Pogoń (Sosnowiec): Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Sosnowiec Pogoń 001.JPG|thumb|450px|]]
[[Plik:Sosnowiec Pogoń 001.JPG|thumb|250px|widok z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego]]


Pogoń, dzielnica położona na północny -zachód od centrum miasta jest dzielnicą Sosnowca od [[1902]] roku. Wcześniej była samodzielną wsią, znajdującą się na granicy z miastami - Czeladzią i Będzinem oraz dzielnicami - Sielcem, Środulką, Milowicami i Starym Sosnowcem.   
'''Pogoń''' - dzielnica położona na północny -zachód od centrum miasta jest dzielnicą Sosnowca od [[1902]] roku. Wcześniej była samodzielną wsią, znajdującą się na granicy z miastami - [[Czeladź|Czeladzią]] i [[Będzin|Będzinem]] oraz dzielnicami - Sielcem, Środulką, Milowicami i [[Stary Sosnowiec (Sosnowiec)|Starym Sosnowcem]].   
W zachodniej części Pogoni przebiega Droga Krajowa nr 94.
W zachodniej części Pogoni przebiega Droga Krajowa nr 94.


==Historia==
==Historia==
Pogoń jest jedną z najstarszych dzielnic [[Sosnowiec|Sosnowca]].  
Pogoń jest jedną z najstarszych dzielnic [[Sosnowiec|Sosnowca]].  
Na kartach historii ówczesna wieś Pogoń zapisała się już w [[1345]] roku.  
Na kartach historii ówczesna wieś Pogoń zapisała się już w [[1345]] roku. Według kronik w tym czasie na jej terenach rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami polskimi i węgierskich, a nękającymi okoliczne ziemie oddziałami czeskimi. Według zapisków, na czele rycerstwa polskiego stanąć miał sam król Kazimierz Wielki.
Według kronik w tym czasie na jej terenach rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami polskimi i węgierskich, a nękającymi okoliczne ziemie oddziałami czeskimi. Według zapisków, na czele rycerstwa polskiego stanąć miał sam król Kazimierz Wielki.
Wrogie siły zbrojne zostały pokonane.
Wrogie siły zbrojne zostały pokonane.


Osada zmieniała wielokrotnie właścicieli. To najpewniej przyczyniło się do podziału Pogoni na Pogoń Gzichowską (nazwa pochodzi od dzielnicy - Gzichów w Będzinie) i Pogoń Sielecką (analogicznie - od osady Sielec).
Osada zmieniała wielokrotnie właścicieli. Wieś leżała w granicach Księstwa Siewierskiego - do 1442 roku była własnością książąt śląskich, a następnie przeszła we władanie biskupów krakowskich. W 1489 roku wykupił ją Jagiellończyk i włączył do dóbr królewskich. Od 1502 roku wieś często zmieniała swoich właścicieli. Byli nimi między innymi: Kowacze, Tymińscy, Jaroccy, Mieroszewscy, Siemieńscy, Mycielscy. To najpewniej przyczyniło się do podziału Pogoni na Pogoń Gzichowską (nazwa pochodzi od dzielnicy - Gzichów w Będzinie) i Pogoń Sielecką (analogicznie - od osady Sielec).


Na początku XIX wieku odkryto na terenie wioski złoża węgla i już w [[1816]] roku otwarto pierwszą kopalnię tego surowca. Wybudowano również huty cynku (na pograniczu ze wsią Sosnowiec).
Na początku XIX wieku odkryto na terenie wioski złoża węgla i już w [[1816]] roku otwarto pierwszą kopalnię tego surowca - [[Kopalnia "Pogonia (Sosnowiec)|kopalnię "Pogonia"]]. W [[1822]] roku wybudowano również hutę cynku [[Huta "Anna" (Sosnowiec)|"Anna"]](później "Romania")(na pograniczu ze wsią [[Sosnowiec]]). W połowie XIX wieku Pogoń przeszła w posiadanie Niemców: hrabiego [[Jan Renard|Jana Renarda]] (Pogoń Sielecka) i [[Gustaw von Kramst|Gustawa von Kramsta]]  (Pogoń Gzichowska). Na miejscu kopalni, która zaprzestała wydobycia, [[Gustaw von Kramst]] uruchomił w [[1864]] roku hutę cynku "[[Huta "Emma" (Sosnowiec)|"Emma"]] oraz fabrykę bieli cynkowej.
Duży wpływ na rozwój Pogoni miało uruchomienie w [[1878]] roku przędzalni wełny czesankowej (po II Wojnie Światowej Politex)przez niemieckiego przemysłowca [[Henryk Dietel|Henryka Dietela]].
 
Prócz otwarcia zakładów produkcyjnych Dietel był fundatorem pogońskiej Szkoły Realnej oraz kościoła protestanckiego i częściowo cerkwi prawosławnej.
Do Pogoni należały przysiółki: Wygwizdów graniczący z Sielcem, położony nad brzegiem [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]]; [[Złodziejów (Sosnowiec)|Złodziejów]] w zachodniej części osady; Sosnowiec, który dał początek miastu. Na historycznych gruntach pogońskich powstały również wsie Ostra Górka i [[Radocha (Sosnowiec)|Radocha]].
 
Był właścicielem pięknego wybudowanego w stylu neobarokowym z elementami rokoko [[Pałac Dietla w Sosnowcu|pałacu]], wybudowanego pod koniec XIX wieku naprzeciwko zakładów włókienniczych i kościoła. Wszystkie obiekty zostały wpisane do listy zabytków.  
Duży wpływ na rozwój Pogoni miało uruchomienie w [[1878]] roku pierwszej w Królestwie Polskim przędzalni wełny czesankowej (po II Wojnie Światowej Politex) - uruchomił ją [[Henryk Dietel]]. Prócz otwarcia zakładów produkcyjnych Dietel był fundatorem pogońskiej Szkoły Realnej oraz kościoła protestanckiego i częściowo cerkwi prawosławnej. Był właścicielem pięknego wybudowanego w stylu neobarokowym z elementami rokoko [[Pałac Dietla w Sosnowcu|pałacu]], wybudowanego pod koniec XIX wieku naprzeciwko zakładów włókienniczych i kościoła. Wszystkie obiekty zostały wpisane do listy zabytków.
 
W 1881 roku gliwicki przemysłowiec Huldczyński założył w Pogoni walcownię żelaza i rurkownię przekształconą w 1897 roku w spółkę akcyjną pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza (późniejsza Huta im. Buczka]]
 
Pogoń należała do gminy Gzichów, a potem do gminy Osad Górniczych. Od 1900 roku wchodziła  w skład nadsołectwa sosnowieckiego.


==Bibliografia==
==Bibliografia==
*"Sosnowiec znany i nieznany" - Jan "Przemsza" Zieliński [[1997]] r.,
*"Sosnowiec znany i nieznany" - Jan "Przemsza" Zieliński [[1997]] r.,
*"Sosnowiec" - Marian Kantor Mirski - reedycja [[1991]] r.
*"Sosnowiec" - Marian Kantor Mirski - reedycja [[1991]] r.
*[[Dzielnice Sosnowca - Zarys dziejów|Małgorzata Śmiałek, Dzielnice Sosnowca - Zarys dziejów]]


[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Sosnowca|Pogoń]]
[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Sosnowca|Pogoń]]
[[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z Sosnowcem|Pogoń]]
[[Kategoria:Nazwy miejscowe związane z Sosnowcem|Pogoń]]
[[Kategoria:Nazwy miejscowe|Pogoń]]
[[Kategoria:Nazwy miejscowe|Pogoń]]

Wersja z 14:16, 24 mar 2012

widok z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego

Pogoń - dzielnica położona na północny -zachód od centrum miasta jest dzielnicą Sosnowca od 1902 roku. Wcześniej była samodzielną wsią, znajdującą się na granicy z miastami - Czeladzią i Będzinem oraz dzielnicami - Sielcem, Środulką, Milowicami i Starym Sosnowcem. W zachodniej części Pogoni przebiega Droga Krajowa nr 94.

Historia

Pogoń jest jedną z najstarszych dzielnic Sosnowca. Na kartach historii ówczesna wieś Pogoń zapisała się już w 1345 roku. Według kronik w tym czasie na jej terenach rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami polskimi i węgierskich, a nękającymi okoliczne ziemie oddziałami czeskimi. Według zapisków, na czele rycerstwa polskiego stanąć miał sam król Kazimierz Wielki. Wrogie siły zbrojne zostały pokonane.

Osada zmieniała wielokrotnie właścicieli. Wieś leżała w granicach Księstwa Siewierskiego - do 1442 roku była własnością książąt śląskich, a następnie przeszła we władanie biskupów krakowskich. W 1489 roku wykupił ją Jagiellończyk i włączył do dóbr królewskich. Od 1502 roku wieś często zmieniała swoich właścicieli. Byli nimi między innymi: Kowacze, Tymińscy, Jaroccy, Mieroszewscy, Siemieńscy, Mycielscy. To najpewniej przyczyniło się do podziału Pogoni na Pogoń Gzichowską (nazwa pochodzi od dzielnicy - Gzichów w Będzinie) i Pogoń Sielecką (analogicznie - od osady Sielec).

Na początku XIX wieku odkryto na terenie wioski złoża węgla i już w 1816 roku otwarto pierwszą kopalnię tego surowca - kopalnię "Pogonia". W 1822 roku wybudowano również hutę cynku "Anna"(później "Romania")(na pograniczu ze wsią Sosnowiec). W połowie XIX wieku Pogoń przeszła w posiadanie Niemców: hrabiego Jana Renarda (Pogoń Sielecka) i Gustawa von Kramsta (Pogoń Gzichowska). Na miejscu kopalni, która zaprzestała wydobycia, Gustaw von Kramst uruchomił w 1864 roku hutę cynku ""Emma" oraz fabrykę bieli cynkowej.

Do Pogoni należały przysiółki: Wygwizdów graniczący z Sielcem, położony nad brzegiem Czarnej Przemszy; Złodziejów w zachodniej części osady; Sosnowiec, który dał początek miastu. Na historycznych gruntach pogońskich powstały również wsie Ostra Górka i Radocha.

Duży wpływ na rozwój Pogoni miało uruchomienie w 1878 roku pierwszej w Królestwie Polskim przędzalni wełny czesankowej (po II Wojnie Światowej Politex) - uruchomił ją Henryk Dietel. Prócz otwarcia zakładów produkcyjnych Dietel był fundatorem pogońskiej Szkoły Realnej oraz kościoła protestanckiego i częściowo cerkwi prawosławnej. Był właścicielem pięknego wybudowanego w stylu neobarokowym z elementami rokoko pałacu, wybudowanego pod koniec XIX wieku naprzeciwko zakładów włókienniczych i kościoła. Wszystkie obiekty zostały wpisane do listy zabytków.

W 1881 roku gliwicki przemysłowiec Huldczyński założył w Pogoni walcownię żelaza i rurkownię przekształconą w 1897 roku w spółkę akcyjną pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza (późniejsza Huta im. Buczka]]

Pogoń należała do gminy Gzichów, a potem do gminy Osad Górniczych. Od 1900 roku wchodziła w skład nadsołectwa sosnowieckiego.

Bibliografia

Źródło: „https://wikizaglebie.pl/index.php?title=Pogoń_(Sosnowiec)&oldid=19510”