Józef Pomian-Pomianowski

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Józef Stefan Wit Pomian-Pomianowski
Data i miejsce urodzenia	15 czerwca 1864 Wysokienice w powiecie rawskim
Data i miejsce śmierci	21 września 1919 Sosnowiec
Miejsce spoczynku	Cmentarz na Powązkach w Warszawie
Zawód	Architekt, malarz, urzędnik

Józef Stefan Wit Pomian-Pomianowski - inżynier, budowniczy-architekt, artysta malarz, rzeźbiarz. Urodził się 15 czerwca 1864 w parafii Wysokienice w powiecie rawskim, zmarł w Sosnowcu 21 września 1919 roku. Pochowany na Powązkach.

Rodzina i wykształcenie

Był synem Feliksa i Elżbiety (z Manuczewiczów). Uczęszczał do Szkoły Realnej w Łowiczu, którą ukończył z odznaczeniem, a następnie wyjechał do Petersburga, gdzie studiował w Instytucie Inżynierów Cywilnych. Uczelnię ukończył w roku 1889 z medalem srebrnym. Odznaczony orderem Św. Anny 3 klasy, srebrnym medalem na Pamiątkę Panowania Imperatora z Bożej Łaski Aleksandra III oraz jasno-brązowy na Pamiątkę 300-lecia Panowania Domu Romanowych.

W roku 1892 Pomianowski (posiadający wtedy tytuł Sekretarza Kolegialnego – czyli 10 stopnia w hierarchii 14 rang w ramach Systemu służby państwowej, cywilnej i wojskowej w Rosji Carskiej) ożenił się ze Stefanią Marią Józef Słowikowską – ślub odbył się w Warszawie w kościele św. Barbary. Ojciec Marii, Adam Słowikowski, piastował stanowisko Naczelnika Ziemskiego Towarzystwa Kredytowego.

Pomianowscy mieszkali w Sosnowcu na ulicy Fabrycznej (dziś Małachowskiego).

Praca zawodowa

Pomianowski z żoną i znajomymi (stoi drugi od lewej, za siedzącą żoną)

Począwszy od roku 1889 Pomianowski pracował jako inżynier powiatu będzińskiego, w 1905 został ponadto inżynierem miejskim w Sosnowcu i piastował tę funkcję do roku 1917.
z pracą w magistracie prowadził także prywatną praktykę budowlaną. Był członkiem Stowarzyszenia Techników w Warszawie, współtworzył Klub Esperantystów przy ulicy Warszawskiej 20 w Sosnowcu i uczył kreślenia w 7-mio klasowej szkole handlowej w Będzinie.

Najważniejsze projekty J. S. Pomian-Pomianowskiego:

• Kościół p.w. św. Joachima w Sosnowcu 1893-1908
• Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu Niwce 1896-1910
• Bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej 1898
• Kościół p.w. Zesłania Ducha Świętego w Ząbkowicach 1902-1906
• Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Strzemieszycach 1903-1910
• Kościół p.w. św. Antoniego Padewskiego w Koziegłówkach 1903-1908
• Kościół p.w. św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu 1904-1911
• Kościół p.w. Zesłania Przenajświętszego Ducha Świętego w Porębie 1901
• Pałac Wilhelma w Sosnowcu 1900
• Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu 1912

Galeria:

• 

  Kościół p.w. św. Joachima w Sosnowcu

• 

  Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu Niwce

• 

  Bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej

• 

  Kościół p.w. Zesłania Ducha Świętego w Ząbkowicach

• 

  Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Strzemieszycach

• 

  Kościół p.w. św. Antoniego Padewskiego w Koziegłówkach

• 

  Kościół p.w. św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu

• 

  Kościół p.w. Zesłania Przenajświętszego Ducha Świętego w Porębie

• 

  Pałac Wilhelma w Sosnowcu

• 

  Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu

Pozostałe sygnowane projekty:

• Fasada kamienicy w Sosnowcu przy ul. Dekerta 6
• Budynki fabryczne w Będzinie:
  • Budynek fabryczny na wytop surówki przy ul. Słowiańskiej 1893
  • Fabryka cegieł J. Piechulka 1895
  • Fabryka krochmalu przy ul. Modrzewiowej Sz. Helgardta 1910
  • Plan fabryki odlewni żelaza H. Gliksztajna 1894
  • Fabryka Mej(y)erholda 1898
  • Pomieszczenie dla lokomobili na terenie zabudowań fabryki farb 1899
  • Budynek fabryczny Tylmansa i Oppengeima 1913
  • Stajnia Wł. Gutmana przy ul. Słowiańskiej 1892
  • Budynek gospodarczy przy zbiegu ulic Słowiańskiej i Smoleńskiej 1892
  • Budynek gospodarczy T. Inwalda 1910
  • Projekt wozowni murowanej T. Laprusa przy ul. Modrzejewskiej 1894
  • Pomieszczenie na maszynę w fabryce Oppenheima 1891
  • Pomieszczenie na piec do wypalania wapna A. Wekselmana 1910
  • Warsztat przy ul. Nabrzeżnej M. Kornfelda 1904
  • Warsztat stolarski i budynek gospodarczy braci Pleskner 1910
• Ponad sto udokumentowanych projektów budynków mieszkalnych w Będzinie, np.: oficyna braci Altman na pl. Aleksandrowskim 1910, 3 piętrowy dom z oficynami i sala koncertowa Winera przy Nowym Placu Targowym i ul. Kijewskiej 1895, dom Langera przy placu bazarowym 1897.

Odznaczenia oraz pozostała działalność

• W roku 1901 w konkursie na projekt kościoła Najświętszego Zbawiciela w Warszawie projekt Pomianowskiego odznaczono wielkim medalem złotym.

• W roku 1903 w mieszkaniu inżynierostwa Pomianowskich w Sosnowcu odbyła się wystawa prac plastycznych lokalnych artystów.

• W roku 1907 wykonał plany fundamentów kościoła św. Stanisława i Męczennika w Czeladzi. Nie zgodził się jednak na robienie detalicznych rysunków, wobec czego postanowiono wyszukać innego budowniczego i polecić mu wykonanie tychże planów.

• Podczas zastoju budowlanego w latach pierwszej wojny światowej Pomianowski zajął się malarstwem. Swe obrazy prezentował na wystawach m.in. w Krakowie i Warszawie.

Podsumowaniem działalności Józefa Stefana Pomianowskiego w Zagłębiu Dąbrowskim jest notatka z Kuriera Sosnowieckiego z 1917 roku:

„	Dowiadujemy się, iż p. J. S. Pomianowski, inżynier cywilny, ustąpił z zajmowanego stanowiska budowniczego miejskiego miasta Sosnowca. P. Pomianowski, znany w szerokich kołach społeczeństwa miejskiego, zaznaczył technicznie swoją działalność szeregiem prac konkursowych; wg jego projektu budowano okoliczne kościoły (Dąbrowa, Zagórze, Strzemieszyce, Niwka i inne). W wybitnym przedstawicielu budownictwa polskiego miasto nasze traci wytrawnego pracownika, obeznanego z potrzebami miasta, ich stroną techniczną, oraz jednego z tych nielicznych, którzy byli za oględnym szafowaniem grosza publicznego w gospodarce miejskiej i za bezwzględną walką z wyzyskiem.	”
— Kurier Sosnowiecki, 1917

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa poświęcona Józefowi Pomianowskiemu
• Forum e-Poręba
• Artykuł: Artysta czy urzędnik? Opowieść o inż. Józefie Stefanie Pomianie Pomianowskim na stronie Klubu Zagłębiowskiego
• Artykuł: O Józefie Stefanie Pomian-Pomianowskim raz jeszcze na stronie Klubu Zagłębiowskiego
• Kościół pw. NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej w trakcie budowy na stronie dawnadabrowa.pl

Źródła

• Archiwum Państwowe Łódź, zespół rząd Gubernialny Piotrkowski w wydziale Administracyjnym WA i Budowlanym WB
• Przegląd Techniczny, rok 1920, nr 23
• Dziennik Częstochowski, Nr 117, rok 1906
• Przemysłowo Handlowy Kurier Sosnowiecki, nr 51, 52/1903
• Archiwum Państwowe Katowice, Akta Miasta Sosnowca, sygnatura 776