Wierszyna. Polska wieś na Syberii Wschodniej. 1910–2010. Z dziejów dobrowolnej migracji chłopów polskich na Syberię na przełomie XIX i XX wieku
Biblioteka Zagłębiaka | |
Tytuł | Wierszyna. Polska wieś na Syberii Wschodniej. 1910–2010. Z dziejów dobrowolnej migracji chłopów polskich na Syberię na przełomie XIX i XX wieku |
Rok wydania | ??? |
Miejsce wydania | ??? |
Wydawca | ??? |
Liczba stron | ... |
Autor | |
Autor | Władysław Masiarz |
Informacje:
Autor: Władysław Masiarz
Wydawca: ???
Miejsce i rok wydania: ???, ???
Ilość stron: ...
Oprawa: ...
- ISBN 978-83-7571-213-1 (KTE)
- ISBN 978-83-65208-46-0 (KA AFM)
Opis:
(Ze Wstępu): Przeszło sto lat temu, w 1910 r., w tajdze Wschodniej Syberii, 120 km na północ od Irkucka, polscy przesiedleńcy z Zagłębia Dąbrowskiego założyli wioskę, którą później nazwali WIERSZYNA. Powstała ona w okresie wzmożonej kolonizacji chłopskiej Syberii za rządów premiera Piotra Stołypina. Wioska istnieje do dziś, a potomkowie Polaków, pomimo życia w rosyjsko-buriackim otoczeniu, zachowali język i kulturę polską.
Pragnąc przedstawić jej interesujące, choć trudne dzieje, nie można pominąć całego kontekstu zasiedlania Syberii od końca XIX w., w tym dobrowolnej migracji Polaków. W okresie 1880–1914 i w latach późniejszych polscy badacze i dziennikarze posługiwali się terminem emigracja także na wychodźstwo do Rosji i na Syberię. Uważam, że w tym wypadku należy się posługiwać wyłącznie terminem migracja, gdyż był to ruch przesiedleńczy i osadniczy w granicach jednego państwa, jakim było wówczas Cesarstwo Rosyjskie.
Ta skomplikowana tematyka miała przemożny wpływ na układ pracy. Najpierw przedstawiłem w ogólnych zarysach rosyjską kolonizację Syberii i dobrowolną migrację chłopów polskich, a dopiero na tym tle dzieje wsi Wierszyna, jako relikt stołypinowskiej kolonizacji Syberii.
Spis treści:
strona 009 • Wstęp
- Rozdział 1. Rosyjska kolonizacja Syberii w końcu XIX i na początku XX w. ..........................................
............................................................... ...19
strona 019 • 1. Główny tok migracji na Syberię z Rosji, Ukrainy, Litwy i Łotwy 1880–1905
strona 030 • 2. Stołypinowski etap przyśpieszenia kolonizacji Syberii 1906–1914
- Rozdział 2. Dobrowolna migracja chłopska z Królestwa Polskiego
na Syberię 1877–1914 .........................................
............................................................51
strona 051 • 1. Początki migracji chłopów z ziem polskich 1877–1897
strona 058 • 2. Ruch przesiedleńczy z Królestwa Polskiego w latach 1897–1905
strona 068 • 3. Polacy w stołypinowskim etapie kolonizacji Syberii 1906–1914
strona 076 • 4. Zaspokajanie religijnych potrzeb polskich osiedleńców
- Rozdział 3. „Gorączka syberyjska” w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1908–1910 ..........................................
..............................................................81
1. Kryzys w Zagłębiu po rewolucji 1905–1907 .................
.................................81
2. Ruch przesiedleńczy w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1909–191
0.....91
3. Formy i metody przeciwdziałania dobrowolnej migracji na Syberię .................................................
............................................................... .....101 Rozdział 4. Dzieje Wierszyny – polskiej wsi w guberni irkuckiej
1910–2010 ...................................................
............................................................... ......113
1. Decyzji o przesiedleniu się z Zagłębia Dąbrowskiego na Sybe
rię .....113
2. Trudne początki polskich osadników na Trubaczejewskim Uczastku ....................................................
............................................................... ......122
3. Wierszyna w pierwszym dziesięcioleciu władzy sowieckiej 1917–1927 ...................................................
............................................................... ..152
4. Przymusowa kolektywizacja Wierszyny 1930–1937 .............
.................158
5. Stalinowskie represje. Mord 31 Polaków z Wierszyny w 1938 r
. ..........184
6. Wierszyna w latach II wojny światowej 1939–1945 ..........
....................194
7. Kołchozowa egzystencja w latach „budowy komunizmu” 1945–1989 ...................................................
............................................................... ..201
8. Odkrywanie Wierszyny po roku 1990 – odradzanie się polskośc
i
i powrót do korzeni .........................................
.........................................................210 WIERSZYNA. Polska wieś na Syberii Wschodniej 1910–2010 8 Rozdział 5. Genealogie rodzin mieszkających w Wierszynie
w latach 1910–2010 ...........................................
...........................................................233
1. Rodziny polskie ...........................................
............................................................... 233
2. Rodziny mieszane polsko-rosyjskie, polsko-ukraińskie i polsko-buriackie mieszkające w Wierszynie po 1939 r. ......
................306
3. Wykaz pierwszych polskich dzieci urodzonych w Wierszynie w 1912 r. (na podstawie metryk urodzenia i chrztu z kościoła paraβialnego w Irkucku) .....................................
....................................................307 Zakończenie .................................................. ............................................................... .............309 Aneksy Aneks nr 1. Wioski z polskimi kolonistami-osiedleńcami na Syber ii
do 1914 r. ..................................................
............................................................... ...........313 Aneks nr 2. Wykaz ważniejszych wydawnictw Głównego Zarządu
Przesiedleńczego w Sankt Petersburgu dotyczący przesiedlania s
ię
za Ural z lat 1904–1914 ......................................
..........................................................316 Aneks nr 3. Niezb ę dne wiadomo ś ci. Ka ż demu, kto zamierza
przesiedla
ć
si
ę , nale ż y wiedzie ć
..............................................................
....................320 Aneks nr 4. Прошение z 30 I 1910 r. ............................................... .............................325 Aneks nr 5. Kosztorys budowy wierszynińskiej jednoklasowej szko ły
z XI 1910 r. ................................................
............................................................... ..........330 Aneks nr 6. Wykaz mieszkańców Wierszyny według kolejnych
list z lat 1910–1911 .........................................
............................................................... 331 Aneks nr 7. Zestawienie kosztów budowy kaplicy w Wierszyninie
z 23 XII 1912 r. .............................................
............................................................... ......334 Aneks nr 8. Alfabetyczny wykaz Polaków pochowanych na cmentarzu
w Wierszynie sporządzony z krzyży odnalezionych osobiście w maju 1991 r. ..............................................
............................................................... .....335 Aneks nr 9. Spis młodych wyborców z Wierszyny z 6 XII 1934 r. ..................337 Aneks nr 10. Wykaz biedniaków i średniaków w Wierszynie
w XII 1930 r. ................................................
............................................................... ........339 Aneks nr 11. Wykaz 30 Polaków z Wierszyny zamordowanych
przez NKWD w Irkucku 19 II 1938 r. ..........................
..........................................342 Aneks nr 12. Sprawa K. Soi i innych w liczbie 30. Pełny tekst
dokumentu nr 718 z 6 I 1938 r., podany do druku przez J. Szostaka w 2001 r. – do s. 201. .....................
............................................348 Aneks nr 13. Życzenia na 100-lecie Wierszyny .................. ......................................353 Wykaz skrótów i pojęć.......................................... ............................................................... .355 Bibliograβia .................................................. ............................................................... ................357 Indeks miejscowości ........................................... ............................................................... ...365 Indeks nazwisk ................................................ ............................................................... .........371 Album. Domostwa polskich rodzin w Wierszynie .................. ................................385