Władysław Szpilman
| Zagłębiowskie Biogramy | |
 Władysław Szpilman | |
| Imię i nazwisko | Władysław Szpilman |
| Data i miejsce urodzenia | 5 grudnia 1911 Sosnowiec |
| Data i miejsce śmierci | 6 lipca 2000 Warszawa |
| Zawód | kompozytor i pianista, bohater filmu "Pianista" |
Władysław Szpilman (ur. 5 grudnia 1911 r. w Sosnowcu, zm. 6 lipca 2000 r. w Warszawie) kompozytor i pianista żydowskiego pochodzenia, nazywany Pianistą Warszawy.
Bohater filmu "Pianista"
Autor muzyki do takich przebojów jak Czerwony autobus, Pójdę na stare miasto, Przyjdzie na to czas, także sygnału Polskiej Kroniki Filmowej. Pomysłodawca Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie. Wieloletni pracownik Polskiego Radia. Muzyk Kwintetu Warszawskiego. Na podstawie wspomnień Władysława Szpilmana z okupowanej Warszawy - Roman Polański nakręcił film pt. Pianista (w postać Władysława Szpilmana wcielił się Adrien Brody, który za tę rolę dostał Oscara w kategorii: najlepszy aktor pierwszoplanowy).
Posługiwał się pseudonimem Al Legro. Nazwisko Szpilman występuje czasem w błędnej formie Spielman - np w napisach do filmu Doktór Murek z 1939 roku.
Młodość artysty, okres sosnowiecki
Syn Samuela i Estery. Był najstarszym z czworga rodzeństwa. Władysław Szpilman wyrósł w domu o tradycjach muzycznych. Już samo nazwisko "Szpilman" oznacza po niemiecku i w jidysz grajka, muzykanta. Jego ojciec i stryj, pochodzący z Ostrowca Świętokrzyskiego, byli znakomitymi skrzypkami. Ojciec grał w orkiestrze zespołu operowego, działającego przy katowickim Teatrze Polskim. Matka uczyła gry na fortepianie. Ona też była jego pierwszą nauczycielką muzyki.
Jak podają źródła Szpilman już jako czterolatek uwielbiał grę na fortepianie. Nawet po pierwszym przeczytaniu nut bezbłędnie odgrywał melodię. Szpilman spędził w Sosnowcu wraz z rodzicami i rodzeństwem dzieciństwo i młodość i jak potwierdza to jego małżonka Halina, okres ten dobrze zapisał się w jego pamięci, jako jeden z najlepszych w życiu. Choć Szpilman już w wieku 17 lat po raz pierwszy wyjechał z Sosnowca by pobierać lekcję fortepianu u Józefa Śmidowicza i Aleksandra Michałowskiego, uczniów Franciszka Liszta w Warszawie i Berlinie, to ostatecznie rodzina wyprowadziła się z Sosnowca do Warszawy dopiero w 1935 roku - kiedy Władysław Szpilman dostał pracę w Polskim Radiu. Kamienica przy ul. Targowej 18 w Sosnowcu, w której mieszkał w oficynie (potwierdza to Jakub Zim), zachowała się do dziś.
Muzyka pasją jego życia
Wojnę przeżył dzięki żydowskiemu policjantowi, który cofnął Szpilmana z transportu do obozu koncentracyjnego w Treblince oraz Polakom, którzy pomagali mu przetrwać, a także niemieckiemu oficerowi, który opiekował się nim po Powstaniu Warszawskim. Po wojnie wrócił do Polskiego Radia, gdzie pracował jako pianista i kierownik działu muzyki rozrywkowej aż do roku 1963.
Wtedy to porzucił tę pracę, by poświęcić się działalności koncertowej w zorganizowanym wspólnie z Bronisławem Gimplem i Tadeuszem Wrońskim Kwintecie Warszawskim, z którym wystąpił ponad dwa tysiące razy w salach koncertowych całego świata. Jednak Szpilman największą sławę zdobył jako kompozytor piosenek, z których wiele stało się prawdziwymi przebojami, a niektóre z nich cieszą się popularnością do dziś. W sumie stworzył ich około pięciuset, z czego sto pięćdziesiąt stało się prawdziwymi przebojami. Najsłynniejsze z nich to: Nie ma szczęścia bez miłości, Straciłam serce twe, Czerwony autobus, Nie wierzę piosence, Jak młode Stare miasto, Piosenka mariensztacka, Pójdę na Stare Miasto, W małym kinie, Tych lat nie odda nikt, Zakochani są wśród nas, Jutro będzie dobry dzień i wiele innych. Do dziś jego utwory wykonuje wielu artystów polskiej sceny muzycznej, m.in.: Anna Maria Jopek, Katarzyna Skrzynecka, Beata Rybotycka, Dorota Miśkiewicz, Agnieszka Chrzanowska, Kinga Preis, Hanna Banaszak, Ewa Bem, Zbigniew Wodecki, Robert Janowski, Ryszard Rynkowski.
W latach pięćdziesiątych Szpilman napisał też około 40 piosenek dla dzieci, za co został uhonorowany nagrodą Polskiego Związku Kompozytorów w roku 1955.
Działalność społeczna
W 1956 roku, korzystając z politycznej odwilży, Władysław Szpilman reaktywował ZAiK pod nową nazwą ZAKR (Związek Polskich Autorów i Kompozytorów). Był jego prezesem do 1961. Jego autorstwa jest słynny sygnał muzyczny Polskiej Kroniki Filmowej. Był jednym z pomysłodawców Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie i organizatorem pierwszej z corocznych imprez festiwalowych (1961). Zmarł 6 lipca 2000 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.
Sosnowiec pamięta
Przy okazji obchodów stulecia miasta Sosnowca 18 maja 2002 roku przed Urzędem Miejskim odbył się wielki plenerowy koncert pn. "Chłopaki z Sosnowca", poświęcony trzem wybitnym artystom związanym z miastem: Janowi Kiepurze, Władysławowi Szpilmanowi i Jackowi Cyganowi. W 2006 roku uroczyście obchodzono w Sosnowcu 95 rocznicę urodzin Władysława Szpilmana. Z tej okazji 6 grudnia w Teatrze Zagłębia odbył się koncert poświęcony jego twórczości, na którym obecna była jego małżonka Halina. Dom, w którym się urodził i mieszkał Szpilman przeszedł kapitalny remont. W 2007 roku odsłonięta została na nim pamiątkowa tablica, poświęcona jego pamięci. Rok 2011 - rok 100-lecia urodzin artysty, został ogłoszony w Sosnowcu "Rokiem Szpilmana". Od 2011 roku odbywa się też w Sosnowcu Ogólnopolski Konkurs Piosenki AL LEGRO. TRIBUTE TO SZPILMAN, w którym uczestnicy prezentują nowe aranżacje i interpretacje "starych" przebojów Szpilmana[1].
Biogram opracował: Piotr Dudała
Galeria
Władysław Szpilman na fotografii Braci Altman (1934 rok)
Kamienica, w której mieszkali Szpilmanowie - widok od strony centrum handlowego Plaza Sosnowiec
Opis zdjęcia:
Opis zdjęcia:
Video
<videoflash>hjF0l6CMYAE</videoflash> <videoflash>ruKdqnMThs4</videoflash>
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Piosenki:
- Pójdę na stare miasto w wykonaniu Ireny Santor na stronie youtube.com
- Przyjdzie na to czas w wykonaniu Violetty Villas na stronie youtube.com
Sygnał Polskiej Kroniki Filmowej:
Przypisy
