Fabryka Maszyn Górniczych "Niwka” w Sosnowcu: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
(Utworzył nową stronę „Fabryka Maszyn Górniczych "Niwka” w Sosnowcu”)
 
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
Fabryka Maszyn Górniczych "Niwka” w Sosnowcu
[[Plik:Fabryka Maszyn Górniczych Niwka 0001.jpg|thumb|500px|Fabryka Maszyn Górniczych Niwka na starej fotografii]]
'''Fabryka Maszyn Górniczych "Niwka"''' - jedna z najstarszych fabryk w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] zajmująca się produkcją maszyn górniczych.
==Historia powstania==
Tradycje fabryki sięgają lat 30. XIX wieku, kiedy uruchomiono w [[Niwka (Sosnowiec)|Niwce]] kombinat hutniczy - tzw. Zakłady Henrykowskie. Ta ogromna inwestycja okazał się nieudana. Już w latach 40. huta została zamknięta, a w [[1860]] r. rozebrana. Pozostały jedynie odlewnia i dwie hale. Stały się one zalążkiem warsztatów mechanicznych, przyszłej fabryki maszyn górniczych.
==Rozwój fabryki==
O początkach zakładu niewiele wiadomo. W [[1861]] r. pozostałości po hucie przejął [[Jacek Siemieński]], który w [[1864]] r. odsprzedał zakład śląskiemu przemysłowcowi [[Gustaw von Kramsta|Gustawowi von Kramście]]. Nowy właściciel rozwinął warsztaty mechaniczne, przeznaczając je do obsługi swoich kopalń. Po śmierci przemysłowca
przeszły na własność jego spadkobierców a następnie Gwarectwa von Kramsty, które oni utworzyli ([[1883]]). W dalszym ciągu obsługiwały kopalnie należące do Gwarectwa. Nosiły nazwę: Odlewnia Żelaza i Warsztaty Mechaniczne "Niwka". Prawdopodobnie w tym okresie wyprodukowano tu pierwsze maszyny górnicze.
 
W [[1891]] r. zakład, wraz z całym majątkiem Gwarectwa, nabyło [[Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich|Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich S.A.]] Dysponująca dużym kapitałem spółka rozbudowała go i zmodernizowała. Wybudowano nowe hale produkcyjne, które wyposażono w nowoczesne urządzenia - tokarki, strugarki, frezarki. Podjęły działalność wydziały obróbki mechanicznej, konstrukcji stalowych, ślusarnia, odlewnia, stolarnia, modelarnia, kuźnia. Moc zainstalowanych w zakładzie maszyn dochodziła przed I wojną światową do 150 KM. Produkowano tu podnośniki, przesuwalnie wagonów, pompy i maszyny do obróbki metalu. Zakład zatrudniał blisko 200 osób. Kierowali nim: inż. N. Kraisel oraz technicy Zarn Mikalec, Jantsch, Rolz, Schwedler, Bartowniczek, Hranitzky.
 
==Okres I wojny światowej==
Podczas I wojny światowej zakład został podporządkowany władzom okupacyjnym a następnie unieruchomiony.
 
==Okres międzywojenny==
Po odzyskaniu niepodległości przejęło go ponownie [[Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich|Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich]]. Od [[1921]] r. nosił nazwę Centralnych Warsztatów Mechanicznych. W latach 20. XX wieku szybko się rozwijał - zmodernizowano hale produkcyjne, zamontowano nowoczesne obrabiarki i inne maszyny. W [[1938]] roku wartość produkcji wynosiła 1.860.000 zł. Fabryka zatrudniała wówczas 366 robotników.
 
==Okres II wojny światowej==
Podczas okupacji hitlerowskiej fabrykę przejął Główny Urząd Powierniczy Wschód, a następnie ([[1942]]) pruski koncern Prussische Bergwerks und Hutten - A G. Preussag. Produkcję dostosowano do potrzeb III Rzeszy.
 
==Okres po II wojnie światowej==
Po wyzwoleniu przeszła pod polski zarząd państwowy i została włączona do Zjednoczenia Fabryk Maszyn i Sprzętu Górniczego. Obok podstawowej produkcji prowadzono remonty parowozów, pomp i innych urządzeń.
W [[1947]] r. zakład wrócił do produkowania maszyn górniczych, a w [[1963]] r. poszerzył asortyment o maszyny z napędem hydraulicznym i elektrohydraulicznym.
 
==Okres rozbudowy w latach 45-70==
Już w [[1945]] r. podjęto w zakładzie działalność inwestycyjną, którą kontynuowano przez następne lata. Zbudowano m.in. nowe hale obróbki mechanicznej i przenośników zgrzebłowych o łącznej kubaturze ponad 100 tys. m2,
centralną piłownię (lata 60-te), rozbudowano wydział produkcji urządzeń do ładowania i transportu węgla ([[1971]] - [[1975]]), zmodernizowano całkowicie park maszynowy i unowocześniono metody wytwórcze (lata 70.) i in. Do połowy lat 70. Wytwórnia Maszyn Górniczych ,,Niwka" (taką nazwę zakład nosił od [[1951]] r.) dwukrotnie zwiększyła swoją powierzchnię produkcyjną.
 
==Lata 80==
Kolejny etap modernizacji rozpoczął się na początku lat 80. - m.in. przebudowano halę montażową, wybudowano magazyny, wprowadzono wysokiej klasy sprzęt produkcyjny.
W [[1980]] r. Wytwórnię przemianowano na Fabrykę Maszyn Górniczych „Niwka”.
 
==Asortyment==
Asortyment produkcji zakładu był szeroki - obejmował różnego typu ładowarki, kołowroty kopalniane, urządzenia hydrauliczne i pneumatyczne, przenośniki zgrzebłowe i trasy przenośników taśmowych. Część wyrobów
eksportowano m.in. do Afryki, Ameryki Południowej, Chin i krajów europejskich: Hiszpanii, Węgier, Francji.
 
==Lata 90==
Od początku lat 90. fabryka przechodziła restrukturyzację. [[1 kwietnia]] [[1994]] r. przekształcono ją w spółkę akcyjną. Po przekształceniu przeprowadzono wiele zmian organizacyjnych i restrukturyzacyjnych związanych z trudną
sytuacją ekonomiczną fabryki i całego zaplecza górniczego.
 
Z kryzysu ekonomicznego branży górniczej FMG NIWKA S.A wyszła obronną ręką i nadal produkuje ładowarki, przenośniki zgrzebłowe i kołowroty, a także wykonuje szereg usług technologicznych dla innych zakładów w zakresie obróbki skrawaniem, spawania i cięcia termicznego, obróbki plastycznej, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.
 
==Bibliografia==
*{{Cytuj książkę  | nazwisko = Śmiałek| imię = Małgorzata |nazwisko2= Studencki |imię2= Zbigniew | tytuł = [[Sosnowieckie ABC (7)|Sosnowieckie ABC, tom VII]] | data =[[2008]] | wydawca = [[Muzeum w Sosnowcu]] | miejsce =  | isbn = 978-83-89199-37-9 | strony = 19-21}}
 
==Linki zewnętrzne==
*[http://www.niwka.pl/ Strona internetowa FMG Niwka]
 
[[Kategoria: Zakłady przemysłowe]]

Wersja z 19:40, 12 lis 2016

Fabryka Maszyn Górniczych Niwka na starej fotografii

Fabryka Maszyn Górniczych "Niwka" - jedna z najstarszych fabryk w Sosnowcu zajmująca się produkcją maszyn górniczych.

Historia powstania

Tradycje fabryki sięgają lat 30. XIX wieku, kiedy uruchomiono w Niwce kombinat hutniczy - tzw. Zakłady Henrykowskie. Ta ogromna inwestycja okazał się nieudana. Już w latach 40. huta została zamknięta, a w 1860 r. rozebrana. Pozostały jedynie odlewnia i dwie hale. Stały się one zalążkiem warsztatów mechanicznych, przyszłej fabryki maszyn górniczych.

Rozwój fabryki

O początkach zakładu niewiele wiadomo. W 1861 r. pozostałości po hucie przejął Jacek Siemieński, który w 1864 r. odsprzedał zakład śląskiemu przemysłowcowi Gustawowi von Kramście. Nowy właściciel rozwinął warsztaty mechaniczne, przeznaczając je do obsługi swoich kopalń. Po śmierci przemysłowca przeszły na własność jego spadkobierców a następnie Gwarectwa von Kramsty, które oni utworzyli (1883). W dalszym ciągu obsługiwały kopalnie należące do Gwarectwa. Nosiły nazwę: Odlewnia Żelaza i Warsztaty Mechaniczne "Niwka". Prawdopodobnie w tym okresie wyprodukowano tu pierwsze maszyny górnicze.

W 1891 r. zakład, wraz z całym majątkiem Gwarectwa, nabyło Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich S.A. Dysponująca dużym kapitałem spółka rozbudowała go i zmodernizowała. Wybudowano nowe hale produkcyjne, które wyposażono w nowoczesne urządzenia - tokarki, strugarki, frezarki. Podjęły działalność wydziały obróbki mechanicznej, konstrukcji stalowych, ślusarnia, odlewnia, stolarnia, modelarnia, kuźnia. Moc zainstalowanych w zakładzie maszyn dochodziła przed I wojną światową do 150 KM. Produkowano tu podnośniki, przesuwalnie wagonów, pompy i maszyny do obróbki metalu. Zakład zatrudniał blisko 200 osób. Kierowali nim: inż. N. Kraisel oraz technicy Zarn Mikalec, Jantsch, Rolz, Schwedler, Bartowniczek, Hranitzky.

Okres I wojny światowej

Podczas I wojny światowej zakład został podporządkowany władzom okupacyjnym a następnie unieruchomiony.

Okres międzywojenny

Po odzyskaniu niepodległości przejęło go ponownie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich. Od 1921 r. nosił nazwę Centralnych Warsztatów Mechanicznych. W latach 20. XX wieku szybko się rozwijał - zmodernizowano hale produkcyjne, zamontowano nowoczesne obrabiarki i inne maszyny. W 1938 roku wartość produkcji wynosiła 1.860.000 zł. Fabryka zatrudniała wówczas 366 robotników.

Okres II wojny światowej

Podczas okupacji hitlerowskiej fabrykę przejął Główny Urząd Powierniczy Wschód, a następnie (1942) pruski koncern Prussische Bergwerks und Hutten - A G. Preussag. Produkcję dostosowano do potrzeb III Rzeszy.

Okres po II wojnie światowej

Po wyzwoleniu przeszła pod polski zarząd państwowy i została włączona do Zjednoczenia Fabryk Maszyn i Sprzętu Górniczego. Obok podstawowej produkcji prowadzono remonty parowozów, pomp i innych urządzeń. W 1947 r. zakład wrócił do produkowania maszyn górniczych, a w 1963 r. poszerzył asortyment o maszyny z napędem hydraulicznym i elektrohydraulicznym.

Okres rozbudowy w latach 45-70

Już w 1945 r. podjęto w zakładzie działalność inwestycyjną, którą kontynuowano przez następne lata. Zbudowano m.in. nowe hale obróbki mechanicznej i przenośników zgrzebłowych o łącznej kubaturze ponad 100 tys. m2, centralną piłownię (lata 60-te), rozbudowano wydział produkcji urządzeń do ładowania i transportu węgla (1971 - 1975), zmodernizowano całkowicie park maszynowy i unowocześniono metody wytwórcze (lata 70.) i in. Do połowy lat 70. Wytwórnia Maszyn Górniczych ,,Niwka" (taką nazwę zakład nosił od 1951 r.) dwukrotnie zwiększyła swoją powierzchnię produkcyjną.

Lata 80

Kolejny etap modernizacji rozpoczął się na początku lat 80. - m.in. przebudowano halę montażową, wybudowano magazyny, wprowadzono wysokiej klasy sprzęt produkcyjny. W 1980 r. Wytwórnię przemianowano na Fabrykę Maszyn Górniczych „Niwka”.

Asortyment

Asortyment produkcji zakładu był szeroki - obejmował różnego typu ładowarki, kołowroty kopalniane, urządzenia hydrauliczne i pneumatyczne, przenośniki zgrzebłowe i trasy przenośników taśmowych. Część wyrobów eksportowano m.in. do Afryki, Ameryki Południowej, Chin i krajów europejskich: Hiszpanii, Węgier, Francji.

Lata 90

Od początku lat 90. fabryka przechodziła restrukturyzację. 1 kwietnia 1994 r. przekształcono ją w spółkę akcyjną. Po przekształceniu przeprowadzono wiele zmian organizacyjnych i restrukturyzacyjnych związanych z trudną sytuacją ekonomiczną fabryki i całego zaplecza górniczego.

Z kryzysu ekonomicznego branży górniczej FMG NIWKA S.A wyszła obronną ręką i nadal produkuje ładowarki, przenośniki zgrzebłowe i kołowroty, a także wykonuje szereg usług technologicznych dla innych zakładów w zakresie obróbki skrawaniem, spawania i cięcia termicznego, obróbki plastycznej, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.

Bibliografia

Linki zewnętrzne