Pałac w Pilicy

Zespół pałacowo - parkowy (Foto: Roman Żyła)

Pałac w Pilicy (nazywany również zamkiem).

Historia

Pilica w XIV w. stanowiła własność rodu Toporczyków, którzy prawdopodobnie wznieśli w Pilicy pierwszy zamek. Ród ten zaczął niebawem, od nazwy miejscowości, zwać się Pileckimi. W 1569 r. tutejsze posiadłości wraz z zamkiem kupili Padniewscy herbu Nowina. Wkrótce też, w okolicach przełomu XVI i XVII wieku wznieśli od początku nowy zamek. Była to rezydencja zbudowana w stylu włoskiego, późnego renesansu, do której ród Padniewskich przeniósł się ze Smolenia. Niedługo później kolejny właściciel, Jerzy Zbaraski, kontynuował rozbudowę. Budowla często zmieniała właścicieli.

Wkrótce panami stali się tu Wiśniowieccy, a potem sławny Stanisław Warszycki, który dokonał kolejnej przebudowy. Pałac, o czterdziestu komnatach, otoczony został fortyfikacjami z sześcioma bastionami. Była to – jak na owe czasy - nowoczesna twierdza. W 1655 r. Szwedzi zdobyli zamek, ale Warszyckiemu udało się wkrótce go odbić. W 1705, podczas wojny północnej, obiekt znów zajęły wojska szwedzkie. W 1731 kupiła go Maria z Wesslów Sobieska, dokonując przebudowy na modłę francuską – w stylu barokowym. Wiek XIX przyniósł kolejną przebudowę, w stylu neorenesansowym oraz ozdobienie fortyfikacji w modnym wówczas stylu romantycznym.

W Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej zamek, odebrany ostatnim właścicielom, Arkuszewskim, stał się siedzibą zakładu poprawczego dla młodzieży. Pod koniec istnienia PRL, podczas ślamazarnie posuwającego się remontu, odkryto pozostałości średniowiecznej budowli, stanowiącej prawdopodobnie pierwotny zamek Toporczyków. W czasach nam najbliższych pałac, o który upomnieli się spadkobiercy, stał się obiektem procesów.