Zgromadzenie Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Sosnowcu

Dzieci z przytułku

Ochronka

Dom macierzysty z około 1939 r.

Wnętrze kaplicy z około 1939 r.

Zgromadzenie Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Sosnowcu - założone w 1921 r. przez Ojca Anzelma od św. Andrzeja Corsini (Maciej Józef Gądek) - prowincjała wskrzeszonej po I wojnie światowej Prowincji Polskiej Karmelitów Bosych.

Historia

'Początek powstania
Dnia 31 grudnia 1921 r. w kościele klasztornym Karmelitanek Bosych w Krakowie dokonał on uroczystej inauguracji nowej formacji - nastąpiły obłóczyny i zmiany imion sześciu kandydatek. Przełożoną została tercjarka karmelitańska, Janina Kierocińska, która przyjęła imiona zakonne: Maria Teresa od św. Józefa. Jeszcze tego samego dnia siostry wraz z o. Anzelmem przybyły do Sosnowca, na prośbę ks. Franciszka Raczyńskiego, rektora kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa, by podjąć pracę w Chrześcijańskim Towarzystwie Dobroczynności, którym kierował. Towarzystwo prowadziło kilka zakładów charytatywnych m.in. dom starców, dwa sierocińce, jadłodajnię, a także szkołę i magazyny.

Odejście z Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności
Siostry pracowały bardzo ciężko, co w praktyce uniemożliwiało im prowadzenie życia zakonnego i wstrzymywało rozwój Zgromadzenia. Dlatego, za radą o. Anzelma i po uzyskaniu zgody biskupa kieleckiego, ks. Augustyna Łosińskiego, Matka Teresa wymówiła pracę w Towarzystwie Dobroczynności, po czym w lipcu 1922 r. wraz z siostrami opuściła jego zakłady.

Przeprowadzki Zakonu
Tymczasowo, na okres wakacji siostry wprowadziły się do szkoły przy ul. Nowej, w końcu sierpnia przeniosły się do letniej willi inż. Pentkowskiego przy ul. Naftowej, a stamtąd, w kwietniu 1924 r., do fabrycznego domu Schonów na Środulce. Korzystając z pomocy m.in. ks. Franciszka Plenkiewicza, proboszcza kościoła p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w październiku 1924 r. Matka Teresa kupiła dom przy ul. Wiejskiej, w którym siostry zamieszkały rok później (po wykwaterowaniu lokatorów). Odtąd zaczął się okres wyraźnego rozwoju Zgromadzenia w utworzonej wtedy diecezji częstochowskiej.

Rozwój Zakonu

Począwszy od stycznia 1922 r. do Zgromadzenia zgłaszały się kolejne kandydatki. Od biskupa kieleckiego Matka Teresa uzyskała pozwolenie na założenie kaplicy, kwestowanie w diecezji, obłóczyny kilku sióstr. Ojciec Anzelm został mianowany komisarzem Zgromadzenia i jego spowiednikiem.

W dniu 6 stycznia 1924 r. sześć pierwszych sióstr, w tym matka Teresa, złożyło śluby zakonne.

Pracownia, ochronka i przedszkole
Po pewnym czasie od usamodzielnienia się siostry rozpoczęły, początkowo w bardzo złych warunkach lokalowych, działalność na rzecz robotniczej społeczności Zagłębia. Założyły pracownię robót ręcznych dla dziewcząt, w której uczono haftu, szycia, kroju, bieliźniarstwa. Pracownia, przeniesiona potem na Wiejską, przetrwała do lat powojennych. W 1925 r., już we własnym domu Matka Teresa otworzyła bezpłatną ochronkę z dożywianiem dla dzieci z ubogich rodzin oraz płatne przedszkole dla zamożniejszych.

Szkoła powszechna
Od 1931 r. siostry prowadziły u siebie również Prywatną Koedukacyjną Szkołę Powszechną.

Budowa domu zakonnego
W związku z rozwojem Zgromadzenia, na początku lat 30. dobudowano kaplicę i chór zakony, a w 1936 r. rozpoczęto budowę 3-piętrowego domu (do wybuchu wojny zakończono stan surowy).

Okres II wojny światowej

Podczas okupacji hitlerowskiej samorzutnie powstał dom dziecka, gdyż siostry przyjmowały pod swoją opiekę dzieci żydowskie, bezdomne, sieroty, dzieci więzionych rodziców. W 1946 r. pod opieką sióstr było ok. 40 dzieci. W klasztorze znajdowali ponadto schronienie partyzanci, Żydzi, dziewczęta ukrywające się przed przymusowym wyjazdem do Niemiec. Tutaj także działała kuchnia dla ubogich.

Okres po II wojnie światowej

Odebrane placówki oświatowe
Placówki oświatowe prowadzone przez siostry - przedszkole i sierociniec zostały im ostatecznie odebrane przez ówczesne władze w 1962 r.

Matka Zagłębia
Pierwsza przełożona Zgromadzenia i zarazem jego współzałożycielka, nazwana Matką Zagłębia zmarła w 1946 w opinii świętości. W 1983 r. rozpoczął się jej proces beatyfikacyjny (zakończony w 1988). Pośmiertnie, w 1992 r. przyznano jej medal „Sprawiedliwy wśród narodów świata”.

Rozwój Zakonu w Polsce
Począwszy od 1927 r. powstawały kolejne placówki Zgromadzenia. W ciągu 85 lat jego istnienia założono kilkadziesiąt domów w Polsce (za życia Matki Teresy: w Polance Wielkiej, Wolbromiu, Czernej - dom rekolekcyjny, następnie w Łodzi, Lublinie, Zakopanem i in.) i zagranicą (m.in. we Włoszech, Czechach, Słowacji, Łotwie, Ukrainie, Austrii, Białorusi, Francji, Burundi, Rwandzie, Kamerunie). Do grudnia 1967 r. Dom Generalny znajdował się w Sosnowcu (obecnie w Markach k/Warszawy), tutaj także, do 1970 r. siostry odbywały nowicjat kanoniczny (obecnie w Łodzi).

Idea Zakonu
Zgromadzenie jest agregowane do Zakonu Karmelitów Bosych, oparte na duchowości i regule karmelitańskiej, łączy modlitwę z apostolstwem czynnym. Siostry wzorują swoje życie na Najświętszej Osobie Dzieciątka Jezus według praktyki Małej drogi dzięcięctwa duchowego św. Teresy od Dzieciątka Jezus, głównej Patronki Zgromadzenia. Słowa św. Teresy: „Niebem moim będzie dobrze czynić na ziemi” - są hasłem Zgromadzenia.

Zgodnie z duchem i celem Zgromadzenia, siostry pomagają w pracy duszpasterskiej jako: katechetki, organistki, siostry parafialne - opiekują się chorymi, prowadzą przedszkola zwłaszcza dla dzieci ubogich, sierot i opuszczonych przez rodziców, prowadzą domy rekolekcyjne. Siostry modlą się szczególnie za kapłanów i misjonarzy.

Zakon dla Afryki
Od 1973 r. datuje się działalność ewangelizacyjna sióstr w Afryce. Placówki misyjne powstały w Burundi, Rwandzie i Kamerunie. Biuro misyjne mieści się w domu macierzystym w Sosnowcu. Przygotowuje ono bagaże przesiedleńcze dla wyjeżdżających, organizuje przesyłki leków, odzieży, paramentów Liturgicznych itp.

Msze dla głuchoniemych
W sosnowieckim domu raz w miesiącu odbywają się Msze św. dla głuchoniemych oraz spotkania Przyjaciół misji.

Obecnie

Obecnie Zgromadzenie liczy ponad 500 sióstr i rozwija się w trzech prowincjach; Wrocławskiej, Krakowskiej i Łódzkiej. Siostry pochodzą z Polski, Słowacji, Białorusi, Łotwy, Ukrainy, Francji, Burundi, Rwandy i Zairu.

Nowy kościół i przeniesienie doczesnych szczątek Matki Teresy
1 października 2005 r. doczesne szczątki Sługi Bożej Matki Teresy Kierocińskiej zostały przeniesione z dotychczasowej kaplicy i złożone w krypcie, w konsekrowanym w tym dniu przez Biskupa A. Śmiegielskiego, nowego Kościoła p. w. Najświętszego Oblicza Pana Jezusa, mieszczącego się również obok Domu Macierzystego, gdzie spoczywają do dnia dzisiejszego.

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom V. Muzeum w Sosnowcu, 2006, s. 64-66. ISBN 978-83-89199-37-9.