Sarmacja Będzin

Rok założenia: 1917

Barwy: czerwono - biało - zielone

Adres: Sportowa 4, 42-500 Będzin

Telefon: (32) 267-62-55

http://www.sarmacja-bedzin.yoyo.pl/

Stadion: Stadion Miejski

Pojemność - 10.000 miejsc (1.000 siedzących) / oświetlenie - brak / boisko - 104 m x 67 m

HISTORIA KLUBU

źródło: Będzin 1358 -2008 (monografia) 1917 – 1939 (fragmenty rozdziału 5 cz.2 "Ruch sportowy (1906-1939)" autor: Mirosław Ponczek)

W czasie I wojny światowej młodzież sportowa Będzina i okolicy zaczęła jednoczyć się w drużyny środowiskowe, w efekcie czego powstało w 1917 r. Towarzystwo Sportowe (TS) "Sarmacja" Będzin. Animatorami oraz członkami założycielami TS "Sarmacja" Będzin byli m.in.: Władysław Binkiewicz, późniejszy wieloletni prezes klubu, Stanisław Bałdys skarbnik tego klubu oraz Józef Chełmiński.

Towarzystwo Sportowe "Sarmacja" Będzin wznowiło działalność po zakończeniu I wojny światowej, a już w 1926 r. jego piłkarze awansowali do klasy A najwyższego szczebla rozgrywek futbolowych. O wysokie miejsce w tej drabinie rozgrywek ubiegali się mistrzowie klasy A poszczególnych okręgów piłkarskich. "Sarmacja" Będzin, podobnie jak inne kluby z Zagłębia Dąbrowskiego, należała w tym czasie do Kieleckiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej. W 1927 r. zajęła ona piąte miejsce w rozgrywkach futbolowych klasy A (na dwóch pierwszych miejscach były drużyny sosnowieckie: KS "Sosnowiec" i "Victoria" Sosnowiec), a w 1928 r. zajęła ona w tej klasie rozgrywek o jedno miejsce wyżej.

W 1929 r. powróciła na piąte miejsce (uzyskując w spotkaniach 6 zwycięstw, 2 remisy i 6 porażek). Futboliści "Sarmacji" Będzin występowali wtedy na boiskach w następującym zestawieniu personalnym: Eryk Muller, Karol Muller, Lucjan Nowocień, Józef Gałązka, Mieczysław Żmijewski, Zdzisław Fusiecki, Stanisław Pietraszek, Julian Dydak, Bolesław Cichoń, Antoni Jelonkiewicz (bramkarz), Stefan Binkiewicz, Władysław Rychel, Wacław Żarski i Teofil Jelonkiewicz.

W 1930 r. piłkarze "Sarmacji" zajęli siódme miejsce w klasie A, a w 1932 r. zdobyli w niej piątą lokatę. Należy tu podkreślić, że będzińscy "Sarmaci" nie mieli w tym czasie własnego boiska sportowego. Mecze rozgrywali na boisku Żydowskiego Klubu Sportowego "Hakoah". Z obiektu tego korzystały również drużyny będzińskiej "Cynkowni" i "Zagłębianki.

W 1933 r. "Sarmacja" zyskała teren na budowę własnego boiska przy Czarnej Przemszy, na osiedlu Małobądz. Towarzystwo Sportowe "Sarmacja" Będzin otrzymało osobowość prawną, bo wpisane zostało do rejestru stowarzyszeń i związków Kieleckiego Urzędu Wojewódzkiego w 1934 r. pod numerem 49, na podstawie art. 21 prawa stowarzyszeniach z 17 października 1932 r.

W 1934 r. według Zygmunta Wideraka w skład zarządu tego klubu w okresie rejestracji w Kielcach wchodzili: Władysław Binkiewicz, prezes klubu - buchalter, Józef Chełczyński - chemik, Stanisław Bałdys - urzędnik, Franciszek Chropacz- urzędnik, Tadeusz Herhold - urzędnik, Jan Kościuch - technik mierniczy, Jerzy Andrzejewski - urzędnik, Marian Koniecki - majster fabryczny, Kazimierz Więckowski - urzędnik, Stanisław Kapuścik - urzędnik, Władysław Ciołek - urzędnik, Władysław Wocka - mechanik, Marian Jachemczyk - urzędnik, Antoni Major- urzędnik.

Z powyższego zestawienia wynika, że spośród kilkunastu członków zarządu TS "Sarmacja" Będzin, aż dziesięciu było urzędnikami, stąd skład zarządu klubu "Sarmacja" miał charakter urzędniczo-inteligencki. Nie było w jego składzie robotników, bo nawet majstra fabrycznego zaliczano wówczas do tzw. Arystokracji robotniczej, czyli do wyższej kategorii pracowników fizycznych.

Rok 1934 był w historii "Sarmacji" Będzin szczególnie ważny, także i z tego powodu, że w tym czasie drużyna futbolowa tego klubu zdobyła wicemistrzostwo klasy A zagłębiowskiego podokręgu piłki nożnej. W 1935 r. futboliści będzińscy zajęli w rozgrywkach klasy A piąte miejsce, a w 1936 r. szóste. W roku 1937 TS "Sarmacja" Będzin była na trzecim miejscu w piłkarskich grach klasy A.

W rozgrywkach futbolowych tej kategorii piłkarze będzińskiej "Sarmacji" zdobyli (po rundzie jesiennej, w sezonie 1938/1939) czwarte miejsce. (Sosnowiecka "Unia" była wtedy druga, a będzińska "Zagłębianka" trzecia. Zwyciężyła wówczas "Brygada" Częstochowa). Tu należy dodać, że mistrzem zagłębiowsko-częstochowskiej klasy A w 1939 r. została Unia "Sosnowiec. "Brygada" Częstochowa zajęła wtedy drugie miejsce, zaś będzińska "Sarmacja" szóste.

1945 - 2007 (fragmenty rozdziału 5 cz.3 "Rozwój sportu i rekreacji. Kluby, organizacje, obiekty(1945-2007)" autor: Sławomir Witek)

Zaraz po wyzwoleniu w 1945 r., grono przedwojennych działaczy i zawodników z prezesem Władysławem Binkiewiczem na czele przystąpiło do reaktywowania życia sportowego - założonej w 1917 r. "Sarmacji". Dzięki zapobiegliwości działaczy takich jak Stanisław Bałdys, który z narażeniem życia przechowywał sprzęt sportowy klubu, możliwy stał się już w pierwszym roku udział drużyny w rozgrywkach piłkarskich. Zespół "Sarmacji" po zaciętej, ale przegranej rywalizacji o klasę A m.in. z "Zagłębiem" Dąbrowa Górnicza, "Zagłębianką" Dąbrowa Górnicza, Czeladzkim Klubem Sportowym Czeladź, Robotniczym Klubem Sportowym Grodziec, RKS Będzin, RKS Wojkowice, "Cyklonem" Rogoźnik, rozpoczął kolejny sezon w klasie B.

W rundzie wiosennej 1946 roku, "Sarmacja" zdecydowanie wywalczyła pierwsze miejsce w swojej grupie i uzyskała awans do zagłębiowskiej klasy A. Dzięki oddanym klubowi ludziom z zarządu, stale wzrastającej liczbie wiernych sympatyków i stworzonej dzięki temu przykładnej atmosferze, piłkarze "Sarmacji" wiosną 1947 r. zapewnili sobie mistrzostwo A klasy, stając się jednym z reprezentantów Zagłębia w eliminacjach do ligi państwowej.

Od 1947 r. "Sarmacja" przestała być klubem jednosekcyjnym, bo powstała sekcja motorowa. Inauguracja wycieczek i rajdów motorowych nastąpiła 4 maja. Sekcja ta organizowała także wyjazdy na mecze piłkarskie klubu. Znamienna była w tym czasie wysoka frekwencja kibiców na meczach. Po kolejnym jednak zaprzepaszczeniu przez piłkarzy szansy na udział w rozgrywkach o wejście do ligi państwowej, w klubie nastąpił kryzys. Aby przerwać pasmo niepowodzeń sportowych i organizacyjnych zarządy klubów "Sarmacja" i RKS Będzin porozumiały się i doszło do ich fuzji.

19 czerwca 1949 r. uchwalono statut klubu pod nową nazwą "Stal" Będzin. Fuzja mimo wielu oponentów uzdrowiła zespół i powstała na pozór silna jedenastka, zdolna odnosić zwycięstwa. Pomimo ambitnej postawy, drużyna "Stali" spadła jednak do niższej klasy i dopiero w roku 1954 powróciła do A klasy.

Od 8 maja 1955 r., na mocy zarządzenia ówczesnego przewodniczącego GKKF o możliwości powrotu klubów do swoich tradycyjnych, starych nazw, piłkarze będzińscy kontynuowali rozgrywki znów pod szyldem "Sarmacji". Wprowadzona w roku 1957 reorganizacja rozgrywek Zagłębiowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej pozwoliła będzińskiej drużynie awansować do ligi okręgowej. Niestety, po krótkim epizodzie w lidze okręgowej, w 1960 roku po raz kolejny "Sarmacja" spadła do B klasy. Wczesną wiosną 1961 r. na forum Powiatowego Komitetu Kultury Fizycznej w Będzinie rozpoczęto rozmowy o likwidacji "Sarmacji". Argumentem do podjęcia takiej decyzji był "kapitalistyczny' rodowód klubu. Decyzja ta odbiła się szerokim echem w świecie sportowym. Przeciw niej wystąpił Okręgowy Związek Piłki Nożnej oraz sympatycy, którzy 25 marca 1961 r. wystosowali petycję do władz miasta Będzina, kategorycznie sprzeciwiając się rozwiązaniu zespołu.

Mimo to w lipcu 1961 r. Miejski Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki (MKKFiT) podjął decyzję o likwidacji klubu. Jednak po odwołaniu popartym m.in. przez Józefa Górskiego (ówczesnego dyrektora Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Budowlanych) i Okręgowego Związku Piłki Nożnej, Wojewódzka Rada Narodowa w Katowicach uchyliła decyzję MKKF. Z dniem 31 sierpnia wybrany został Zarząd Komisaryczny "Sarmacji". Klub znalazł siedzibę u Władysława Wacławika przy ulicy Małobądzkiej 18, przeniesioną następnie do warsztatu stolarskiego Franciszka Gdesza, przy ul. Dzierżyńskiego 83. Bazą sportową przez cały ten czas było boisko przy ul. Małobądzkiej. Piłkarze uratowanej "Sarmacji" grali na przemian w B lub A klasie. Godne odnotowania jest, że w 1964 r. założono dodatkowo sekcję koszykówki. 19 grudnia 1965 r. odbył się pierwszy, rozegrany w Szkole Podstawowej nr 10 mecz koszykarski.

4 września 1966 roku doszło do połączenia "Sarmacji" i Hutniczego Klubu Sportowego (HKS) "Stal" Będzin. HKS "Stal" został założony w 1946 roku, początkowo pod nazwą Klub Sportowy "Huta Będzin" i prowadził sekcje piłki nożnej i tenisa stołowego. Główną bazą sportową klubu było boisko przy ul. Kościuszki (obecnie dworzec autobusowy). Powołanie nowego klubu wiązało się ze zmianą nazwy na Będziński Klub Sportowy (BKS), a następnie BKS "Husar". Nazwa ta była połączeniem słów "huta" i "Sarmacja". 22 lipca 1967 r. z okazji otwarcia stadionu miejskiego (mógł on pomieścić 20 tysięcy widzów) i obchodami 50-lecia klubu, rozegrano pokazowy, towarzyski mecz piłki nożnej pomiędzy "Polonią" Bytom a "Werderem" Brema (Republika Federalna Niemiec), wygrany przez polską drużynę 2:1.

W 1968 r., z inicjatywy miłośnika sportu Józefa Rygielskiego, klub wzbogacił się o sekcję piłki ręcznej. Jej współtwórcą i pierwszym trenerem był Maciej Brzozowski, jednocześnie jeden z najlepszych zawodników. Po objęciu 31 marca 1969 r. funkcji kierownika przez Jerzego Gdesza, drużyna ta osiągała coraz lepsze wyniki. Z jego osobą kierownictwo klubu i kibice wiązali awans szczypiornistów BKS "Husar" w sezonie 1970/71 do A klasy. Tradycje piłki ręcznej przetrwały w "Sarmacji" do 1992 roku, kiedy sekcję tę rozwiązano. Na przełomie 60. i 70. lat ub. w. w klubie działały też sekcje siatkówki, tenisa stołowego i lekkiej atletyki.

17 lutego 1974 r., na walnym zgromadzeniu klubu podjęto decyzję o powrocie do historycznej nazwy klubu "Sarmacja". Tym razem, ze względu na deklarowaną ze strony będzińskich zakładów pracy chęć udziału we współorganizacji klubu, pełna nazwa brzmiała: Międzyzakładowy Będziński Klub Sportowy (MBKS) "Sarmacja". Prezesem został wybrany Krzysztof Szuliński. Wtedy też nadszedł okres największych osiągnięć piłkarzy z Będzina. W sezonie 1974/75 pod wodzą trenera Edmunda Mikołajczaka drużyna "Sarmacji" awansowała do klasy międzywojewódzkiej (odpowiednik III ligi). Zdecydował o tym mecz barażowy ze "Zgodą" Bielszowice, wygrany 1:0 po bramce strzelonej przez Edwarda Durbacza. Wspaniała atmosfera tworzona przez kibiców zapełniających wtedy trybuny stadionu, towarzysząca meczom ówczesnej drużyny, przy późniejszych słabszych wynikach piłkarzy nie powróciła na będziński obiekt aż do czasów współczesnych.

W rozgrywkach sezonu 1975/76 na skutek reorganizacji, zmniejszającej liczbę awansów do trzeciej ligi, pomimo zajęcia 5. miejsca, MBKS nie zakwalifikował się do rozgrywek. Osiągnęła to później drużyna grająca pod wodzą Alojzego Łyski. Obchodzone 2 października 1977 r. 60. urodziny "Sarmacji" uświetniono przekazaniem na ręce prezesa klubu Zbigniewa Nazarka sztandaru, ufundowanego przez społeczeństwo Będzina. W klubie było w tym czasie pięć sekcji: piłki nożnej, piłki ręcznej, siatkówki, lekkoatletyczna i koszykówki. Kolejne jubileusze, jak choćby 70-lecie (rok 1987), nazwane "smutnym" jubileuszem będzińskiej "Sarmacji", obchodzono z mieszanymi uczuciami. Wprowadzenie gospodarki rynkowej spowodowało rezygnację z dalszego wspomagania finansowego klubu i utrzymywania obiektów przez dotychczasowych sponsorów "Sarmacji" (elektrociepłownię "Będzin", elektrownię "Łagisza", Będziński Zakład Energetyczny) i doprowadziło do narastania długów klubu. Jedynie "Huta Będzin" kierowana przez dyrektora Stanisława Bartosza - długoletniego członka zarządu "Sarmacji", nadal wspierała będziński klub.

1992 r. tj. rok 75-lecia klubu, był kolejnym rokiem walki o przetrwanie. Los klubu nie był obojętny pierwszym, wybranym w demokratycznych wyborach, władzom samorządowym miasta. W skład nowo wybranego zarządu weszli radni i członkowie Zarządu Miasta. Zadaniem nowych władz klubu było jego oddłużenie i reorganizacja, pozwalające na dalsze funkcjonowanie "Sarmacji". Postanowiono, że w pierwszym okresie będzie na pełnych warunkach amatorskich tylko jedna drużyna piłkarska, grająca w lidze okręgowej. Szkolenie młodzieży przejął Międzyszkolny Ośrodek Sportowy (MOS), a drużyny juniorów i trampkarzy startowały w rozgrywkach pod nazwą "Sarmacja" MOS Będzin. Utrzymanie obiektów sportowych przejętych przez Ośrodek Sportu i Rekreacji (OSiR), zaczęto finansować z budżetu miasta, a dla klubu przyjęto nazwę Będziński Klub Sportowy (BKS) "Sarmacja". Wprowadzone zmiany korzystnie wpłynęły na dalszy rozwój będzińskiej piłki nożnej, powodując zwiększenie liczby młodych ludzi zainteresowanych tą dyscypliną.

7 września 1998 r. na obiektach OSiR i w Urzędzie Miejskim odbyły się obchody 8O-lecia klubu. Punktem kulminacyjnym uroczystości był mecz oldbojów BKS "Sarmacji" i "Zagłębia" Sosnowiec. W ramach obchodów, po raz ostatni na boisku piłki ręcznej zagrali oldboje - szczypiorniści.

Drużyna piłkarska BKS "Sarmacja" grała do roku 2004 w lidze okręgowej. W sezonie 2003/04 spełniły się ambitne plany działaczy i zawodników – zespół awansował do IV ligi. Drużynę prowadził trener i jednocześnie bramkarz Robert Stanek.

W roku 2007 zarząd klubu postawił przed sobą zadanie utrzymania drużyny w IV lidze.

Serdeczne podziękowania dla Pana Sławomira Witka, Naczelnika Wydziału Promocji i Sportu za wyrażenie zgody na publikację powyższego materiału pochodzącego z Monografii Będzina.

Zachęcam do zapoznania się z pełnymi rozdziałami autorstwa panów Ponczka i Witka, które opisują nie tylko historię klubu "Sarmacja", ale dzieje całego sportu w Będzinie. Zachęcam także do zapoznania z pełną treścią Monografii, która opisuje dzieje Będzina na przestrzeni wieków, na tle historii naszego regionu.

Sekcja piłki nożnej

.................................. .................................. .................................. ..................................

Sezony piłkarskie

SEZON	POZIOM ROZGRYWKOWY	MIEJSCE	UWAGI
1949	?	?
1950	?	?	-
1951	?	?	-
1952	?	3?	-
1953	?	?	-
1954	?	?
1955	?	?	-
1956	?	?	-
1957	?	?	-
1958	?	?
1959	?	?
1960	?	?	-
1961	?	?	-

SEZON	POZIOM ROZGRYWKOWY	MIEJSCE	UWAGI
2001/2002	?	?
2002/2003	?	?	-
2003/2004	?	?	-
2004/2005	?	?	-
2005/2006	?	?	-
2006/2007	?	?
2007/2008	?	?	-
2008/2009	?	?	-
2009/2010	?	?	-
2010/2011	?	?
2011/2012	?	?
2012/2013	?	?	-
2013/2014	?	?	-