Cementownia "Grodziec" (Będzin)

Cementownia Grodziec, a przynajmniej to, co z niej zostało

Cementownia "Grodziec" (Będzin)

W 1842 r. Jan Ciechanowski (1796 – 1884) herbu Skarbień przejął grodziecki majątek, którego właścicielem był wówczas współzałożyciel i członek zarządu Towarzystwa Wyrobów Zbożowych – Maurycy Kossowski (1795 – 1864).

Piętnaście lat później Ciechanowski zakończył budowę w Grodźcu fabryki cementu portlandzkiego. Miała ona miejsce w latach 1853 – 1857. Był to piąty na świecie a pierwszy takiego rodzaju zakład w całym, ówczesnym cesarstwie rosyjskim. Cement z tej fabryki zdobywał nagrody zarówno w cesarstwie oraz poza jego granicami. Jego wysoka jakość, renoma cementowni oraz pozycja społeczna jej właściciela powodowała, iż grodziecki cement był wykorzystywany zarówno przy budowach cywilnych (budowa kolei Warszawsko – Wiedeńskiej) jak i wojskowych (fortyfikacje). W okresie dwudziestolecia międzywojennego cementownia została przejęta przez belgijski koncern „Solvay”, który dokonał jej poważnej modernizacji w drugiej połowie lat 20-tych XX w.

W latach 1918 – 1921 cementownią kierował inż. Jan Brzostowski, następnie – od roku 1921 do roku 1929 inż. Włodzimierz Kwapiszewski, w latach 1930-1936 inż. Leon Hertz, a następnie do roku 1939 – Mieczysław Zarębski.

Pod koniec lat 30-tych XX w. była to największa fabryka cementu portlandzkiego w Polsce. Decyzję o jej zamknięciu podjęto w 1979 r. Ruiny cementowni są często wykorzystywane m.in. jako plener fotograficzny. Jest to jeden z najciekawszych zabytków architektury industrialnej w Europie.

Opracował: Dariusz Majchrzak