Felicjan Sławoj Składkowski

Zagłębiowskie Biogramy
Felicjan Sławoj Składkowski
Imię i nazwisko	Felicjan Sławoj Składkowski
Data i miejsce urodzenia	9 czerwca 1885 Gąbin
Data i miejsce śmierci	31 sierpnia 1962 Londyn
Zawód	doktor medycyny, generał dywizji Wojska Polskiego, premier II RP

Felicjan Sławoj Składkowski (ur. 9 czerwca 1885 r. w Gąbinie, zm. 31 sierpnia 1962 r. w Londynie) właściwie: Sławoj Felicjan Składkowski – doktor medycyny, generał dywizji Wojska Polskiego, premier II RP, honorowy obywatel miasta Czeladź.

Młodzieńcze lata, pobyt w Zagłębiu

Felicjan Sławoj-Składkowski urodził się 9 czerwca 1885 w Gąbinie (woj. mazowieckie), jako syn Wincentego i Anny z d. Wójcickiej. Po ojcu był ewangelikiem reformowanym. We wrześniu 1904 roku był aresztowany za udział w manifestacji na placu Grzybowskim w Warszawie. Od 1905 roku należał do PPS, od 1906 r. do PPS-Frakcji Rewolucyjnej. Absolwent gimnazjum filologicznego w Kielcach. W roku 1911 ukończył Wydział Medyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Praktykował jako lekarz w Sosnowcu. Prowadził tutaj praktykę prywatną, jako chirurg i ginekolog. Był także zwierzchnikiem pierwszego w Sosnowcu pogotowia ratunkowego. W 1914 r. rozpoczął pracę w czeladzkim szpitalu kopalni „Saturn”, ale długo tam nie popracował.

I Wojna Światowa, drugi pobyt w Zagłębiu

Zaraz po wybuchu I wojny światowej przedarł się do Legionów Polskich organizujących się w Miechowie. Po przejściu kampanii legionowej i po internowaniu w Beniaminowie w 1918 roku, powtórnie przybył do Zagłębia jako działacz Polskiej Organizacji Wojskowej. Oficjalnie pracował nadal w kopalni "Saturn". W listopadzie 1918 roku, ubrany w mundur legionisty, powołał się na oddziały Wojska Polskiego, wkraczające do Czeladzi, których tu jeszcze nie było i tym fortelem rozbroił ostrzeliwujących się na Rynku Niemców. Podobnie zmusił do poddania się żołnierzy na Piaskach.

Po 18 latach od tych wydarzeń, w 1936 roku wdzięczni czeladzianie za ten akt odwagi i bohaterstwa postanowili się odwdzięczyć. We wrześniu 1936 r., na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Miasta, uchwalono jednogłośnie nadanie honorowego obywatelstwa miasta Czeladzi premierowi Sławojowi - Składkowskiemu. Rada uzasadniła decyzję tym, że w 1918 r. przeprowadził on w Czeladzi rozbrojenie Niemców.

W niepodległym kraju

Wróćmy jednak do życiorysu naszego bohatera. Jest on naprawdę ciekawy. W latach 1919-1920 w wojnie polsko-bolszewickiej służył jako szef grup sanitarnych dywizji, potem armii. Od 1924 roku generał brygady oraz szef służby zdrowia armii. Odbył kilkumiesięczny kurs w wyższej szkole wojennej École Supérieure de Guerre w Paryżu.

W Rządzie RP

Po przewrocie majowym zajmował liczne stanowiska w rządzie. Od 13 maja do października 1926 roku został Komisarzem Rządu w randze wojewody dla m. Warszawy, z zadaniem utrzymania porządku. Przez ustępującego ministra spraw wewnętrznych Kazimierza Młodzianowskiego wskazany na następcę; kierował resortem przez 3 lata.

Ponownie od czerwca 1930 roku został ministrem spraw wewnętrznych w pierwszym rządzie Józefa Piłsudskiego. Jako zwierzchnik wojewodów i starostów przygotował dla Józefa Piłsudskiego materiały obciążające przywódców Centrolewu. Podpisał nakazy aresztowania opozycyjnych posłów osadzonych w twierdzy brzeskiej. Przygotował przeprowadzenie tzw. wyborów brzeskich. Poseł na Sejm RP od 1930.

Jako minister spraw wewnętrznych Sławoj-Składkowski wydał wiele rozporządzeń dotyczących poprawy higieny, m.in. o obowiązku budowania ubikacji na wsiach, nazwanych następnie od jego imienia "sławojkami". Ubikacje te miały poprawić stan higieniczny zacofanej wsi polskiej, gdzie większość ludzi latała za potrzebą „za stodołę”. Dbał też m.in. o poprawę bezpieczeństwa pożarowego na wsiach.

Od 23 czerwca 1931 roku był drugim wiceministrem spraw wojskowych i szefem Administracji Armii, odpowiedzialnym za finanse. Od 13 maja 1936 pełnił urząd Premiera RP. Wysunięty na to stanowisko przez Rydza-Śmigłego jako kandydatura przejściowa, utrzymał się najdłużej w II RP na stanowisku premiera. Był jednocześnie ministrem spraw wewnętrznych. Stworzył specjalne oddziały odwodowe policji, wyspecjalizowane w rozbijaniu zgromadzeń bez użycia broni palnej. Sławoj - Składkowski przyczynił się do wyburzenia w 1938 r. wielkiej cerkwi w Sosnowcu pw. św. Mikołaja.

II Wojna Światowa

Po wybuchu II wojny światowej opuścił stolicę 7 września 1939 udając się w kierunku granicy z Rumunią, którą wraz z rządem i Naczelnym Wodzem przekroczył w nocy z 17 na 18 września zaraz po wkroczeniu do Polski Sowietów. W dniu 30 września złożył dymisję z zajmowanej funkcji. W czerwcu 1940 zbiegł z Rumunii do Turcji. Do listopada 1940 roku do końca wojny przebywał w Palestynie. W latach 1943-1945 był szefem służb sanitarnych.

Emigracja w Wielkiej Brytanii

Po wojnie, od 1947 przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 31 sierpnia 1962 w Londynie. Już w wolnej, niepodległej Polsce, 8 czerwca 1990 roku jego zwłoki sprowadzono do kraju i złożono w grobie rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Biogram opracował: Piotr Dudała