Stanisław Brzosko
| Zagłębiowskie Biogramy | |
| Stanisław Brzosko | |
| Imię i nazwisko | Stanisław Brzosko |
| Data i miejsce urodzenia | 29 marca 1922 r. Klimontów |
| Zawód | podporucznik, powstaniec warszawski, żołjierz Szarych Szeregów, uczestnik walk w obronie Grodna |
Stanisław Brzosko (ur. 29 marca 1922 r. w Klimontowie) - podporucznik, powstaniec warszawski, żołnierz Szarych Szeregów, uczestnik walk w obronie Grodna.
Okres przed II wojną światową
Od urodzenia mieszkał w Klimontowie. Po śmierci ojca (głównego mechanika kopalni) w 1931 r. wyjechał z rodziną do Białegostoku. Tam uczęszczał do Gimnazjum im. Zygmunta Augusta. W szkole też wstąpił do Drużyny Harcerskiej im. A.Mickiewicza. W 1939 r. doszedł do stopnia harcerza orlego. W sierpniu 1939 . wraz z kolegami został powołany do służby w Obronie Przeciwlotniczej (OPL). Służbę pełnili na wieży kościoła Św. Rocha w Białymstoku.
Okres wojny do 1944 r.
Po wybuchu wojny z Niemcami wraz z kolegami z OPL otrzymał rozkaz ewakuacji na wschód. 17 września 1939 r. po dotarciu do miejscowości Łunna dowiedział się o agresji wojsk sowieckich. Wtedy z kolegami postanowili dotrzeć do Grodna. Na trasie zatrzymali się w miejscowości Skidel, gdzie zostali aresztowani przez Komitet Rewolucyjny szykujący się do powitania Armii Czerwonej. Po 2 dniach udało im się uwolnić m.in. dzięki legitymacjom gimnazjalistów. W drodze do Grodna napotkali oddział Wojska Polskiego zmierzający na pacyfikację komunistów w Skidlu. Dowodzący oddziałem porucznik zabrał chłopców jako amunicyjnych. Po udanej i sprawnej pacyfikacji ruszyli razem do Grodna. Tam harcerze zostali wcieleni do kompanii ochotniczej. 20 września 1939 r. rozpoczęła się obrona Grodna, która zakończyła się niepowodzeniem 22 września. Dow9dca ich kompanii rozwiązał oddział i nakazał ewakuację. Harcerze w ciągu jednego dnia marszem dotarli do Białegostoku.
Stanisław Bosko wrócił do liceum, w którym wkrótce zawiązała się konspiracja. Niedługo potem Bosko został wezwany przez NKWD na wstępne przesłuchanie, bowiem sowieckie służby podejrzliwie spoglądały na harcerstwo. Po tym zdarzeniu matka Stanisława podjęła decyzję o przedostaniu się z okupowanego przez Sowietów Białegostoku do okupowanej przez Niemców Warszawy, gdzie mieli rodzinę.
W Warszawie szybko spotkał znajomych harcerzy z Białegostoku, którzy potanowili zawiązywali konspirację. W międzyczasie podjął naukę w Szkole Budowy Maszyn oraz zdawał maturę na tajnych kompletach. Białostoccy konspiratorzy nawiązywali kontakty aż ich kompania rozrosła się w batalion "Vistula", później nazywany "Kiliński". W 1941 r. Brzosko został skierowany do konspiracyjnej szkoły podchorążych.
Okres Powstania
Był dowódcą 2 kompanii Batalionu "Kiliński" w stopniu kaprala podchorążego. Do walk ruszył z plutonem 167 z ulicy Marszałkowskiej. Zajęli budynek MZK, następnie Pocztę Główną. Po kilku dniach zajął Pałac Staszica. Jego oddział zdobył czołg. Wkrótce przystąpił do zdobywania budynku PAST-y. Oddział prowadził walki na Królewskiej, Grzybowskiej, podjął też dwie próby przebicia się na Starówkę. Od 5 września 1944 r. obsadzili linię Nowego Światu, pozostawiając pocztę. Później z wykrwawionym oddziałem walczył w kinie "Colloseum", gdzie został poważnie ranny w prawą rękę. Dzięki lekarzom został uratowany. Został ewakuowany do Śródmieścia Południowego. W szpitalu dotrwał do upadku Powstania.
Okres po Powstaniu
Po kapitulacji trafił do obozu w Zeithan, następnie został skierowany do obozu w Fallingbostel, a stamtąd do Gross Born. Po 3 dniach w Gross Born Niemcy postanowili ewakuować obozy jenieckie. Tak Bosko trafił do Sandbostel, a następnie do Lubeki. Tam też doczekał końca wojny.
Szybko został kierowcą w zespole pułkownika Juszczakiewicza, który dokonywał inspekcji polskich obozów. Później został oficerem łącznikowym w 30. Korpusie Brytyjskim, który miał opiekować się obozami cywilnymi. Następnie został oficerem kontraktowym w 10. Brygadzie Pancernej gen. Stanisława Maczka. Uczył tam języka angielskiego do 1947 r.
Powrót do Polski
W 1947 r. był już gotowy wraz z siostrą i szwagrem wyjechał do Anglii. Wrócił jednak do kraju. Był szykanowany i obserwowany przez UB.
