależność: [[Diecezja Sosnowiecka|diecezja sosnowiecka]], [[Dekanat olkuski|dekanat olkuski]]<br> | |||
==Historia== | |||
==Kościół parafialny== | |||
Kościół parafialny pw św. Andrzeja zbudowany w stylu gotyckim. Według jednych kościół | |||
w [[Olkusz|Olkuszu]] zbudował Kazimierz Wielki, według innych Władysław Łokietek. W późniejszych czasach dobudowano kaplice świętej Anny i Loretańską, czyli Amendzińską. | |||
Kościół podpiera osiemnaście szkarp. Drzwi kościoła są pięknie okute. Wykonane były w [[1916]] r. przez zakład ślusarski Jana Jarno w [[Olkusz|Olkuszu]] na wzór drzwi Ossolineum we Lwowie. | |||
'''Ołtarz główny'''<br> | |||
W głównym ołtarzu jest obraz Chrystusa Ukrzyżowanego i męczeństwa św. Andrzeja Ap. Podczas wielkich uroczystości stoi w ołtarzu słynny krzyż gwarków olkuskich z olkuskiego srebra. Z innych ołtarzy zwraca uwagę ołtarz św. [[Jan Kanty|Jana Kantego]], który jest chlubą [[Olkusz|Olkusza]]. Obraz tego świętego jest też na ambonie, co przypomina, że św. [[Jan Kanty]], jako proboszcz [[Olkusz|olkuski]] z tego miejsca nauczał. | |||
'''Pomniki'''<br> | |||
Wielką ozdobą kościoła [[Olkusz|olkuskiego]] są pomniki dawnych bogatych mieszczan [[Olkusz|olkuskich]]. W arkadzie między prezbiterium, a nawą jest pomnik Adama Berneka radcy i gwarka [[Olkusz|olkuskiego]] z roku [[1606]]. Pomnik wykonany jest z białego marmuru. Przedstawia on klęczących u stóp krzyża ojca z 4 synami i matkę z 6 córkami. Naprzeciw pomnik Tobiasza Pękali, a obok zakrystii pomnik: z czarnego marmuru i herbem Rola ks. Wawrzyńca Strzeżowskiego, doktora filozofii, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, kantora kolegiaty św. Floriana w Krakowie, proboszcza [[Olkusz|olkuskiego]]. Z innych pomników zasługuje na uwagę pomnik Baltazara Horlemesa z r. [[1677]] i Jakóba Gwardzieńskiego, radcy i gwarka olkuskiego z r. [[1694]]. | |||
'''Kaplice''' <br> | |||
Z kolei wspomnieć należy o kaplicach. Jedna nich Loretańska, zwana też Amendzińską, fundacji Stanisława Amendy, olbornika królewskiego, została wzniesiona w r. [[1620.]] W ołtarzu tej kaplicy znajduje się polichromowana statua M. Boskiej Loretańskiej z Dzieciątkiem. | |||
Obie postacie ukoronowane są koronami ze srebra [[Olkusz|olkuskiego]]. | |||
Kaplica św. Anny jest starsza od Amendzińskiej. Jest też ona największą osobliwością kościoła [[Olkusz|olkuskiego]]. Kaplica św. Anny jest tym pamiętna, że w roku [[1588]] odprawiał w niej msze święte kardynał Hipolit Aldobrandini, nuncjusz papieski, późniejszy papież Klemens VIII, który przybył w te strony w roli rozjemcy między Zygmuntem III Wazą, a arcyksięciem Maksymilianem Austriackim, roszczącym sobie prawa do tronu polskiego. O tych pamiętnych dniach mówi napis na murze kaplicy, portret Klemensa VIII oraz po drugiej stronie portret króla Zygmunta III. Stoi tam też starożytny ołtarz, słynny tryptyk olkuski z XV wieku. Malatury przedstawiają 16 scen z życia Bogarodzicy i Chrystusa. | |||
'''Inne pamiątki'''<br> | |||
Z innych pamiątek i osobliwości kościoła [[Olkusz|olkuskiego]] wymięć należy chrzcielnicę z olkuskiego ołowiu, w prezbiterium świecznik mosiężny z herbami Amendów, w nawie żyrandol żelazny, wykonany w Olkuszu przez Jana Jarno. Na osobną wzmiankę zasługują organy. Należą one do najdawniejszych i najbogatszych w Polsce. Pod głównym organem jest tabliczka z napisem, świadczącym, że pod organami pochowany jest syn mistrza Hansa z Norymbergi. Według miejscowej tradycji syn mistrza Jana Humla z Norymbergi, pomagając ojcu przy budowie organów, | |||
spadł z chóru i zabił się. | |||
Stalle w prezbiterium pochodzą z XVII wieku, pod chórem zaś stoją ławki dawnych gwarków [[Olkusz|olkuskich]]. | |||
'''Zakrystia'''<br> | |||
W zakrystii prócz słynnego srebrnego krzyża gwarków, znajduje się jedna z najdawniejszych pamiątek w Polsce, mianowicie metalowy krzyż gotycki i jedyna w swoim rodzaju pamiątka: laska marszałkowska gwarków [[Olkusz|olkuskich]], używana ongi podczas zebrań; dalej kielich weneckiej roboty z XVI wieku, relikwiarz św. [[Jan Kanty|Jana Kantego]] z XVII wieku, relikwiarz z głową św. Ignacego, biskupa | |||
Antiochii. Nad zakrystią znalazła pomieszczenie biblioteka. Jest tam też ołtarzyk polowy, który według tradycji miał służyć powstańcom w r. [[1863]]. | |||
==Linki zewnętrzne== | ==Linki zewnętrzne== | ||
| Linia 46: | Linia 67: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
== Bibliografia == | |||
*{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = |nazwisko2= |imię2= | tytuł = Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim | data = [[1939]] | wydawca = Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim | miejsce = [[Sosnowiec]] | isbn = | strony = 106-109}} | |||
{{bibliografia start}} | {{bibliografia start}} | ||
# Feliks Kiryk (praca zbiorowa), Olkusz [w:] [[Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego (1)|''"Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, tom 1'']], Warszawa – Kraków [[1978]]. | # Feliks Kiryk (praca zbiorowa), Olkusz [w:] [[Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego (1)|''"Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, tom 1'']], Warszawa – Kraków [[1978]]. | ||
Wersja z 11:11, 3 wrz 2012
| Parafia p.w. św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu | |
 Pieczęć parafialna | |
| Adres | Ul. Szpitalna 1 32 – 300 Olkusz |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Diecezja | sosnowiecka |
| Dekanat | olkuski |
| Proboszcz | ks. Mieczysław Miarka |
| Wezwanie | św. Andrzeja Apostoła |
| Wspomnienie liturgiczne | 30 listopada |
| Strona internetowa | |
Informacje
Adres: Ul. Szpitalna 1
32 – 300 Olkusz
Telefon: 32 643 08 91 (Proboszcz), 32 643 15 20 (Kancelaria)
www: http://www.bazylika.pl/
Przynależność: diecezja sosnowiecka, dekanat olkuski
Historia
Kościół parafialny
Kościół parafialny pw św. Andrzeja zbudowany w stylu gotyckim. Według jednych kościół w Olkuszu zbudował Kazimierz Wielki, według innych Władysław Łokietek. W późniejszych czasach dobudowano kaplice świętej Anny i Loretańską, czyli Amendzińską. Kościół podpiera osiemnaście szkarp. Drzwi kościoła są pięknie okute. Wykonane były w 1916 r. przez zakład ślusarski Jana Jarno w Olkuszu na wzór drzwi Ossolineum we Lwowie.
Ołtarz główny
W głównym ołtarzu jest obraz Chrystusa Ukrzyżowanego i męczeństwa św. Andrzeja Ap. Podczas wielkich uroczystości stoi w ołtarzu słynny krzyż gwarków olkuskich z olkuskiego srebra. Z innych ołtarzy zwraca uwagę ołtarz św. Jana Kantego, który jest chlubą Olkusza. Obraz tego świętego jest też na ambonie, co przypomina, że św. Jan Kanty, jako proboszcz olkuski z tego miejsca nauczał.
Pomniki
Wielką ozdobą kościoła olkuskiego są pomniki dawnych bogatych mieszczan olkuskich. W arkadzie między prezbiterium, a nawą jest pomnik Adama Berneka radcy i gwarka olkuskiego z roku 1606. Pomnik wykonany jest z białego marmuru. Przedstawia on klęczących u stóp krzyża ojca z 4 synami i matkę z 6 córkami. Naprzeciw pomnik Tobiasza Pękali, a obok zakrystii pomnik: z czarnego marmuru i herbem Rola ks. Wawrzyńca Strzeżowskiego, doktora filozofii, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, kantora kolegiaty św. Floriana w Krakowie, proboszcza olkuskiego. Z innych pomników zasługuje na uwagę pomnik Baltazara Horlemesa z r. 1677 i Jakóba Gwardzieńskiego, radcy i gwarka olkuskiego z r. 1694.
Kaplice
Z kolei wspomnieć należy o kaplicach. Jedna nich Loretańska, zwana też Amendzińską, fundacji Stanisława Amendy, olbornika królewskiego, została wzniesiona w r. 1620. W ołtarzu tej kaplicy znajduje się polichromowana statua M. Boskiej Loretańskiej z Dzieciątkiem.
Obie postacie ukoronowane są koronami ze srebra olkuskiego.
Kaplica św. Anny jest starsza od Amendzińskiej. Jest też ona największą osobliwością kościoła olkuskiego. Kaplica św. Anny jest tym pamiętna, że w roku 1588 odprawiał w niej msze święte kardynał Hipolit Aldobrandini, nuncjusz papieski, późniejszy papież Klemens VIII, który przybył w te strony w roli rozjemcy między Zygmuntem III Wazą, a arcyksięciem Maksymilianem Austriackim, roszczącym sobie prawa do tronu polskiego. O tych pamiętnych dniach mówi napis na murze kaplicy, portret Klemensa VIII oraz po drugiej stronie portret króla Zygmunta III. Stoi tam też starożytny ołtarz, słynny tryptyk olkuski z XV wieku. Malatury przedstawiają 16 scen z życia Bogarodzicy i Chrystusa.
Inne pamiątki
Z innych pamiątek i osobliwości kościoła olkuskiego wymięć należy chrzcielnicę z olkuskiego ołowiu, w prezbiterium świecznik mosiężny z herbami Amendów, w nawie żyrandol żelazny, wykonany w Olkuszu przez Jana Jarno. Na osobną wzmiankę zasługują organy. Należą one do najdawniejszych i najbogatszych w Polsce. Pod głównym organem jest tabliczka z napisem, świadczącym, że pod organami pochowany jest syn mistrza Hansa z Norymbergi. Według miejscowej tradycji syn mistrza Jana Humla z Norymbergi, pomagając ojcu przy budowie organów,
spadł z chóru i zabił się.
Stalle w prezbiterium pochodzą z XVII wieku, pod chórem zaś stoją ławki dawnych gwarków olkuskich.
Zakrystia
W zakrystii prócz słynnego srebrnego krzyża gwarków, znajduje się jedna z najdawniejszych pamiątek w Polsce, mianowicie metalowy krzyż gotycki i jedyna w swoim rodzaju pamiątka: laska marszałkowska gwarków olkuskich, używana ongi podczas zebrań; dalej kielich weneckiej roboty z XVI wieku, relikwiarz św. Jana Kantego z XVII wieku, relikwiarz z głową św. Ignacego, biskupa
Antiochii. Nad zakrystią znalazła pomieszczenie biblioteka. Jest tam też ołtarzyk polowy, który według tradycji miał służyć powstańcom w r. 1863.
Linki zewnętrzne
- http://www.youtube.com/watch?v=7TK_zJc56uA&feature=related
- strona internetowa Diecezji Sosnowieckiej
Bibliografia
Bibliografia
- Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim. Sosnowiec: Komitet Przewodnika po Zagłębiu Dąbrowskim, 1939, s. 106-109.
- Feliks Kiryk (praca zbiorowa), Olkusz [w:] "Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, tom 1, Warszawa – Kraków 1978.
- Feliks Kiryk (praca zbiorowa), Olkusz [w:] "Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, tom 2, Warszawa – Kraków 1978.
