Wanda Zbyszewska

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Wanda Zbyszewska
Data i miejsce urodzenia	14 września 1914 Sosnowiec
Miejsce śmierci	2 marca 1999
Przyczyna śmierci	Sosnowiec
Zawód	artysta plastyk

Grobowiec rodzinny Wandy Zbyszewskiej

Grobowiec rodzinny Wandy Zbyszewskiej

Wanda Zbyszewska – (ur. 14 września 1914 r., w Sosnowcu, zm. 2 marca 1999 r., w Sosnowcu) artysta plastyk. Pochodzi z rodziny Zagórskich: Jana, rzeźbiarza i Marii z Kochów.

Edukacja

Naukę rozpoczęła w 1922 r. w klasie wstępnej przy Liceum Żeńskim S. Pohajowej w Sosnowcu. W latach 1925 - 1929 uczęszczała do Gimnazjum Żeńskiego H. Rzadkiewiczowej, a następnie uczyła się w Gimnazjum Żeńskim Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Częstochowie (1929 - 1933). Stąd przeniosła się do 2-letniego Gimnazjum Handlowego przy Miejskim Instytucie Kształcenia Handlowego w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów), które ukończyła w 1935 r.

Praca

Pracę podjęła w 1939 r. w Ubezpieczalni Społecznej w Sosnowcu jako księgowa. W 1943 r. Niemcy zwolnili ją z zajmowanego stanowiska. Skierowana przez Niemiecki Urząd Pracy do wytwórni walizek Schwedlera, pracowała tam do 1944 r., a później zatrudniona była, do stycznia 1945 r., w kotlarni L. Piątkowskiego.

Marzenia

Od dziecka marzyła o studiach plastycznych i medycznych. Próbowała nawet zrealizować to marzenie stając się o przyjęcie, w różnych okresach na oba kierunki studiów. Pozostała jednak przy sztukach pięknych.

Edukacja i praca artystyczna

W 1947 r. wstąpiła do utworzonej w Katowicach Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, która została przekształcona w Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom tej uczelni otrzymała w 1953 r. Już jako studentka podjęła pracę w Zakładzie Artystyczno-rzeźbiarskim i Kamieniarskim swojego ojca. Firma ta, jedna z najstarszych i najbardziej znanych w Sosnowcu, wykonywała grobowce i nagrobki. Po śmierci ojca ukończyła kurs rzemieślniczy i otrzymała dyplom mistrza kamieniarskiego. Do 1981 r. prowadziła zakład samodzielnie (obecnie należy do jej siostrzeńca. Henryka Piaseckiego).

Jednocześnie zajmowała się twórczością artystyczną i działalnością społeczną. Od 1953 r. była członkiem sekcji graficznej katowickiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) w której pełniła funkcję sekretarza.

Należała do zwolenników zintegrowania zagłębiowskich artystów. W 1956 r. współtworzyła Grupę Plastyczną Zagłębie", a w następnym roku oddział ZPAP w Sosnowcu, w którym pełniła obowiązki sekretarza.

Twórczość

Krąg zainteresowań W. Zbyszewskiej był bardzo rozległy. Uprawiała malarstwo olejne, grafikę książkową i artystyczną (linoryt, drzeworyt) oraz rzeźbę portretową. W jej twórczości dominowały pejzaże. Malowała głównie krajobrazy rodzinnego miasta i regionu: Steny Sosnowiec wiosną, Stara Pogoń, Sosnowiec - śródmieście o zmroku, Moja dzielnica, Ogródki działkowe i in. W grafice stworzyła kilka cykli tematycznych: pejzażowy (Pejzaż śląski, Pejzaż z Zagłębia Dąbrowskiego i in.), muzyczny (Koncert, Skrzypek), sportowy (Siatkówka, Zawody hippiczne, Grający w szachy, Kolarze i in.), wiejski (Orka, Dyngus i in.). Jako rzeźbiarka wykonała takie prace jak: Portret ojca, Portret dziennikarza, Portret Wojtka.

Była również autorką projektu pomnika ku czci pomordowanych Żydów Zagłębia Dąbrowskiego wzniesionego w Sosnowcu na cmentarzu żydowskim oraz tablicy pamiątkowej poświęconej Janowi Kiepurze zamontowanej w Klubie jego imienia.

Jako rodowita sosnowiczanka znająca osobiście „chłopaka z Sosnowca” i rodzinę Kiepurów czyniła starania by pamięć o wielkim tenorze była stale żywa wśród mieszkańców miasta.

Wanda Zbyszewska wykonywała również ilustracje do książek i pisała bajki dla dzieci. W 2002 r. z okazji 100. lecia miasta wydano bogato ilustrowany zbiór jej bajek.

Wystawy i nagrody

Uczestniczyła w licznych wystawach oddziałowych i okręgowych ZPAP oraz Grupy Plastycznej "Zagłębie" (np. Wystawa Retrospektywna w Muzeum Górnośląskim, Bytom 1955, „Wyzwolenie Śląska”, 1956, Biennale Malarstwa i Grafiki Okręgu Katowickiego ZPAP, 1986, wystawa w Nachodzie (b. Czechosłowacja), 1986, „40 lat twórczości artystów plastyków województwa katowickiego 1945 - 1985” i wiele innych).

Swoje prace prezentowała także na wystawach ogólnopolskich (I, III Ogólnopolska Wystawa Grafiki, 1953, 1962, Wystawa Młodej Plastyki, 1955, Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Radom, 1963, „Wiosna Opolska”, 1964, 1968, 1969, I Ogólnopolski Plener, Dąbrowa Górnicza, 1968 (III nagroda), I Ogólnopolski Plener, Sosnowiec, 1970 i in.).

Prace Wandy Zbyszewskiej znajdują się w zbiorach Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz w kilku muzeach: w Bytomiu, Sosnowcu, Chorzowie i Raciborzu.

Bibliografia

• Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom IV. Muzeum w Sosnowcu, 2005, s. 71-73. ISBN 83-89199-15-7.