Gimnazjum Przemysłu Artystycznego
Gimnazjum Przemysłu Artystycznego - szkoła artystyczna w Sosnowcu, działająca w okresie międzywojennym.
Początek szkoły
W 1930 roku nauczyciel rysunków Piotr Makowski, mieszkający od niedawna w Sosnowcu, zorganizował przy ul. Kilińskiego Kursy Dokształcające Przemysłu Autystycznego. Stworzyły one podstawę do założenia szkoły o profilu plastycznym. W 1936 roku w budynku przy ul. 1 Maja 25 rozpoczęło działalność Gimnazjum Przemysłu Artystycznego im. Stanisława Witkiewicza.
Była to jedna z pierwszych szkół tego typu na terenie Zagłębia Dąbrowskiego.
Kierował nią jej założyciel - Piotr Makowski. Gimnazjum posiadało status szkoty prywatnej, miasto dotowało go tylko w niewielkim stopniu. Kształciła się w nim młodzież niezamożna, pochodząca głównie ze środowisk robotniczych i rzemieślniczych. Część środków na utrzymanie szkoły wypracowywali sami uczniowie podejmując różne prace: odnawianie polichromii w kościołach, malowanie wnętrz, usługi introligatorskie i drukarskie, wykonywanie szyldów, reklam i in. Z powodu trudności finansowych szkoły, często do prac usługowych angażowali się również nauczyciele.
Pedagodzy
Szkoła uczyła podstaw sztuki i przygotowywała młodzież do podjęcia studiów plastycznych. Zatrudniała kilkunastoosobowy zespół pedagogów, wśród których byli malarze, rzeźbiarze, graficy. Teorie perspektywy i teorie barwy wykładał dyrektor P. Makowski, Wacław Pilecki i Józef Szyller uczyli malarstwa, Alojzy Majcher malarstwa i rysunku, Marian Pfeiffer technik graficznych, Adolf Knopp technik malarskich i lakiernictwa, Zofia Nowakowska kompozycji ogólnej, Adam Borowiecki modelowania. Języka polskiego uczył Mieczysław Kotlarczyk, który później, w okresie okupacji hitlerowskiej, współpracował z Karolem Wojtyłą w Teatrze Rapsodycznym. Nauczyciel religii ks. Brunon Magott po 1945 roku pełnił obowiązki rektora Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Częstochowskiej w Krakowie.
Okres II wojny światowej
Wobec trudności finansowych szkoły i braku wsparcia ze strony Zarządu Miasta, wiosną 1939 roku P. Makowski złożył rezygnacje z funkcji dyrektora. Nie miało to już praktycznego znaczenia, gdyż niebawem działalność gimnazjum przerwał wybuch wojny. Jego organizator i dyrektor stanął na czele pierwszej w Zagłębiu konspiracji niepodległościowej - Organizacji Orła Białego, co przepłacił życiem - zamordowany został w Oświęcimiu 21 marca 1941 roku. Inny nauczyciel, artysta grafik Alojzy Majcher zginął podczas łapanki w Tarnowie.
Uczniowie
W sosnowieckim Gimnazjum Przemysłu Artystycznego uczyło się ponad 50 osób. Niektórzy spośród uczniów: Wacław Błażejewski , Michał Błażejewski, Stanisław Gawron, Marian Malina, Antoni Porębski i Tadeusz Skurkiewicz podczas okupacji kontynuowali naukę na tajnych kompletach pod artystyczną opieką J. Szyllera, wykładowcy szkoły. Tuż po wyzwoleniu, w dniach od 1 kwietnia do 10 kwietnia 1945 roku odbyła się w Katowicach Pierwsza Wystawa Sztuki Polskiej, którą zorganizowali, prezentując ok. 400 swoich prac. Ekspozycja ta umożliwiła im wstęp na wyższą uczelnię - od razu na drugi rok studiów. Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie ukończyli: W. Błażejewski, Eryk Dragańczyk, S. Gawron, M. Malina, A. Porębski, T. Skurkiewicz.
Losy szkoły po wojnie
Po wojnie szkoły nie reaktywowano.
Bibliografia
- Małgorzata Śmiałek: Sosnowieckie ABC, tom IV. Muzeum w Sosnowcu, 2005, s. 25-26. ISBN 83-89199-15-7.
