Ulica Chemiczna (Sosnowiec)

Ulica Chemiczna w Sosnowcu – ulica położona na Środulce, biegnąca wzdłuż zachodniej strony torów kolejowych magistrali Katowice - Warszawa, w kierunku Będzina.

Osiedle Schoena, ulica Chemiczna

Na planie B. Bukowieckiego 1921

Na planie W. Michalskiego 1936

Na planie Wyd. Księgarnia "Wiedza", dr. poł. lat 30' XXw.

Pochodzenie nazwy ulicy

Jej nazwa, która weszła w użycie jeszcze przez I wojną światową, pochodzi od Fabryki Chemicznej ,,Gzichów” wybudowanej na tym terenie w 1883 r. przez Mogunckie Towarzystwo Akcyjne z siedzibą we Frankfurcie nad Menem.

Własności Shönowskie

Zakład - upaństwowiony- istniał jeszcze po II wojnie światowej: produkował wtedy balony szklane i naczynia akumulatorowe. W pobliżu, w 1886 r. Ernst Schoen uruchomił przędzalnię wełny czesankowej (po 1945 r. „Intertex”) i wybudował (ok. 1885 r.) swoją okazałą, neobarokową rezydencję (obecnie siedziba Muzeum w Sosnowcu; znajdują się tutaj także Sale Reprezentacyjne Urzędu Stanu Cywilnego w Sosnowcu). Do zespołu pałacowo-parkowego przy ul. Chemicznej należy również mniejszy pałac Schönów wzniesiony w 1900 r. według projektu Józefa Pornian-Pomianowskiego. Obie budowle zaliczane są do cennych zabytków XIX -wiecznej architektury miasta.

Zabudowa

W skład ulicy Chemicznej wchodzi tzw. Plac Schöna-fabryczne osiedle mieszkaniowe wybudowane w końcu XIX w. dla pracowników przędzalni. Część postawionych tu domów już nie istnieje. Najstarsze z nich, z przełomu lat 80. i 90., parterowe z poddaszami, kryte papą, były drewniane (wyburzone w latach 60. XX w.). Kolejne bloki, dwu segmentowe, trzykondygnacyjne, nazywane obecnie domami schönowskimi, zbudowano z czerwonej cegły.

Do najbardziej znanych budynków ulokowanych w obrębie Placu należą: ,,Dom Odermana” (mieszkał w nim wieloletni plenipotent Schönów), dawne ambulatorium i tzw. „Wysoki dom” (w czasie I wojny światowej zamieniony był na szpital; taką rolę pełnił również w okresie wojny polsko-radzieckiej). Budynkami wzniesionymi przez Schönów zarządza obecnie Spółdzielnia Mieszkaniowa ,,Locum” z siedzibą przy ul. Chemicznej.

W pobliżu, w dawnych zabudowaniach „Intertexu” funkcjonują liczne firmy usługowe, a wśród nich Zakład Poligraficzny „Folio”, Firma Handlowa Export-Import Andrzeja Bednarczyka (zdobienie szkła i ceramiki), Auto Serwis ,,ŁIP” i in.

Przy tej ulicy ulokowano również część zakładu Foster Wheeler Energy Fakop (hale produkcyjne).

Galeria

• 

  Gmach Muzeum w Sosnowcu

• 

  Pałac Wilhelma Schoena

• 

  Osiedle patronackie Schoena

• 

  Osiedle patronackie Schoena

• 

  Opis zdjęcia:

• 

  Opis zdjęcia:

• 

  Opis zdjęcia:

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom VI. Muzeum w Sosnowcu, 2007, s. 11-12. ISBN 978-83-89199-34-8.