Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski): Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| (Nie pokazano 24 wersji utworzonych przez 8 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik: | {{Kopalnia infobox | ||
|Nazwa = '''CZELADŹ''' | |||
|Poprzednie nazwy = ? | |||
|Grafika =Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 034.jpg | |||
|Forma prawna = | |||
|Założyciele = ? | |||
|Data powstania = [[1858]] | |||
|Data likwidacji = [[1970]] | |||
|Miejscowość = [[Czeladź]] | |||
|Lokalizacja = | |||
|Adres = | |||
|Dyrektor = | |||
|Inżynier = | |||
|Produkty = Węgiel kamienny | |||
}} | |||
[[Plik:Kopalnia_Czeladz._Szyb_Piotr_i_Pawel._02.jpg|thumb|300px|Pocztówka przedstawiająca szyby "Piotr" i "Paweł" kopalni "Czeladź"]] | |||
[[Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź - Michał 038.jpg|thumb|300px|Widok wnętrze kopalni, rysunek autorstwa Michała Elwiro Andriolli z około 1889 r.]] | |||
'''Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski)''' - kopalnia węgla kamiennego w [[Piaski (Czeladź)|Piaskach]] (obecnie dzielnica [[Czeladź|Czeladzi]]), eksploatowana od [[1858]] do roku [[1996]]. | '''Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski)''' - kopalnia węgla kamiennego w [[Piaski (Czeladź)|Piaskach]] (obecnie dzielnica [[Czeladź|Czeladzi]]), eksploatowana od [[1858]] do roku [[1996]]. | ||
| Linia 8: | Linia 24: | ||
== Pod kapitałem francuskim == | == Pod kapitałem francuskim == | ||
Kopalnie nabyli kapitaliści | [[Plik:Jean Keller.jpg|thumb|300px|[[Jan Keller]]]] | ||
Kopalnie nabyli kapitaliści francuscy skupieni w [[Towarzystwo Bezimienne Kopalń Węgla "Czeladź” Piaski|Towarzystwie Akcyjnym Kopalń Węgla "Czeladź"]] z siedzibą w '''Paryżu'''. Nabywcy powierzyli kierownictwo kopalni francuskiemu inżynierowi '''[[Jan Keller|Janowi Kellerowi]]'''. Zmienili też nazwy szybów : '''"Ernest"''' na '''"Piotr"''' a '''"Michał"''' na '''"Paweł"'''. Od roku [[1882]] rozpoczęto poważne inwestycje, które przekształciły kopalnię w nowoczesny zakład. Szyby obmurowano i połączono chodnikiem, zainstalowano maszyny parowe: wydobywczą i odwadniającą, zbudowano kotłownię do ich zasilania i ustawiono wieże wyciągowe. Oprócz tego wzniesiono budynki warsztatów reparacyjnych i nadszybia. Kopalnię połączono bocznica kolejową z dworcem towarowym na [[Pogoń (Sosnowiec)|Pogoni]] oraz [[Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny|dworcem kolejowym w Sosnowcu]]. | |||
Jednocześnie prowadzono inwestycje o charakterze socjalnym. W latach [[1882]]-[[1885]] zbudowano 8 piętrowych domów mieszkalnych dla robotników, 2 domy dla urzędników oraz dom noclegowy dla robotników samotnych. Dały one początek (dzisiaj zabytkowej) kolonii Piaski. | [[Plik:Czeladź Piaski stara zabudowa 012.JPG|thumb|right||300px|Jeden z budynków na Piaskach]] | ||
Jednocześnie prowadzono inwestycje o charakterze socjalnym. W latach [[1882]]-[[1885]] zbudowano 8 piętrowych domów mieszkalnych dla robotników, 2 domy dla urzędników oraz dom noclegowy dla robotników samotnych. Dały one początek (dzisiaj zabytkowej) kolonii [[Piaski (Czeladź)|Piaski]]. | |||
Wprowadzane w kolejnych latach dodatkowe kapitały umożliwiły przeprowadzanie | Wprowadzane w kolejnych latach dodatkowe kapitały umożliwiły przeprowadzanie dodatkowych inwestycji. W latach [[1891]]-[[1893]] szyby "Piotr" i "Paweł" pogłębiono do 210 m, a w 1903 roku wybito nowy szyb wydobywczy '''"Julian"''' o głębokości 170 m. Wykonano również dwa szyby wentylacyjne '''"Milowicki"''' i '''"Abraham"'''. | ||
Wieloletnim ([[1905]]-[[1931]]) francuskim dyrektorem towarzystwa w [[Czeladź|Czeladzi]] był inż.[[ | Wieloletnim ([[1905]]-[[1931]]) francuskim dyrektorem towarzystwa w [[Czeladź|Czeladzi]] był inż. [[Victor Viannay]] - <nowiki></nowiki> (krewny św. Jana Marii Vianneya). W zarządzie firmy pracowali także inżynierowie [[Victor Tézenas du Montcel]] i [[Alexis Bartet]], którzy po I wojnie światowej kierowali kopalnią "Janina" w [[Zagłębie Krakowskie|Libiążu k.Chrzanowa]]. | ||
== Okres II wojny światowej == | == Okres II wojny światowej == | ||
| Linia 20: | Linia 38: | ||
== Od 1945 do likwidacji == | == Od 1945 do likwidacji == | ||
Po wyzwoleniu w roku [[1945]] kopalnia wchodzi w skład Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Od 1 stycznia [[1973]] roku została połączona z [[Kopalnia "Wiktor" (Sosnowiec-Milowice)|kopalnią "Milowice"]] tworząc kopalnię "Milowice-Czeladź", a od 1 stycznia [[1976]] roku weszła w skład [[Kopalnia "Czerwona Gwardia"|kopalni "Czerwona Gwardia"]]. | Po wyzwoleniu w roku [[1945]] kopalnia wchodzi w skład Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Od 1 stycznia [[1973]] roku została połączona z [[Kopalnia "Wiktor" (Sosnowiec-Milowice)|kopalnią "Milowice"]] tworząc kopalnię "Milowice-Czeladź", a od 1 stycznia [[1976]] roku weszła w skład [[Kopalnia "Czerwona Gwardia"|kopalni "Czerwona Gwardia"]]. W styczniu [[1990]] roku przywrócono jej nazwę [[Kopalnia "Saturn" (Czeladź)|„Saturn”]], a w końcu [[1996]] roku zlikwidowano. | ||
==Wydobycie== | ==Wydobycie== | ||
W roku [[1900]] produkcja kopalni wyniosła 239851 ton węgla. Na rok [[1913]] wydobycie kopalni wyniosło 617363 tony węgla, w roku [[1938]] wynosiło | W roku [[1900]] produkcja kopalni wyniosła 239851 ton węgla. Na rok [[1913]] wydobycie kopalni wyniosło 617363 tony węgla, w roku [[1938]] wynosiło 689875 ton węgla, a w [[1970]] roku wyniosło 1625673 ton węgla. | ||
==Kopalnia na dawnej pocztówce== | |||
<gallery> | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 004 Szyby Piotr i Paweł 1896.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 003.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 005.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 006.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 007.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 008.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 009.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 010.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 011.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 024.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 025.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 026.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 027.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 028.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 031.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Kopalnia Czeladz. Szyb Piotr i Pawel. 02.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 033.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 032.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 035.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 036.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Czeladź-Piaski Kopalnia Czeladź 037.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
Plik:Pocztowka kopalnia czeladz szyb piotra i pawla 0001.jpg|Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca | |||
</gallery> | |||
==Galeria== | ==Galeria== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Plik: | Plik:Odznaka IV Zlaz Gorski Kopalni Milowice-Czeladz.jpg|Odznaka IV Złazu Górskiego Kopalni Milowice-Czeladź Klimczok 1975 | ||
Plik:Odznaka I Gorski Rajd Dabrowskich Gwarkow.jpg|Odznaka I Górskiego Rajdu Dąbrowskich Gwarków KWK "Czerwona Gwardia" Wisła 1986 | |||
Plik: | Plik:Odznaka III Gorskiego Rajdu Dabrowskich Gwarkow 1988.jpg|Odznaka III Górskiego Rajdu Dąbrowskich Gwarków KWK "Czerwona Gwardia", Ujsoły 1988 | ||
Plik: | |||
</gallery> | </gallery> | ||
==Zobacz też== | |||
*[[M/S Kopalnia Czeladź]] | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
*[[Jerzy Jaros|Jaros Jerzy]]: ''[[Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich]]''. Katowice [[1972]]. | *[[Jerzy Jaros|Jaros Jerzy]]: ''[[Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich]]''. Katowice [[1972]]. | ||
*[[Jerzy Jaros|Jaros Jerzy]]: ''[[Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich (Wyd. II)]]''. Katowice [[1984]]. | *[[Jerzy Jaros|Jaros Jerzy]]: ''[[Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich (Wyd. II)]]''. Katowice [[1984]].s 37. ISBN 83-00-00648-6. | ||
*''Książka Adresowo-Reklamowa Zagłębia Dąbrowskiego dla Przemysłu i Handlu na [[1922]] roku''. Sosnowiec [[1921]]. | *''Książka Adresowo-Reklamowa Zagłębia Dąbrowskiego dla Przemysłu i Handlu na [[1922]] roku''. Sosnowiec [[1921]]. | ||
*''[[Przegląd Górniczo-Hutniczy]]'', Rocznik: [[1906]]. | *''[[Przegląd Górniczo-Hutniczy]]'', Rocznik: [[1906]]. | ||
| Linia 45: | Linia 91: | ||
[[Kategoria:Górnictwo węglowe w Zagłębiu Dąbrowskim|C, Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski)]] | [[Kategoria:Górnictwo węglowe w Zagłębiu Dąbrowskim|C, Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski)]] | ||
[[Kategoria:Kopalnie w Czeladzi|C, Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski)]] | [[Kategoria:Kopalnie w Czeladzi|C, Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski)]] | ||
[[Kategoria: Zakłady przemysłowe]] | [[Kategoria:Kopalnie w Powiecie Będzińskim|C, Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski)]] | ||
[[Kategoria:Zakłady przemysłowe]] | |||
Aktualna wersja na dzień 21:42, 17 maj 2022
| Kopalnie w Zagłębiu Dąbrowskim | |
 | |
| CZELADŹ | |
| Miejscowość | Czeladź |
| Poprzednie nazwy | ? |
| Założyciele | ? |
| Data powstania | 1858 |
| Data likwidacji | 1970 |
| Produkty | |
|
Węgiel kamienny | |
Kopalnia "Czeladź" (Czeladź-Piaski) - kopalnia węgla kamiennego w Piaskach (obecnie dzielnica Czeladzi), eksploatowana od 1858 do roku 1996.
Historia
Zapoczątkowana w 1858 roku przez 13 mieszczan czeladzkich, którzy w roku 1867 sprzedali większość udziałów w kopalni Józefowi Familierowi z Warszawy i Michałowi Gutmanowi z Bytomia. Nowi właściciele Familier i Gutman wybili szyb o głębokości 80 metrów który sięgnął pokładu 414 i otrzymał nazwę "Ernest". Ponieważ budowa kopalni wymagała dalszych nakładów finansowych właściciele przyjęli trzeciego wspólnika - kupca Ernesta Kramera z Bytomia. Pieniądze Kramera umożliwiły zbudowanie drugiego szybu (tym razem odwadniającego), który otrzymał nazwę "Michał".
W następnych latach Kramer spłacił udziały Familiera i Guttmana i został wyłącznym właścicielem kopalni. Zbudował również drogę, którą transportowano węgiel wozami konnymi do Sosnowca. Kopalnia była wyposażona dosyć prymitywnie. Szyby miały budowę wieżową (z drewna), a urobek i wodę wyciągano na powierzchnię w drewnianych kubłach za pomocą ręcznych kołowrotów. Administracja mieściła się w baraku obok którego wystawiono również parterowy budynek mieszkalny dla robotników. Dalsze inwestycje przekraczały możliwości finansowe Kramera. W 1879 roku zdecydował się on sprzedać kopalnię kapitalistom francuskim.
Pod kapitałem francuskim
Kopalnie nabyli kapitaliści francuscy skupieni w Towarzystwie Akcyjnym Kopalń Węgla "Czeladź" z siedzibą w Paryżu. Nabywcy powierzyli kierownictwo kopalni francuskiemu inżynierowi Janowi Kellerowi. Zmienili też nazwy szybów : "Ernest" na "Piotr" a "Michał" na "Paweł". Od roku 1882 rozpoczęto poważne inwestycje, które przekształciły kopalnię w nowoczesny zakład. Szyby obmurowano i połączono chodnikiem, zainstalowano maszyny parowe: wydobywczą i odwadniającą, zbudowano kotłownię do ich zasilania i ustawiono wieże wyciągowe. Oprócz tego wzniesiono budynki warsztatów reparacyjnych i nadszybia. Kopalnię połączono bocznica kolejową z dworcem towarowym na Pogoni oraz dworcem kolejowym w Sosnowcu.
Jednocześnie prowadzono inwestycje o charakterze socjalnym. W latach 1882-1885 zbudowano 8 piętrowych domów mieszkalnych dla robotników, 2 domy dla urzędników oraz dom noclegowy dla robotników samotnych. Dały one początek (dzisiaj zabytkowej) kolonii Piaski.
Wprowadzane w kolejnych latach dodatkowe kapitały umożliwiły przeprowadzanie dodatkowych inwestycji. W latach 1891-1893 szyby "Piotr" i "Paweł" pogłębiono do 210 m, a w 1903 roku wybito nowy szyb wydobywczy "Julian" o głębokości 170 m. Wykonano również dwa szyby wentylacyjne "Milowicki" i "Abraham".
Wieloletnim (1905-1931) francuskim dyrektorem towarzystwa w Czeladzi był inż. Victor Viannay - (krewny św. Jana Marii Vianneya). W zarządzie firmy pracowali także inżynierowie Victor Tézenas du Montcel i Alexis Bartet, którzy po I wojnie światowej kierowali kopalnią "Janina" w Libiążu k.Chrzanowa.
Okres II wojny światowej
Po wkroczeniu w dniu 4 września 1939 roku, kopalnia została przejęta przez władze wojskowe. W maju 1943 roku kopalnię przejął niemiecki koncern górniczy Preussag i taka sytuacja przetrwała aż do roku 1945. Od 1943 roku przy kopalni istniał podobóz jeniecki dla jeńców brytyjskich.
Od 1945 do likwidacji
Po wyzwoleniu w roku 1945 kopalnia wchodzi w skład Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Od 1 stycznia 1973 roku została połączona z kopalnią "Milowice" tworząc kopalnię "Milowice-Czeladź", a od 1 stycznia 1976 roku weszła w skład kopalni "Czerwona Gwardia". W styczniu 1990 roku przywrócono jej nazwę „Saturn”, a w końcu 1996 roku zlikwidowano.
Wydobycie
W roku 1900 produkcja kopalni wyniosła 239851 ton węgla. Na rok 1913 wydobycie kopalni wyniosło 617363 tony węgla, w roku 1938 wynosiło 689875 ton węgla, a w 1970 roku wyniosło 1625673 ton węgla.
Kopalnia na dawnej pocztówce
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Opis pocztówki: tytuł, szacunkowa data wydania, wydawca
Galeria
Odznaka IV Złazu Górskiego Kopalni Milowice-Czeladź Klimczok 1975
Odznaka I Górskiego Rajdu Dąbrowskich Gwarków KWK "Czerwona Gwardia" Wisła 1986
Odznaka III Górskiego Rajdu Dąbrowskich Gwarków KWK "Czerwona Gwardia", Ujsoły 1988
Zobacz też
Bibliografia
- Jaros Jerzy: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice 1972.
- Jaros Jerzy: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich (Wyd. II). Katowice 1984.s 37. ISBN 83-00-00648-6.
- Książka Adresowo-Reklamowa Zagłębia Dąbrowskiego dla Przemysłu i Handlu na 1922 roku. Sosnowiec 1921.
- Przegląd Górniczo-Hutniczy, Rocznik: 1906.
- Przegląd Górniczo-Hutniczy, Rocznik: 1923.
